Cần đánh giá rủi ro khi mở rộng đầu tư của tổ chức bảo hiểm tiền gửi

Nâng cao năng lực tài chính của tổ chức bảo hiểm tiền gửi

Chiều 22/9, tiếp tục chương trình phiên họp thứ 49, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến dự án Luật Bảo hiểm tiền gửi (sửa đổi).

Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Nguyễn Thị Hồng trình bày tờ trình dự án Luật Bảo hiểm tiền gửi (sửa đổi).

Theo tờ trình của Chính phủ, sau 12 năm triển khai thực hiện, bên cạnh những kết quả đạt được, Luật Bảo hiểm tiền gửi năm 2012 đã phát sinh một số khó khăn, vướng mắc cần được giải quyết.

Dự thảo Luật gồm 8 Chương, 44 Điều, trong đó sửa đổi, bổ sung 28 điều; bổ sung mới 7 điều; bãi bỏ 2 điều; giữ nguyên 9 điều.

Dự thảo Luật bổ sung quyền, nghĩa vụ của tổ chức bảo hiểm tiền gửi thực hiện kiểm tra tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi theo kế hoạch, nội dung do Ngân hàng Nhà nước giao; vay đặc biệt từ Ngân hàng Nhà nước; tham gia vào quá trình xử lý tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi như: cử người đủ tiêu chuẩn, điều kiện để giữ chức danh quản lý, điều hành, thành viên Ban kiểm soát tại quỹ tín dụng nhân dân được kiểm soát đặc biệt theo yêu cầu của Ngân hàng Nhà nước. 

Tham gia đánh giá tính khả thi phương án cơ cấu lại tổ chức tín dụng được kiểm soát đặc biệt theo pháp luật về tổ chức tín dụng; mua trái phiếu dài hạn của tổ chức tín dụng nhận chuyển giao bắt buộc, cho vay đặc biệt tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi.

Dự thảo Luật điều chỉnh các quy định về mô hình tổ chức, hoạt động, nguồn vốn hoạt động, chế độ tài chính, hạch toán, kế toán của tổ chức bảo hiểm tiền gửi.

Dự thảo Luật bổ sung theo hướng mở rộng thêm các hình thức đầu tư của tổ chức bảo hiểm tiền gửi, bao gồm: Mua, bán trái phiếu, chứng chỉ tiền gửi do các ngân hàng thương mại có vốn Nhà nước, ngân hàng thương mại cổ phần có vốn doanh nghiệp Nhà nước trên 50% vốn điều lệ phát hành. 

Gửi tiền tại ngân hàng thương mại có vốn Nhà nước, ngân hàng thương mại cổ phần có vốn doanh nghiệp nhà nước trên 50% vốn điều lệ; hoạt động đầu tư khác theo quy định của Chính phủ. 

Dự thảo Luật cũng bổ sung các quy định để hạn chế rủi ro trong hoạt động đầu tư của tổ chức bảo hiểm tiền gửi như: Tổ chức bảo hiểm tiền gửi phải kiểm soát, quản lý rủi ro; giao Ngân hàng Nhà nước quy định phương thức đầu tư của tổ chức bảo hiểm tiền gửi và quy trình kiểm soát, quản lý rủi ro trong hoạt động đầu tư của tổ chức bảo hiểm tiền gửi.

"Các nội dung sửa đổi, bổ sung hướng tới việc nâng cao năng lực tài chính của tổ chức bảo hiểm tiền gửi, tạo điều kiện để tổ chức bảo hiểm tiền gửi thực hiện tốt hơn chức năng, nhiệm vụ được giao" - Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho hay. 

Về tham gia xử lý tổ chức tín dụng được can thiệp sớm, kiểm soát đặc biệt; tham gia xử lý sự cố, khủng hoảng, dự thảo Luật quy định tổ chức bảo hiểm tiền gửi thực hiện cho vay đặc biệt tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi, khi tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi được can thiệp sớm, được kiểm soát đặc biệt và bị rút tiền hàng loạt; để thực hiện phương án phục hồi, phương án chuyển giao bắt buộc. 

Tổ chức bảo hiểm tiền gửi tự quyết định việc cho vay đặc biệt, bao gồm cả việc cho vay có/không có tài sản bảo đảm, có/không có lãi suất. 

Dự thảo Luật bổ sung quy định về chi trả trong trường hợp đặc biệt. Theo quy định tại khoản 4 Điều 162 Luật Các Tổ chức tín dụng, Ngân hàng Nhà nước báo cáo Chính phủ quyết định việc yêu cầu tổ chức bảo hiểm tiền gửi chi trả trong trường hợp tổ chức tín dụng được kiểm soát đặc biệt bị mất hoặc có nguy cơ mất khả năng chi trả. 

Tổ chức bảo hiểm tiền gửi được Ngân hàng Nhà nước cho vay đặc biệt với lãi suất 0%, không có tài sản bảo đảm trong trường hợp số tiền trong quỹ dự phòng nghiệp vụ không đủ để chi trả; tổ chức bảo hiểm tiền gửi xây dựng phương án tăng phí bảo hiểm tiền gửi để bù đắp phần vay đặc biệt.

Ngoài ra, dự thảo Luật bổ sung quy định trường hợp phát sinh sự cố, khủng hoảng có nguy cơ gây mất an toàn hệ thống tổ chức tín dụng, tổ chức bảo hiểm tiền gửi tham gia xử lý sự cố, khủng hoảng. Chính phủ được quyết định trường hợp phát sinh sự cố, khủng hoảng và các biện pháp cần thiết, bao gồm cả các biện pháp khác luật để xử lý sự cố, khủng hoảng và báo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất.

Phòng ngừa, kiểm soát và quản lý rủi ro 

Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho hay, Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính tán thành sự cần thiết xây dựng Luật Bảo hiểm tiền gửi (sửa đổi).

Về hoạt động đầu tư, Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị nhận diện và đánh giá đầy đủ những rủi ro có liên quan khi mở rộng hoạt động đầu tư của tổ chức bảo hiểm tiền gửi, xây dựng phương án phòng ngừa, kiểm soát và quản lý rủi ro, phân tích và đánh giá hiệu quả sử dụng vốn khi mở rộng hoạt động đầu tư, hình thành các cơ chế bảo toàn vốn, bảo đảm thanh khoản và an toàn cho hoạt động đầu tư của tổ chức bảo hiểm tiền gửi. 

Đồng thời, cần làm rõ vai trò của Ngân hàng Nhà nước với tư cách cơ quan đại diện chủ sở hữu Nhà nước đối với tổ chức bảo hiểm tiền gửi trong việc quyết định tiêu chí danh mục đầu tư, cơ cấu đầu tư cũng như kiểm soát, quản lý rủi ro liên quan đến hoạt động đầu tư; quy định trách nhiệm của các bên liên quan khi xử lý rủi ro. 

Về tham gia xử lý tổ chức tín dụng được can thiệp sớm, kiểm soát đặc biệt; tham gia xử lý sự cố, khủng hoảng trong hoạt động của tổ chức tín dụng, Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo nghiên cứu có quy định cụ thể về quy mô cho vay đặc biệt tối đa của tổ chức bảo hiểm tiền gửi trên tổng Quỹ dự phòng nghiệp vụ; xây dựng bộ tiêu chí minh bạch để phê duyệt các khoản cho vay đặc biệt. 

Tăng cường cơ chế giám sát việc sử dụng khoản vay đặc biệt từ tổ chức bảo hiểm tiền gửi; làm rõ trường hợp nào tổ chức tín dụng vay đặc biệt từ Ngân hàng Nhà nước, trường hợp nào vay đặc biệt từ tổ chức bảo hiểm tiền gửi, bảo đảm phù hợp với năng lực tài chính của tổ chức bảo hiểm tiền gửi. 

"Có hướng dẫn cụ thể về điều kiện, lãi suất và tài sản bảo đảm của khoản cho vay đặc biệt của tổ chức bảo hiểm tiền gửi đối với các tổ chức tín dụng" - ông Mãi nói.

Ngoài ra, đề nghị làm rõ cơ sở chính trị, pháp lý, thực tiễn cho quy định về chi trả trong trường hợp đặc biệt và tham gia xử lý sự cố, khủng hoảng trong hoạt động của tổ chức tín dụng bảo đảm phù hợp với nguồn lực của tổ chức bảo hiểm tiền gửi, tránh trùng lặp với quy định của Luật Các tổ chức tín dụng. 

Cân nhắc bỏ quy định "Chính phủ quyết định trường hợp phát sinh sự cố, khủng hoảng có nguy cơ gây mất an toàn hệ thống tổ chức tín dụng, các biện pháp cần thiết, bao gồm cả các biện pháp khác luật để xử lý sự cố, khủng hoảng và báo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất" do trùng lặp với quy định tại khoản 4 Điều 162 Luật Các Tổ chức tín dụng về cả thẩm quyền và phương án giải quyết.

Chính phủ đề xuất thông qua dự thảo Luật Bảo hiểm tiền gửi (sửa đổi) tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV.