Mã HS (Harmonized System) là căn cứ để xác định thuế suất và chính sách quản lý hàng hóa xuất nhập khẩu. Tuy nhiên, tình trạng áp sai mã HS đến nay vẫn là một trong những rủi ro lớn đối với doanh nghiệp nhập khẩu ở Việt Nam, gây ra những hậu quả nghiêm trọng.
Nếu áp sai mã theo hướng có thuế suất thấp hơn thực tế, doanh nghiệp sẽ bị truy thu thuế cho các lô hàng đã nhập khẩu trong quá khứ, kèm tiền phạt và tiền chậm nộp, thậm chí xem xét trách nhiệm hình sự. Ngược lại, nếu áp sai mã dẫn đến nộp thừa thuế, doanh nghiệp phải thực hiện thủ tục xin hoàn thuế, vốn rất phức tạp và mất thời gian.

Gel Relactagel được nhập khẩu từ Ireland
Nguyên nhân có thể xuất phát từ thiếu kiến thức, sự thay đổi chính sách chưa đồng bộ, hoặc doanh nghiệp cố tình khai sai để hưởng lợi thuế. Trong đó, lĩnh vực y tế, dược phẩm và thực phẩm chức năng là những ngành thường hay gặp vướng mắc.
Một trường hợp điển hình là Công ty TNHH Thương mại và Dược phẩm Sang (Sang Pharma). Theo tìm hiểu, giai đoạn trước năm 2021, doanh nghiệp này đã mở hơn 10 tờ khai hải quan nhập khẩu sản phẩm "Gel âm đạo - Relactagel" từ nhà cung ứng Z.P Pte.Ltd, đều khai mã HS 3006.70.00 dành cho trang thiết bị y tế. Tất cả đều được thông quan.
Đáng chú ý, ngày 1/11/2021, Sang Pharma tiếp tục mở tờ khai số 10432761**** và vẫn áp mã HS 3006.70.00. Tuy nhiên, đến tờ khai sau đó vào ngày 24/11/2021, khi kiểm tra thực tế tại Chi cục Hải quan Cửa khẩu sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất, lực lượng chức năng xác định mã HS đúng dành cho lô hàng "Gel âm đạo - Relactagel" phải là 3304.99.90 (mỹ phẩm chăm sóc cá nhân), chứ không phải 3006.70.00. Mức thuế suất của mã 3304.99.90 cao hơn nhiều lần so với mã 3006.70.00.
Do đó, sai sót này khiến Sang Pharma thiếu số thuế phải nộp 575 triệu đồng. Doanh nghiệp đã khai lại và nộp đủ chênh lệch.
Từ đó, dư luận đặt câu hỏi vì sao các tờ khai trước của Sang Pharma đều qua cửa thông quan dù sai mã, trách nhiệm thuộc về doanh nghiệp hay cán bộ hải quan? Đặc biệt, trong số các đơn vị hải quan cho Sang Pharma thông quan lúc đó, có bao gồm cả Chi cục Hải quan Cửa khẩu sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất (ví dụ tờ khai 10314101**** thông quan ngày 11/2/2020).
Mặt khác, doanh nghiệp có bị truy thu thuế cho các lô hàng đã nhập khẩu trong quá khứ hay không, số tiền cụ thể là bao nhiêu? Để làm rõ những băn khoăn trên, Báo Công Thương đã nhiều lần liên hệ với Chi cục Hải quan khu vực II, nhưng không nhận được câu trả lời.
Đối với mặt hàng "gel", tương tự như Sang Pharma, lâu nay nhiều doanh nghiệp tại Việt Nam vẫn khai báo như trang thiết bị y tế, áp mã HS 3006.70.00 thay vì 3304.99.90, có thuế suất nhập khẩu thấp hơn nhiều lần, có thể gây rủi ro thất thu ngân sách lớn. Trong đó, nổi bật là các doanh nghiệp nhập khẩu như: Công ty Cổ phần Dân Khang, Công ty Cổ phần Dược phẩm Safatis, Công ty TNHH Vita Signature, Công ty Cổ phần Dược phẩm New Far East, Công ty TNHH Đầu tư Thương mại dịch vụ xuất nhập khẩu Nam Sơn... và chuỗi nhà thuốc bán lẻ Dược phẩm Pharmacity với sản phẩm gel bôi trơn dập logo Pharmacity trên bao bì là Lubricant Gel Strawberry, Lubricant Gel Classi...