Biến động tiền tệ và sức ép chi phí thương mại quốc tế

Do nhiều yếu tố tác động, môi trường tiền tệ thời gian gần đây đã có những biến động mạnh mẽ, các doanh nghiệp bị ảnh hưởng nặng nề bởi chi phí thương mại quốc tế.

Ngày càng khó dự báo

Chỉ số biến động ngoại hối toàn cầu của JP Morgan Chase, một thước đo hàng đầu về chuyển động của tiền tệ cho thấy, đã tăng gần 66% trong năm tính đến tháng 7. Theo JP Morgan Chase, các yếu tố dẫn đến điểm này gồm: Sự tắc nghẽn của chuỗi cung ứng và chi phí vận chuyển tăng cao tạo ra môi trường lạm phát khi nhu cầu hàng hóa quay trở lại ở các khu vực mở cửa sau đại dịch; sự không chắc chắn địa chính trị gây ra bởi cuộc chiến ở Ukraine và sự suy thoái kinh tế ở chính Trung Quốc, nơi được cho là tự gây ra bởi các chính sách Zero-Covid nghiêm ngặt.

Sau một thời gian kéo dài của chính sách tiền tệ lỏng lẻo, các ngân hàng trung ương trên thế giới - với ngoại lệ đáng chú ý là Ngân hàng Trung ương Nhật Bản - đã theo sát Cục Dự trữ Liên bang Mỹ vào chu kỳ thắt chặt, một số nhanh hơn các ngân hàng khác. Lần tăng lãi suất gần đây nhất của Fed lên 75 điểm cơ bản là lần tăng thứ hai liên tiếp ở mức độ đó. Lần đầu tiên, vào tháng 6, đã là động thái lớn nhất kể từ năm 1994. Ngân hàng Canada đã tiến thêm một bước nữa, nâng lãi suất cho vay lên toàn bộ tỷ lệ phần trăm, động thái lớn nhất mà ngân hàng này từng thực hiện. Tuy nhiên, mức tăng 0,5% của Ngân hàng Trung ương châu Âu, tuy nhiên vẫn gây bất ngờ cho nhiều nhà quan sát. Một số thậm chí còn đi xa đến mức mô tả các điều kiện hiện tại như một “cuộc chiến tranh tiền tệ ngược”, khi các quốc gia tích cực tăng lãi suất để chống lại hàng nhập khẩu ngày càng đắt đỏ và lạm phát do đồng đô la mạnh lên - phản nghĩa của việc phá giá cạnh tranh. Vào thời điểm mà chuỗi cung ứng toàn cầu đang bị chao đảo bởi những cú sốc như sự tê liệt của WTO, quan hệ Mỹ-Trung căng thẳng, tác động thêm của biến động tiền tệ có thể buộc các nhà điều hành phải đưa ra một số quyết định khó khăn trong thời gian ngắn.

Sự không khớp trong cung - cầu giữa các loại tiền tệ trong bối cảnh bất ổn về địa chính trị và kinh tế vĩ mô toàn cầu, có xu hướng tạo ra sự biến động tỷ giá hối đoái lớn hơn.

Thực tế đồng đô la Mỹ đang chiếm ưu thế trong các giao dịch thương mại toàn cầu, chiếm từ 70 - 95% tổng số bên ngoài khu vực đồng tiền chung châu Âu bất chấp sự trỗi dậy của Trung Quốc và nỗ lực đa dạng hóa các loại tiền dự trữ toàn cầu. Một câu hỏi là nếu Fed vô tình đạt được điều gì đó? mà thuế quan thời Trump không thể thực hiện? Đó là, thu hút lại sản xuất. Chuỗi cung ứng khó di chuyển hơn so với các cuộc thảo luận chính sách thường giả định.

Các cân nhắc khác cũng có liên quan. Một trong những kết quả mà Fed đang cố gắng ngăn chặn là vòng xoáy giá cả tiền lương, điều này sẽ khiến Mỹ trở nên không hấp dẫn hơn đối với các công ty đang cân nhắc mua lại. Một điều khác là ngay cả khi chính quyền Biden cuối cùng cũng tìm cách nới lỏng thuế quan do chính quyền tiền nhiệm áp đặt hoặc dỡ bỏ hoàn toàn, sự di chuyển của các cặp tiền tệ có thể khiến các mức thuế đó trở thành phi nhân tố. Cuối cùng, việc dự báo tiền tệ càng trở nên khó khăn hơn khi nhìn ra xa, ngoại trừ một số trường hợp khi một trong những loại tiền tệ đề cập được gắn với đồng đô la, trên thực tế hoặc bằng cách khác, khiến cho việc đưa ra quyết định đầu tư trở nên khó khăn.

Điều gì xảy ra với các nhà cung cấp châu Á?

Các ngân hàng trung ương ở các nước phát triển không phải là những người duy nhất theo đuổi Fed. Các cơ quan quản lý tiền tệ ở châu Á hiện đang làm theo, mặc dù với tốc độ chậm hơn. Ấn Độ, Philippines, Malaysia và các nước khác trong khu vực đều đã tăng lãi suất cho vay trong những tháng gần đây, trong đó Indonesia là nước nắm giữ chính cho đến nay. Đối với hàng trăm nghìn doanh nghiệp nhỏ hơn trong khu vực xuất khẩu thành phẩm và hàng hóa trung gian đi vào chuỗi cung ứng của các công ty đa quốc gia, lãi suất tăng và biến động tiền tệ là một điều may mắn lẫn lộn. Các công ty như vậy thường thiếu các nguồn lực để phát triển các phương thức bảo hiểm rủi ro tiền tệ tinh vi chống lại những biến động của tiền tệ. Nhưng họ đã có thể tin tưởng vào một số loại lợi ích: Một số khách hàng đã sử dụng các khoản thanh toán sớm, tính đến việc được giảm giá một chút so với các điều khoản hợp đồng nếu họ đăng các khoản phí mở sớm. Điều này giúp làm suôn sẻ vòng quay vốn lưu động cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ, giảm bớt mối lo thường trực và cho phép họ kiếm được lãi lớn hơn từ tiền gửi sau hơn một thập kỷ lãi suất thấp.

Tuy nhiên, chi phí đi vay cao hơn có khả năng làm giảm thêm sự sẵn có của tài trợ thương mại, một khía cạnh quan trọng nhưng bị bỏ qua của thương mại toàn cầu. Ước tính mới nhất hiện có từ Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB), được đưa ra hai năm một lần kể từ năm 2014, là khoảng cách cung - cầu tài trợ thương mại là 1,7 nghìn tỷ đô la Mỹ vào năm 2020, tăng 15% so với năm 2018. Theo khảo sát của ADB, các doanh nghiệp vừa và nhỏ chiếm 40% số đơn xin tài trợ thương mại bị từ chối. Các ngân hàng được khảo sát cho cùng một báo cáo đã trích dẫn rủi ro liên quan đến bảng cân đối kế toán của doanh nghiệp vừa và nhỏ và điều kiện kinh tế vĩ mô phát sinh từ đại dịch là lý do chính khiến họ từ chối đơn đăng ký.