Định vị thương hiệu OCOP trong lòng người tiêu dùng đô thị

Từ vùng quê đến phố thị

Những năm gần đây, Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP) đã trở thành một trong những giải pháp chiến lược để phát triển kinh tế nông thôn gắn với xây dựng nông thôn mới. Không chỉ khẳng định giá trị ở các vùng sản xuất, OCOP còn từng bước “len lỏi” và định vị thương hiệu trong lòng người tiêu dùng tại các đô thị lớn như Hà Nội, TP.Hồ Chí Minh, Đà Nẵng.

Một trong những đặc trưng nổi bật của sản phẩm OCOP là gắn với bản sắc địa phương, từ nguồn nguyên liệu, phương thức sản xuất đến câu chuyện văn hóa. Chính yếu tố này giúp sản phẩm có chỗ đứng riêng, không dễ bị thay thế giữa một thị trường đa dạng và đầy cạnh tranh.

Tại Hà Nội, những phiên chợ OCOP định kỳ, hay các tuần lễ quảng bá sản phẩm vùng miền, luôn thu hút lượng khách lớn. Người tiêu dùng thành thị ngày càng quan tâm đến chất lượng, nguồn gốc và giá trị văn hóa ẩn sau mỗi sản phẩm. Không chỉ dừng lại ở việc “ăn ngon, mặc đẹp”, họ mong muốn tiêu dùng xanh, an toàn và có trách nhiệm.

Trong số đó, thịt trâu gác bếp của bà Lò Thị Sương (tỉnh Điện Biên) là một ví dụ điển hình. Với thương hiệu “Phong Sương”, sản phẩm vốn quen thuộc với người dân Tây Bắc nay đã trở thành món đặc sản được nhiều khách hàng đô thị tìm mua. Bà Sương chia sẻ: “Khi mang sản phẩm xuống Hà Nội, tôi rất lo ngại không biết người thành phố có thích hay không. Nhưng thật bất ngờ, nhiều khách hàng quay lại mua, thậm chí đặt hàng qua mạng để biếu tặng. Họ nói rằng thịt trâu gác bếp không chỉ ngon mà còn gợi nhắc hương vị của núi rừng, mang đến trải nghiệm khác biệt”.

Câu chuyện này cho thấy, định vị thương hiệu OCOP trong lòng người tiêu dùng đô thị không chỉ là vấn đề bán hàng, mà là quá trình đưa cả giá trị văn hóa, ký ức vùng miền vào trải nghiệm tiêu dùng. Đó chính là lợi thế cạnh tranh bền vững mà các sản phẩm công nghiệp khó lòng có được.

Trong khi đó, tại vùng đồng bằng Bắc Bộ, Hợp tác xã Kinh doanh dịch vụ Xuân Hải (Ninh Thuận) với sản phẩm nho xanh, táo xanh cũng đang từng bước tạo dựng chỗ đứng ở thị trường thành phố. Ông Trần Cao Tiên, Giám đốc Hợp tác xã, chia sẻ: “Chúng tôi không chỉ bán trái cây, mà bán cả niềm tin về sản phẩm sạch, đạt tiêu chuẩn. Người tiêu dùng đô thị rất tinh ý, họ sẵn sàng chi trả cao hơn miễn là được bảo đảm chất lượng và truy xuất nguồn gốc. Đó là lý do chúng tôi tập trung xây dựng thương hiệu OCOP, tham gia hội chợ và liên kết với hệ thống siêu thị”.

Rõ ràng, để đi từ nông thôn đến phố thị, sản phẩm OCOP phải vượt qua nhiều rào cản như quy chuẩn chất lượng, bao bì, mẫu mã và cả cách thức tiếp cận khách hàng. Khi những yêu cầu này được đáp ứng, sản phẩm không chỉ bán được hàng, mà còn chiếm lĩnh được niềm tin, cũng là yếu tố cốt lõi để định vị thương hiệu trong môi trường đô thị.

Chìa khóa mở rộng thị trường

Trong xu thế hiện nay, định vị thương hiệu OCOP trong lòng người tiêu dùng đô thị không thể chỉ dựa vào lợi thế “đặc sản vùng miền”, mà cần chiến lược rõ ràng, lâu dài.

Trước hết phải kể đến câu chuyện xây dựng câu chuyện thương hiệu. Người tiêu dùng đô thị không chỉ quan tâm đến “ăn ngon”, mà còn muốn biết “ăn cái gì” và “ăn từ đâu”. Câu chuyện về thịt trâu gác bếp gắn liền với phong tục sinh hoạt của đồng bào Thái ở Điện Biên, hay nho xanh, táo xanh trồng trên đất nắng gió Khánh Hoà, đều trở thành giá trị gia tăng. Bà Lò Thị Sương khẳng định: “Người mua ở Hà Nội rất thích nghe tôi kể về cách chế biến truyền thống, về bếp lửa của người Thái. Họ bảo rằng sản phẩm không chỉ là món ăn mà còn là ‘một phần văn hóa’ được gửi gắm”.

Bên cạnh đó, chuẩn hóa chất lượng và mẫu mã cũng rất được chú trọng. Đây là “tấm vé thông hành” để sản phẩm OCOP đi vào siêu thị, trung tâm thương mại và sàn thương mại điện tử. Ông Trần Cao Tiên cho biết: “Ban đầu, sản phẩm nho xanh, táo xanh của chúng tôi chỉ bán tại vườn. Nhưng khi tham gia OCOP, chúng tôi được hỗ trợ cải tiến bao bì, gắn tem QR truy xuất nguồn gốc. Nhờ đó, sản phẩm dễ dàng tiếp cận các kênh phân phối hiện đại”.

Trong thời đại ngày nay, ứng dụng công nghệ số trong quảng bá và bán hàng là nhu cầu tất yếu. Người tiêu dùng đô thị có thói quen mua sắm trực tuyến, tìm kiếm thông tin qua mạng xã hội. Nhiều chủ thể OCOP đã nhanh nhạy lập fanpage, livestream bán hàng, thậm chí tham gia các sàn thương mại điện tử như Shopee, Lazada, Postmart, Voso… Đây là cách vừa tiết kiệm chi phí, vừa tiếp cận lượng khách hàng rộng lớn.

Ngoài ra, trải nghiệm thực tế luôn được khách hàng đề cao. Những tuần lễ OCOP, hội chợ đặc sản vùng miền không chỉ là nơi giao dịch, mà còn là cầu nối văn hóa. Khi người tiêu dùng đô thị được nếm thử, nghe giới thiệu và trò chuyện trực tiếp với chủ thể sản phẩm, mối liên kết cảm xúc được hình thành. Chính yếu tố này khiến khách hàng nhớ đến thương hiệu và sẵn sàng quay lại.

Tuy nhiên, để định vị thương hiệu bền vững, còn cần sự vào cuộc đồng bộ của các cơ quan quản lý, hiệp hội ngành hàng và hệ thống phân phối. Cần có chính sách hỗ trợ đào tạo marketing, tư vấn xây dựng thương hiệu, cũng như cơ chế kết nối sản phẩm OCOP với chuỗi siêu thị, nhà hàng, khách sạn tại đô thị.

Ở góc nhìn dài hạn, việc định vị thương hiệu OCOP không chỉ mang lại lợi ích cho từng sản phẩm, mà còn góp phần xây dựng hình ảnh nông sản Việt Nam chất lượng cao, đáp ứng xu hướng tiêu dùng hiện đại. Đây cũng là cách để thu hẹp khoảng cách giữa nông thôn và thành thị, khi giá trị văn hóa, kinh tế từ làng quê được lan tỏa mạnh mẽ vào đời sống đô thị.

Ông Trần Cao Tiên chia sẻ: “Người nông dân chúng tôi rất tự hào khi sản phẩm của mình có mặt tại Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh. Đó không chỉ là thành công kinh tế, mà còn là niềm vui vì công sức lao động được người tiêu dùng thành thị ghi nhận”.

Còn bà Lò Thị Sương thì tin tưởng: “Nếu tiếp tục được hỗ trợ về xúc tiến thương mại, quảng bá và bảo hộ thương hiệu, chắc chắn sản phẩm OCOP sẽ đứng vững ở đô thị, không chỉ phục vụ nhu cầu trong nước mà còn hướng ra quốc tế”.

Định vị thương hiệu OCOP trong lòng người tiêu dùng đô thị là hành trình nhiều thử thách nhưng cũng đầy triển vọng. Khi sản phẩm nông thôn trở thành sự lựa chọn quen thuộc của người thành phố, đó chính là thành công lớn nhất của chương trình OCOP, gắn kết sản xuất, tiêu dùng và văn hóa trong cùng một giá trị bền vững.

Để định vị thương hiệu bền vững, còn cần sự vào cuộc đồng bộ của các cơ quan quản lý, hiệp hội ngành hàng và hệ thống phân phối. Cần có chính sách hỗ trợ đào tạo marketing, tư vấn xây dựng thương hiệu, cũng như cơ chế kết nối sản phẩm OCOP với chuỗi siêu thị, nhà hàng, khách sạn tại đô thị.