Tin Khu Vực 
Hướng dòng vốn vào “mạch xanh” của nền kinh tế
Thực hiện chủ trưởng của Đảng và Nhà nước về việc phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn gắn với tăng trưởng bền vững. Thời gian qua, hệ thống ngân hàng đã và đang đẩy mạnh cho vay các dự án xanh, hỗ trợ doanh nghiệp giảm chi phí và nâng cao sức cạnh tranh. Qua đó, hiện thực hóa mục tiêu phát triển bền vững và trung hòa carbon đến năm 2050.
Theo bà Phạm Thị Thanh Tùng, Phó Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế (Ngân hàng Nhà nước), ngay từ năm 2015, Ngân hàng Nhà nước đã chỉ đạo hệ thống ngân hàng thương mại tập trung vốn vào các lĩnh vực sản xuất xanh, năng lượng tái tạo, các ngành giảm phát thải khí nhà kính. Năm 2017, Việt Nam phối hợp với Cơ quan Hợp tác quốc tế Đức (GIZ) xây dựng danh mục 12 nhóm ngành sản xuất xanh để ưu tiên tín dụng, trong đó nổi bật là năng lượng gió, mặt trời, sinh khối, thủy điện nhỏ, lưới điện thông minh và năng lượng sạch.
Từ đó đến nay, ngành Ngân hàng đã triển khai Kế hoạch hành động thực hiện Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh, lồng ghép định hướng tín dụng xanh trong Chiến lược phát triển ngành Ngân hàng và cơ cấu lại hệ thống tín dụng gắn với xử lý nợ xấu. Mục tiêu là nâng cao hiệu quả phân bổ vốn, thúc đẩy chuyển đổi mô hình tăng trưởng xanh, thích ứng biến đổi khí hậu và phát thải carbon thấp.
Dư nợ cho vay lĩnh vực năng lượng tái tạo tăng từ 9.500 tỷ đồng năm 2017 lên gần 290.000 tỷ đồng vào tháng 6/2025. Ảnh: OCB
Sau 12 năm triển khai vốn cho lĩnh vực xanh, kết quả đạt được rất tích cực. Hàng chục ngân hàng thương mại đã tham gia cho vay dự án xanh với tốc độ tăng trưởng bình quân 22%/năm, cao hơn nhiều so với tốc độ tín dụng toàn nền kinh tế. Riêng trong năng lượng tái tạo, dư nợ cho vay đã tăng từ 9.500 tỷ đồng năm 2017 lên gần 290.000 tỷ đồng vào tháng 6/2025, tốc độ tăng trưởng khoảng 150%/năm. Dư nợ cho vay năng lượng tái tạo hiện chiếm 39% tổng tín dụng xanh, cho thấy định hướng dòng vốn của ngân hàng đang đi đúng hướng, hỗ trợ mạnh mẽ chuyển đổi năng lượng.
Theo bà Phạm Thị Thanh Tùng, đến 30/6/2025, dư nợ tín dụng xanh toàn hệ thống đạt trên 736.000 tỷ đồng, tăng 8,35% so với cuối năm 2024, chiếm 4,3% tổng dư nợ nền kinh tế. Trong đó, năng lượng tái tạo và năng lượng sạch chiếm hơn 39%, nông nghiệp xanh chiếm trên 26%. Nhiều ngân hàng như: Vietcombank, VietinBank, HSBC, BIDV, VPBank, HDBank… đã hợp tác với các tổ chức quốc tế triển khai sản phẩm tín dụng xanh dành riêng cho các lĩnh vực này.
Tháo “nút thắt” tiêu chí xanh, mở đường cho vốn ưu đãi
Để hỗ trợ doanh nghiệp thực hiện dự án xanh, Quyết định 21/2025/QĐ-TTg đã quy định tiêu chí môi trường và danh mục 7 nhóm lĩnh vực đầu tư được phân loại xanh, trong đó nhóm năng lượng bao gồm điện gió, điện mặt trời, năng lượng bền vững… Tuy nhiên, theo Ngân hàng Nhà nước, việc triển khai vẫn chưa thể thực hiện đầy đủ do Bộ Nông nghiệp và Môi trường chưa hoàn thiện danh mục công khai dự án đủ điều kiện phân loại xanh.
Song song đó, Nghị quyết 198/2025/QH15 của Quốc hội quy định hỗ trợ lãi suất 2%/năm cho doanh nghiệp tư nhân vay vốn đầu tư vào các dự án xanh, tuần hoàn và áp dụng khung ESG (Môi trường - Xã hội - Quản trị). Đây là bước tiến lớn, nhưng vẫn cần cơ quan quản lý ban hành cơ chế, quy trình và thủ tục cụ thể để dòng vốn ưu đãi sớm đi vào thực tế.
Theo ông Phạm Hồng Hải, Tổng Giám đốc OCB, điểm nghẽn hiện nay nằm ở sự thiếu thống nhất trong định nghĩa “xanh” giữa các ngân hàng. “Mỗi nơi hiểu một kiểu” khiến việc áp dụng chính sách tín dụng trở nên phức tạp, thậm chí rủi ro khi kiểm tra, giám sát sau giải ngân. Ông cho rằng, minh bạch và cụ thể hóa tiêu chí xanh là yêu cầu cấp thiết, nhất là khi Nhà nước triển khai các gói hỗ trợ lãi suất. Nếu không có bộ tiêu chí rõ ràng, các tổ chức tín dụng sẽ ngần ngại triển khai do lo ngại sai phạm.
Thực tế, nhiều ngân hàng thương mại đang chủ động xây dựng khung chuẩn xanh riêng. Ông Vũ Ngọc Bồng Lai, Giám đốc Chiến lược và Đổi mới sáng tạo MSB, cho biết, ngân hàng này đã hợp tác với IFC và BNP Paribas thiết lập khung tài chính bền vững, qua đó phát hành thành công 680 tỷ đồng trái phiếu xanh trong năm 2024. Trong nội bộ, MSB đã tích hợp Hệ thống quản lý môi trường và xã hội (ESMS) vào chính sách tín dụng để đảm bảo thẩm định các dự án đúng tiêu chí.
Không chỉ hướng tới doanh nghiệp đã “xanh”, các ngân hàng còn đồng hành giúp doanh nghiệp “chuyển màu”. OCB đang triển khai chính sách giảm lãi suất theo từng cột mốc xanh hóa mà doanh nghiệp đạt được. Khi doanh nghiệp đáp ứng tiêu chí môi trường theo từng năm, ngân hàng sẽ giảm lãi suất vay, tạo động lực chuyển đổi. Song song, OCB cũng đưa ra sản phẩm “Green Deposit” (Tiền gửi Xanh) để khách hàng gửi tiền biết rằng vốn của mình được sử dụng cho dự án thân thiện môi trường.
“Hãy coi xanh là một khoản đầu tư, không phải chi phí”, ông Phạm Hồng Hải nhấn mạnh và cho rằng doanh nghiệp có tầm nhìn dài hạn sẽ hưởng lợi kép, vừa nâng cao uy tín, vừa dễ dàng tiếp cận vốn rẻ hơn.
Có thể thấy, bức tranh tín dụng xanh của Việt Nam đang mở rộng rõ nét, khi vốn xanh tăng trưởng trung bình 20% mỗi năm và đã trở thành một trong những xu hướng tài chính nổi bật nhất. Tuy nhiên, quy mô so với tổng tín dụng nền kinh tế vẫn còn khiêm tốn, đòi hỏi chính sách đồng bộ, khung pháp lý rõ ràng và cơ chế giám sát hiệu quả hơn.
Dự thảo Báo cáo Chính trị Đại hội XIV đã khẳng định rõ định hướng: “Doanh nghiệp xanh được hỗ trợ thuế, tín dụng ưu đãi và chuyển giao công nghệ để giảm chi phí, nâng cao năng lực cạnh tranh”. Đó không chỉ là chủ trương, mà còn là cam kết chính trị mạnh mẽ của Đảng và Nhà nước trong hành trình xây dựng nền kinh tế xanh, bền vững. Khi khung tiêu chí được hoàn thiện và cơ chế hỗ trợ lãi suất được vận hành, tín dụng xanh sẽ thực sự trở thành dòng vốn chủ lưu nuôi dưỡng mô hình tăng trưởng mới, nơi ngân hàng, doanh nghiệp và xã hội cùng đồng hành trên con đường phát triển bền vững, xanh hóa tương lai.
