Doanh nghiệp đồng hành cùng Hải Phòng xây dựng Khu Thương mại tự do

Động lực mới cho Hải Phòng trong kỷ nguyên tái cấu trúc chuỗi cung ứng

Phát biểu khai mạc Hội nghị “Khu thương mại tự do thành phố Hải Phòng – Điểm đến của kỷ nguyên mới” diễn ra sáng 11/12, ông Lê Trung Kiên – Phó Chủ tịch UBND TP Hải Phòng khẳng định rằng Hải Phòng đã bước sang giai đoạn phát triển hoàn toàn mới, nơi mô hình FTZ trở thành “lời giải” cho những thách thức của kinh tế toàn cầu đang biến động mạnh.

Trong 11 năm liên tiếp, Hải Phòng duy trì tốc độ tăng trưởng kinh tế trên 10%, nằm trong nhóm dẫn đầu cả nước. Song nếu chỉ phát triển theo mô hình khu công nghiệp truyền thống, thành phố sẽ dần chạm trần tăng trưởng. Bối cảnh kinh tế quốc tế cũng tạo áp lực mới: xu hướng bảo hộ thương mại ở Mỹ và châu Âu, yêu cầu xuất xứ tiêu chuẩn xanh lao động ngày càng khắt khe; hay việc áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu làm giảm hiệu lực của ưu đãi thuế truyền thống trong thu hút FDI.

Vì vậy, việc Quốc hội thông qua Nghị quyết 226/2025/QH15, cho phép Hải Phòng thí điểm mô hình FTZ, được xem như “cú hích mở cánh cửa mới”. FTZ không chỉ là chính sách, mà là tư duy quản lý mới, trong đó thủ tục hành chính được tối giản, môi trường đầu tư minh bạch và dòng chảy hàng hóa được lưu thông thuận lợi nhất. Chính quyền thành phố cam kết đứng về phía doanh nghiệp, đồng hành và liên tục cải thiện để tạo sức cạnh tranh cao nhất cho nhà đầu tư.

Bên cạnh đó, FTZ được xây dựng dựa trên các kinh nghiệm quốc tế kết hợp với lợi thế đặc thù của Hải Phòng thành phố cảng sở hữu hệ thống logistics đa phương thức: biển, đường bộ, đường thủy nội địa. Đây chính là nền tảng để thành phố trở thành trung tâm của chuỗi cung ứng toàn cầu đang tái định hình, đặc biệt trong bối cảnh doanh nghiệp quốc tế ưu tiên các điểm đến có khả năng dự đoán, vận hành xanh và hiệu quả cao.

Doanh nghiệp đồng hành xây dựng FTZ

Phát biểu tại sự kiện, ông Koen Soenens, Giám đốc Kinh doanh & Marketing & Dịch vụ Khách hàng - Tổ hợp KCN DEEP C cho biết ranh giới của DEEP C nằm ngay trong FTZ – điều đặt tổ hợp vào vị trí “cánh tay vận hành” cho khu thương mại tự do tương lai. Trong sáu năm qua, DEEP C chứng kiến tốc độ phát triển của Hải Phòng “nhanh đến mức các cây cầu mới mọc lên trước khi kịp nhớ tên”, cũng từ đó, họ nhận ra kỳ vọng rất rõ ràng của nhà đầu tư quốc tế khi đến miền Bắc Việt Nam: sự ổn định, thủ tục đơn giản, logistics đa phương thức và mô hình vận hành xanh ngay lập tức, không phải tương lai xa.

FTZ được nhà đầu tư đánh giá có thể giải quyết chính xác những kỳ vọng ấy. Tuy nhiên, DEEP C nhấn mạnh rằng yếu tố then chốt nằm ở thực thi. Một FTZ tốt trên giấy là chưa đủ; điều doanh nghiệp cần là khu vực vận hành hiệu quả, rõ ràng và nhất quán.

Để bảo đảm triển khai thành công, DEEP C xác định hai nhóm nhiệm vụ lớn: Thứ nhất, xây dựng hạ tầng thiết yếu mà FTZ cần. Đó là hệ thống điện – nước – tiện ích ổn định, lựa chọn năng lượng xanh, mô hình dịch vụ hỗ trợ nhà đầu tư một cửa; bảo đảm doanh nghiệp hoạt động trong môi trường có độ ma sát thấp nhất về logistics, thủ tục và chi phí vận hành.

Thứ hai, đưa thông điệp FTZ của Hải Phòng ra thế giới. Ông Koen Soenens chia sẻ, DEEP C là đơn vị thường xuyên làm việc với nhà đầu tư từ châu Âu, Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc. Tuy nhiên, để quảng bá FTZ, tổ hợp cần những bộ hướng dẫn chính thức, thống nhất và dễ sử dụng: một bộ quy định, một quy trình, một thông điệp. Nhà đầu tư không sợ phức tạp, họ chỉ sợ sự thiếu nhất quán.

DEEP C khẳng định rằng nếu Hải Phòng cung cấp khung chính sách rõ ràng, ưu đãi cạnh tranh và cơ chế phối hợp thống nhất giữa thành phố - cảng - hải quan - khu công nghiệp, DEEP C hoàn toàn có thể trở thành “đại sứ” mạnh nhất, giúp quảng bá tiềm năng của FTZ trên bản đồ FDI toàn cầu.

Từ góc độ phát triển, FTZ không chỉ tạo hành lang pháp lý cho hàng hóa lưu thông mà còn giúp doanh nghiệp chủ động nguồn nguyên liệu, tối ưu quy trình xuất khẩu trong bối cảnh thế giới yêu cầu truy xuất và tiêu chuẩn ngày càng khắt khe.

Tuy nhiên, FTZ chỉ thực sự phát huy tác dụng khi có một hệ sinh thái vận hành thống nhất. DEEP C gọi đó là “Team Hải Phòng” - nơi mọi cơ quan, mọi đơn vị cùng sử dụng chung một cách hiểu, một quy trình. Nếu cảng, hải quan và FTZ có ba cách hiểu khác nhau, doanh nghiệp sẽ rơi vào “mê cung thủ tục”, làm mất lợi thế cạnh tranh của mô hình.

Do đó, điều kiện tiên quyết là xây dựng cơ chế phối hợp hiệu quả, thậm chí một đường dây nóng giải quyết ngay các vướng mắc phát sinh trong quá trình vận hành. Các ưu đãi về thuế, đất đai, chi phí logistics và tính bền vững nếu minh bạch và cạnh tranh sẽ mở khóa dòng vốn đầu tư chất lượng cao.

Lợi thế lớn nhất của Hải Phòng chính là tinh thần “nói là làm” đã được cộng đồng doanh nghiệp quốc tế ghi nhận. Điều này khiến thành phố trở thành điểm đến mà nhiều tập đoàn toàn cầu cân nhắc như một trung tâm sản xuất - logistics chiến lược tại châu Á.

Đại diện Công ty CP Tập đoàn Đầu tư Sao Đỏ - đơn vị đang đầu tư KCN Nam Đình Vũ cho biết, KCN Nam Đình Vũ có quy mô 1.300 ha với nhiều phân khu chức năng liên hoàn, bao gồm cảng biển, logistics, xăng dầu, khí hóa lỏng và công nghiệp tổng hợp. Tính đến nay, doanh nghiệp đã hoàn thiện 70% diện tích hạ tầng và thu hút khoảng trên 3 tỷ USD vốn đầu tư.

Theo đại diện công ty, Hải Phòng hiện là cực tăng trưởng mạnh của miền Bắc với khoảng 1.700 dự án FDI còn hiệu lực, tổng vốn đăng ký khoảng 50 tỷ USD, trong đó xuất hiện nhiều thương hiệu lớn như LG, Pegatron, SK, GE, Bridgestone, VinFast. Năm 2024, các khu công nghiệp và khu kinh tế thu hút 3,8 tỷ USD vốn FDI, 77% thuộc lĩnh vực chế biến chế tạo, công nghệ cao và logistics. Đây là nền tảng quan trọng cho phát triển công nghiệp hỗ trợ, dù thực tế tỷ lệ nội địa hóa của doanh nghiệp trong nước còn thấp và khả năng tham gia chuỗi cung ứng còn hạn chế.

Trên cơ sở đó, Sao Đỏ kiến nghị các nhóm giải pháp về chính sách ưu đãi nội địa hóa, quỹ phát triển công nghiệp hỗ trợ, nâng cao năng lực nhà cung ứng và xây dựng cơ chế kết nối chuỗi cung ứng, nhằm tăng cường liên kết giữa doanh nghiệp Việt và FDI tại Hải Phòng.

FTZ không chỉ là chính sách mà còn là cam kết rằng Hải Phòng sẽ tiếp tục trở thành điểm đến không thể bỏ qua trên bản đồ công nghiệp - thương mại thế giới.