Cánh đồng khát vọng

Đồng Muối - vùng đất ngập mặn ấy thuộc phường Phước Long nằm ở phía Tây, thành phố Nha Trang - Khánh Hòa. Cái nôi ấy là ký ức, nơi neo đậu của những cánh cò, cánh vạc và những người con xa xứ…

Đồng Muối ngày ấy

Đồng Muối nằm bên cạnh con sông Quán Trường. Con sông là một nhánh nhỏ của dòng sông Cái hiền hòa đổ ra Cửa Bé. Bên kia sông, phía xa xa là dãy Hoàng Ngưu trùng điệp. Trước thập niên 90 của thế kỷ trước, tôi đã có mặt ở nơi đây, cái tên Hói Vàng, Gò Găng có tự bao giờ cũng không biết nữa, chỉ biết rằng, đến nơi đây giữa mênh mang gió, cát và nước. Cánh đồng hoang ấy đã trải rộng vòng tay đón người về. Từ một người lính nơi chiến hào biên giới lần đầu đến với Nha Trang, ra với Đồng Muối, bỗng thấy lòng mình thanh thản. Đặt ba lô, phát cây, dựng chòi và thế là có nơi “đóng quân" để chuẩn bị tháng ngày ngực trần rám nắng, gánh muối, cuốc đất, cào đìa tìm kế sinh nhai. Đồng Muối ngày ấy là miền đất hứa với những người con của nhiều miền quê nghèo tụ về mưu sinh, cùng với những người dân nơi đây như bà Ba, ông Nhung, ông Xít...

Nhộn nhịp cuối ngày

Đó là những người con của biển, họ đã có mặt nơi đây từ bao đời, rồi gò Bảy Mộ với những cồn cát nổi lên không tên tuổi. Những con người, mỗi kỷ vật ấy đã gần gũi và hướng thiện, sẻ chia, giúp đỡ những người con như chúng tôi đi tìm cuộc sống. Quả là “bàn tay ta làm nên tất cả", chúng tôi nhiệt huyết, say sưa lao động, mỗi ngày, cánh đồng muối trở nên sôi động. Người nuôi tôm, người làm muối, kẻ đội đất đắp đìa, các mẹ, các chị, các o tay thoăn thoắt đếm tôm, rồi những chuyến xe nối đuôi nhau chở tôm giống vào Nam...

Tôi đã say mê với từng ao tôm giống “hành quân" lúc bình minh đang lên, có lúc niềm vui vụt tắt khi những ao tôm gặp mưa to, gió lớn ngập ngụa vào mùa nước nổi. Rồi huy động, kịp thời bốc chuyển muối lên phố. Thật là buồn, vui, vơi đầy theo con nước. Đồng Muối ơi! Đến nơi đây, ta càng thấy thương nhau, hình ảnh thân thương ngày ấy cứ ùa về, lớp lớp những chàng trai, cô gái từ cánh đồng ấy họ đã thành chồng, thành vợ. Tình yêu và tư duy cháy bỏng của “vợ chồng An Tiêm" đã thôi thúc họ vượt khó nghèo vươn lên. Như câu thơ tôi đã viết cho em ngày ấy: “Nơi tôi đã từng trăn trở viết câu thơ/ Đọc tặng cho em qua những ngày chông chênh trước biển/ Qua những ngày bữa cơm ăn tùy tiện/ Khi đón em về chén, đũa sắm thành đôi...”.

Ký ức ùa về, nhớ về quá khứ, ngoảnh lại một thời chúng tôi quần tụ về đây bất chấp mọi khó khăn, thiếu thốn, đêm đêm hắt hiu ánh đèn dầu le lói, cặm cụi tha về từng can nước ngọt... Rồi vài trận mưa cóc lại lo lụt đến, một cơn gió mạnh cũng bồn chồn, thấp thỏm không yên. Đồng Muối lúc bấy giờ trở thành túi nước khi dự án quy hoạch của thành phố đang còn dở dang, bề bộn. Mới hôm qua thôi, cánh đồng muối như hội, nhấp nhô hồ hởi, từng ô, từng ô nước biển và nắng trời chưng tụ, trải dài hàng mấy chục héc ta bạc trắng, em gánh, anh cào mệt thấm mà vui. Hạt muối được kết tinh, chắt chiu từ hương của biển và giọt mồ hôi thầm lặng của những người lao động. Cánh đồng muối - đồng tôm ngày ấy đã góp một phần không nhỏ vào việc phát triển nghề nuôi tôm ở nhiều địa phương trên toàn quốc, đặc biệt là miền Tây Nam bộ ...

Đồng Muối bây giờ

Đi qua một thuở trọn lòng đất, ấm lòng người, cánh đồng ấy đã là ký ức rộng, dài, sâu nặng với mỗi người dân áo vải. Giọt mồ hôi của họ đã thấm đẫm, chinh phục thiên nhiên, bồi đắp tốt tươi cho dải đất phèn chua mặn. Dấu ấn trong tiềm thức của những người đi khai hoang nơi miền gió cát ngày ấy thật giản dị để bây giờ nhìn lại thế mà đã mấy chục năm rồi, cánh đồng muối và con người cũng đã nhiều đổi khác nhưng đất và người vẫn dung dị, thủy chung. Những gì hiện hữu có được ở đồng muối hôm nay, đó là sự bù đắp thật xứng đáng, là thành quả, sự phấn đấu miệt mài và khát khao cháy bỏng của thiên nhiên và con người. Ngoảnh lại một thời, chúng ta càng trân quý sự cần mẫn, nét tư duy khai hóa của lớp lớp người đi trước. Thương lắm những người lao động, họ đã có những tháng năm dài tần tảo, lo toan từ những đồng tiền ít ỏi gom góp, dựng xây, họ luôn đặt niềm tin nơi đây là điểm tựa. Tôi ghé về thăm khu dân cư Đồng Muối sau 30 năm, chuỗi thời gian cứ lặng lẽ trôi qua, cánh đồng hoang sơ ấy giờ đã thành làng, thành khóm đông vui, dẫu là những ngôi nhà tuềnh toàng tôn vách, lổ đổ có những mái ngói tường xây đơn sơ mà ấm áp bởi bao năm nay họ như sống tạm bợ bởi chưa được Nhà nước công nhận vùng nào là chỉnh trang, vùng nào là tái định cư.

Và hôm nay, khi tôi đang viết những dòng này cũng là lúc bà con, bạn bè, anh em người Đồng Muối hớn hở đón niềm vui từ thông tin trên báo Đảng Khánh Hòa. Niềm vui lớn ngỡ như mơ bởi từ đây một số khu vực của khu dân cư Đồng Muối 2 được ổn định, chỉnh trang. Ôi! Vui quá, thế là cũng từ đây “những người cùng khổ” họ sẽ được làm nhà, sửa sang dựng xây giữa thanh thiên bạch nhật mà bao năm nay họ phải làm chui, làm lũi, sống tạm bợ và thấp thỏm âu lo. Họ được thanh thản sống ổn định, những mảnh đất “cắm dùi” lâu nay sẽ được nhà nước, duyệt cấp sổ đỏ để được công nhận quyền sở hữu. Về lại Đồng Muối hôm nay, tay bắt mặt mừng, bao niềm vui khó tả, chúng tôi rưng rưng với bao buồn vui lẫn lộn. Gió mới đã về những người dân nơi đây họ đang hồ hởi, bộn bề đã và đang chuẩn bị cho những dự định mới...

Nhịp điệu mới

Thu hoạch muối. Ảnh: Ngọc Thành

Tháng năm đắp đầy thêm nỗi nhớ, nhìn cánh đồng muối ngày xưa, bây giờ sao mà chạnh lòng đến thế, cứ tiêng tiếc bởi cái còn, cái cảnh sinh hoạt sôi động ngày ấy không còn, khi nơi đây, hôm nay những khu đô thị đang tấp nập quy hoạch dựng xây. Thiết nghĩ, song song với những dự án đó là bảo vệ và gìn giữ màu xanh còn lại của phía Tây Nha Trang như dọc hai bên dòng Sông Tắc, Sông Quán Trường, đó là lá phổi xanh của Thành phố. Dòng sông, cây xanh, những sinh thực vật tự nhiên cần được khơi thông và bảo vệ, khôi phục môi trường trong lành đế điều hoà không khí và cảnh quan màu xanh vốn có của Đô thị. Về Đồng Muối hôm nay làng đã lên phố quả là như mơ, như thực, cánh đồng ngập mặn ấy đã thay da, đổi thịt. Đồng Muối như một đại công trường với những dự án xây dựng: Hoàng Long, An Bình Tân, Phước long... Về đồng muối, đồng tôm hôm nay quả là làng đã lên phố như mơ, như thực, cánh đồng ngập mặn ấy đã thay da, đổi thịt. Phóng tầm mắt nhìn phía xa là dãy Hoàng Ngưu như bức tường thành che chở, ven khu đô thị là nhánh sông Cái uốn lượn về cửa biển Vĩnh Trường như dãi lụa dịu mềm diêm dúa. Cánh đồng muối bây giờ như một bức tranh đa màu với cảnh quan hữu tình, rộng dài bề thế. Nhìn những tòa chung cư vững chãi, những căn biệt thự sắc nét, lộng lẫy với những công viên xanh, những khu vui chơi giải trí rộn ràng tiếng trẻ, đêm về tỏa sáng lung linh. Với tổng thể quy hoạch hài hòa, kiến trúc đồng nhất mang dáng vóc của một khu đô thị tầm cỡ ở phía tây Thành phố Nha Trang xinh đẹp. Về Đồng Muối hôm nay, cảm xúc, khát vọng trong tôi và trong lòng mỗi người là một mùa xuân đầy hy vọng. Mong sao những con đường, mỗi vùng quy hoạch ấm lòng người mong đợi.

Tôi ngoái nhìn về Đồng Muối, hoàng hôn đang chầm chậm buông và khi những cánh cò đang hút dần về phía cuối trời, nơi những rặng bần, rặng đước còn sót lại của ngày xưa...