Xuất nhập khẩu khẳng định vai trò trụ cột tăng trưởng kinh tế

Trụ cột tăng trưởng và dấu ấn phục hồi kinh tế

Tại buổi họp báo thường kỳ quý III năm 2025 của Bộ Công Thương, ông Bùi Huy Sơn, Vụ trưởng Vụ Kế hoạch, Tài chính và Quản lý doanh nghiệp (Bộ Công Thương) đã báo cáo về tình hình kinh tế - xã hội 9 tháng đầu năm 2025. Trong đó, hoạt động xuất nhập khẩu tiếp tục là điểm sáng nổi bật trong bức tranh kinh tế Việt Nam năm 2025 với tổng kim ngạch xuất nhập khẩu 9 tháng đầu năm đạt 680,6 tỷ USD, tăng 17,3% so với cùng kỳ năm trước, mức tăng trưởng được cho là cao nhất trong ba năm trở lại đây.

Riêng trong quý III/2025, xuất khẩu hàng hóa đạt 128,57 tỷ USD, tăng 18,4% so với cùng kỳ năm 2024 và tăng 9,6% so với quý II. Tính chung 9 tháng, kim ngạch xuất khẩu đạt 348,74 tỷ USD, tăng 16%, vượt xa mục tiêu tăng trưởng 12% đặt ra cho cả năm. Trong đó, khu vực kinh tế trong nước đạt 85,41 tỷ USD (tăng 2%), chiếm 24,5% tổng kim ngạch xuất khẩu; khu vực có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) đạt 263,33 tỷ USD, tăng 21,4%, chiếm 75,5%.

Đáng chú ý, trong 9 tháng có 32 mặt hàng đạt kim ngạch trên 1 tỷ USD, chiếm 93,1% tổng xuất khẩu; 7 mặt hàng đạt kim ngạch trên 10 tỷ USD, chiếm gần 68% tổng giá trị. Nhóm hàng công nghiệp chế biến tiếp tục đóng vai trò động lực chủ đạo, đạt 297,2 tỷ USD, tăng 16,7% và chiếm 85,2% tổng kim ngạch xuất khẩu. Các sản phẩm điện thoại, máy vi tính, linh kiện, dệt may, giày dép tiếp tục giữ vững vị thế hàng đầu, thể hiện sức cạnh tranh và khả năng thích ứng linh hoạt của ngành công nghiệp chế biến Việt Nam.

Ngoài ra, nhóm hàng nông sản ghi nhận mức tăng trưởng ấn tượng, đạt 33,2 tỷ USD, tăng 15,2%, chiếm 9,5% tổng kim ngạch xuất khẩu cả nước. Kết quả này phản ánh nỗ lực đa dạng hóa thị trường, nâng cao chất lượng sản phẩm và giá trị gia tăng của ngành nông nghiệp.

Về cơ cấu thị trường, Hoa Kỳ tiếp tục là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, đạt 112,8 tỷ USD (tăng 27,7%). Tiếp đến là Trung Quốc (49,6 tỷ USD, tăng 11,3%), EU (41,7 tỷ USD, tăng 9,3%), ASEAN (28,5 tỷ USD, tăng 2,9%) và Nhật Bản (19,7 tỷ USD, tăng 9%). Các thị trường lớn đều duy trì đà tăng trưởng tích cực, phản ánh vị thế ngày càng vững của hàng hóa Việt Nam trên bản đồ thương mại toàn cầu.

Ở chiều ngược lại, nhập khẩu trong quý III/2025 đạt 119,66 tỷ USD, tăng 20,2% so với cùng kỳ và tăng 6,3% so với quý II. Tính chung 9 tháng, kim ngạch nhập khẩu đạt gần 332 tỷ USD, tăng 18,8%. Trong đó, khu vực kinh tế trong nước đạt 105,67 tỷ USD (tăng 4,6%), khu vực FDI đạt 226,25 tỷ USD (tăng 26,8%).

Trung Quốc tiếp tục là thị trường nhập khẩu lớn nhất của Việt Nam, đạt 134,4 tỷ USD (tăng 27,9%), theo sau là Hàn Quốc (44,4 tỷ USD, tăng 7%), ASEAN (39,1 tỷ USD, tăng 14,5%), Nhật Bản (18,2 tỷ USD, tăng 13,2%) và Hoa Kỳ (13,7 tỷ USD, tăng 23,6%).

Đáng lưu ý, nhóm hàng hóa cần nhập khẩu phục vụ sản xuất chiếm tới 89% tổng kim ngạch và tăng 19,5%, cho thấy nhu cầu đầu vào cho sản xuất công nghiệp đang phục hồi mạnh. Nhóm hàng cần kiểm soát nhập khẩu chỉ chiếm 5,2%, trong khi nhóm hàng hóa khác chiếm 5,3%. Việc nhập khẩu tăng nhanh hơn xuất khẩu (18,8% so với 16%) được đánh giá là tín hiệu tích cực, phản ánh đà phục hồi của sản xuất trong nước, dù cũng tạo sức ép nhất định lên cán cân thương mại.

Tuy vậy, cán cân thương mại Việt Nam vẫn duy trì xuất siêu 16,8 tỷ USD, đóng góp tích cực vào cân đối vĩ mô và dự trữ ngoại hối. Trong đó, khu vực kinh tế trong nước nhập siêu 20,26 tỷ USD, còn khu vực FDI (kể cả dầu thô) xuất siêu 37,08 tỷ USD.

Tổng thể, bức tranh xuất nhập khẩu 9 tháng đầu năm cho thấy nền kinh tế Việt Nam đang đi đúng hướng phục hồi, với kỳ vọng cả năm 2025, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu có thể đạt mốc 900 tỷ USD, đây là mức cao nhất từ trước đến nay.

Giải pháp thúc đẩy xuất nhập khẩu trong quý IV/2025

Trả lời báo chí tại buổi họp báo về các giải pháp trọng tâm từ nay đến cuối năm, ông Nguyễn Anh Sơn, Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) khẳng định: “Theo báo cáo của Vụ Kế hoạch Tài chính và Quản lý doanh nghiệp, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam đến thời điểm hiện nay đã đạt trên 380 tỷ USD, trong đó xuất siêu đạt trên 18 tỷ USD. Dựa trên dự báo của bộ, kim ngạch xuất nhập khẩu cả năm 2025 có thể đạt khoảng 900 tỷ USD, với xuất siêu trên 20 tỷ USD”. 

Theo ông Nguyễn Anh Sơn, mục tiêu tăng trưởng kinh tế năm 2025 được Chính phủ và Quốc hội đặt ở mức 8,3 - 8,5%, do đó mục tiêu tăng trưởng xuất khẩu cũng được xác định cao hơn khoảng 1,5 lần, tương đương 12%. Để đạt được mục tiêu này, Bộ Công Thương đã và đang triển khai đồng bộ các nhóm giải pháp trọng tâm.

Thứ nhất, Bộ Công Thương phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành liên quan, triển khai nghiêm túc Chỉ thị số 29 của Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường biện pháp thúc đẩy hoạt động xuất nhập khẩu, đảm bảo duy trì đà tăng trưởng cao trong quý IV - giai đoạn quyết định để hoàn thành mục tiêu cả năm.

Thứ hai, chỉ đạo các thương vụ Việt Nam ở nước ngoài chủ động hỗ trợ doanh nghiệp, đẩy mạnh xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường và kết nối trực tiếp với đối tác quốc tế. Hoạt động của hệ thống thương vụ được xem là “cánh tay nối dài” giúp hàng hóa Việt Nam tiếp cận sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu, đặc biệt tại các thị trường trọng điểm như Mỹ, EU và Đông Bắc Á.

Thứ ba, tập trung tháo gỡ các rào cản kỹ thuật và biện pháp phòng vệ thương mại mà một số đối tác áp dụng đối với hàng hóa Việt Nam. Đây được coi là nhiệm vụ then chốt để bảo vệ lợi ích chính đáng của doanh nghiệp, nhất là trong bối cảnh cạnh tranh thương mại toàn cầu ngày càng gay gắt.

Thứ tư, đẩy mạnh đàm phán, mở rộng các hiệp định thương mại song phương và đa phương, trong đó có Hiệp định Thương mại Việt Nam - Pakistan, Hiệp định giữa Việt Nam và khối GCC (Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh) cùng một số hiệp định khác đang được xúc tiến. Việc mở rộng mạng lưới FTA giúp hàng hóa Việt Nam tiếp cận nhiều thị trường ưu đãi hơn, gia tăng sức cạnh tranh.

Thứ năm, từ ngày 1/7/2025, theo Nghị định 146 của Chính phủ, việc phân cấp thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa (C/O) đã được chuyển giao từ Bộ Công Thương về cho các địa phương. Bộ hiện đang chỉ đạo Cục Xuất nhập khẩu phối hợp với các Sở Công Thương tổ chức hướng dẫn, đào tạo, hoàn thiện cơ sở pháp lý nhằm đảm bảo các địa phương đủ năng lực cấp C/O.

Ông Nguyễn Anh Sơn nhấn mạnh: “Việc này giúp doanh nghiệp được cấp chứng nhận ngay tại địa phương, nơi đặt nhà máy sản xuất, rút ngắn thời gian xử lý, giảm chi phí và tạo thuận lợi cho hoạt động xuất khẩu”.

Theo ông Sơn, các giải pháp nêu trên không chỉ mang tính ngắn hạn, mà còn định hướng lâu dài cho hoạt động xuất nhập khẩu Việt Nam, giúp nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, mở rộng thị trường và củng cố chuỗi cung ứng bền vững.

Bức tranh xuất nhập khẩu 9 tháng đầu năm 2025 cho thấy Việt Nam đang duy trì đà phục hồi mạnh mẽ, với xuất siêu ổn định, tăng trưởng thị trường đa dạng và động lực nội tại ngày càng lớn. 680,6 tỷ USD kim ngạch, 16,8 tỷ USD xuất siêu, đây là những con số ấn tượng, không chỉ khẳng định sức bền của nền kinh tế, mà còn cho thấy hiệu quả của chính sách điều hành vĩ mô và nỗ lực thích ứng linh hoạt của doanh nghiệp.

Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu Nguyễn Anh Sơn chia sẻ: “Chúng tôi hy vọng rằng, từ nay đến cuối năm, dưới sự chỉ đạo sát sao của lãnh đạo Chính phủ và Bộ Công Thương, xuất nhập khẩu sẽ đạt mức tăng trưởng từ 12% trở lên, tiếp tục là động lực then chốt của nền kinh tế”.