Cần chiến lược để đưa sản phẩm OCOP vươn ra thị trường quốc tế

 Quy mô nhỏ lẻ, khó đáp ứng đơn hàng số lượng lớn

Chia sẻ tại Toạ đàm Kết nối cung cầu: Giải pháp thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm OCOP trong khuôn khổ Hội nghị Kết nối, thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm OCOP do Báo Công Thương và Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước, Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) tổ chức vào chiều 29/9, ông Phạm Như Phương - Trưởng phòng Phòng Xuất nhập khẩu ngành hàng - Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) cho biết: Hiện Việt Nam có 17.068 sản phẩm OCOP đạt từ 3 sao trở lên, trong số đó có 126 sản phẩm được công nhận OCOP 5 sao.

Mặc dù số lượng sản phẩm OCOP 4-5 sao còn khiêm tốn, nhưng theo ông Phạm Như Phương, nhiều sản phẩm của doanh nghiệp Việt Nam, trong đó có những sản phẩm OCOP đã chứng minh được chất lượng, khả năng du nhập thị trường quốc tế. Một số sản phẩm đã tham gia vào chuỗi phân phối của các doanh nghiệp bán lẻ như: GO, Big C, AEON…

Nhiều sản phẩm OCOP thời gian qua có sự cải tiến về bao bì, thể hiện văn hoá và bản sắc vùng, miền. Qua đó, “doanh nghiệp không chỉ bán sản phẩm mà còn “bán” những câu chuyện và văn hoá địa phương qua từng sản phẩm” - ông Phạm Như Phương thông tin.

Tuy nhiên, bên cạnh những đánh giá tích cực, Trưởng Phòng Xuất nhập khẩu ngành hàng (Cục Xuất nhập khẩu) cũng cho rằng, đa phần các sản phẩm OCOP có quy mô sản xuất nhỏ lẻ, khó cung cấp số lượng lớn khi khách hàng có yêu cầu.

Mặc dù kỳ vọng quy mô sản xuất nhỏ lẻ của các sản phẩm OCOP sẽ được cải thiện sau khi Việt Nam triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, nhưng trước mắt đây vẫn là thách thức rất lớn để các sản phẩm OCOP khi vươn ra thị trường toàn cầu.

Bên cạnh những hạn chế trên, nhiều ý kiến tại toạ đàm cũng cho rằng, kinh phí hỗ trợ từ ngân sách nhà nước cho hoạt động phát triển sản phẩm OCOP còn hạn chế. Các điểm bán sản phẩm OCOP chưa nhiều và chưa được giới thiệu, quảng bá rộng rãi trên các phương tiện truyền thông. Các chủ thể OCOP vẫn thiếu kỹ năng bán lẻ và chăm sóc khách hàng, cùng với đó không gian trưng bày hạn chế, không có khu trải nghiệm sản phẩm; khả năng đổi mới sáng tạo và nâng cao chất lượng sản phẩm chưa cao… đây đang là những "nút thắt" khiến sản phẩm OCOP khó vươn xa.

Tận dụng cơ hội từ các FTA và hướng tới sản xuất xanh, bền vững

Theo ông Phạm Như Phương, các Hiệp định Thương mại tự do (FTA) đang mở ra những cơ hội lớn cho hàng hoá của doanh nghiệp Việt Nam và cả các sản phẩm OCOP chinh phục thị trường xuất khẩu lớn như EU, Hàn Quốc, Nhật Bản…

Tuy nhiên, đây là những thị trường đang đòi hỏi yêu cầu cao về những vấn đề liên quan đến sản xuất xanh, tăng trưởng bền vững. Trong đó, Liên minh châu Âu (EU) yêu cầu các biện pháp kỹ thuật liên quan đến chống phá rừng, truy suất nguồn gốc… điều này đòi hỏi các doanh nghiệp sản xuất trong nước nói chung và các chủ thể OCOP cần quan tâm đến vấn đề phát triển bền vững, nếu muốn vươn ra thị trường quốc tế.

Về giải pháp cho doanh nghiệp và chủ thể OCOP chinh phục thị trường xuất khẩu, ông Phạm Như Phương cho rằng, cần triển khai hiệu quả những chính sách. Trong đó, cần ưu tiên thực hiện 4 đột phá tại 4 trụ cột của Bộ Chính trị tại các Nghị quyết 57 của Bộ chính trị về thúc đẩy khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo; Nghị quyết 59 về chủ động hội nhập quốc tế sâu rộng; Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân; và Nghị quyết 66 về đổi mới toàn diện công tác xây dựng, thi hành pháp luật.

“Đây là những nghị quyết trụ cột, định hướng cho các bộ, ngành, doanh nghiệp có định hướng phát triển thời gian tới” - ông Phạm Như Phương khẳng định và cho rằng, để sản phẩm OCOP vươn tầm thế giới, các chủ thể OCOP cũng cần đẩy mạnh hoàn thiện hệ thống quy chuẩn, tiêu chuẩn kiểm nghiệm bao bì, nhãn mác.

Ngoài ra, cần tăng cường công tác đào tạo, tư vấn thông tin cho các chủ thể OCOP về FTA và tận dụng FTA. Đào tạo sâu hơn cho doanh nghiệp, chủ thể OCOP về nguồn gốc xuất xứ khi xuất khẩu sang các thị trường.

Đặc biệt, thời gian qua, Bộ Công Thương cũng rất chú trọng vấn đề đào tạo, tư vấn, hỗ trợ doanh nghiệp tận dụng FTA. Đồng thời, đẩy mạnh xúc tiến thương mại, thúc đẩy liên kết kế vùng, liên kết sản phẩm, tạo nguồn cung ổn định, đáp ứng yêu cầu hợp tác trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Để hỗ trợ doanh nghiệp xuất khẩu, ông Phạm Như Phương cũng cho rằng, Bộ Công Thương cũng tăng cường thông tin đến doanh nghiệp, ngành hàng. Hàng tháng, Bộ Công Thương cũng tổ chức các hội nghị giao ban với hệ thống thương vụ trên toàn thế giới và đề nghị các đồng chí thương vụ là "cánh tay nối dài" đến cộng đồng doanh nghiệp. Đặc biệt, Bộ Công Thương đang đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực xuất nhập khẩu, đây là yếu tố then chốt tạo thuận lợi cho doanh nghiệp tận dụng tốt cơ hội xuất khẩu.

Sản phẩm OCOP Việt Nam có tiềm năng vươn ra thị trường quốc tế, nhưng muốn khai thác hiệu quả cơ hội từ các FTA, các chủ thể cần vượt qua hạn chế về quy mô nhỏ lẻ, nâng cao chất lượng, chuẩn hóa bao bì, nhãn mác và chú trọng phát triển bền vững.