Xuất khẩu gạo và câu chuyện đường dài

Dù đạt những mốc kỷ lục mới về xuất khẩu nhưng việc thiếu một thương hiệu gạo mạnh đã trở thành rào cản lớn đối với ngành lúa gạo Việt Nam.
Giá gạo giảm sâu, Bộ Công Thương đề xuất hàng loạt giải pháp Giá giảm sâu, xuất khẩu gạo năm 2025 dự báo gặp khó Xuất khẩu gạo của Việt Nam sang Singapore tăng mạnh

Khó duy trì kỷ lục xuất khẩu

Vượt qua những con số ấn tượng năm 2023, xuất khẩu gạo năm 2024 lần đầu đạt khoảng 9 triệu tấn, thu về gần 5,8 tỷ USD, tăng 10,6% về lượng nhưng tăng tới 23% về giá trị. Giá gạo xuất khẩu bình quân năm 2024 cũng tăng 16,7% so với năm 2023. Đây là bước bứt phá vô cùng ấn tượng sau 35 năm kể từ khi Việt Nam bắt đầu xuất khẩu gạo. Nhờ đó, nông dân trồng lúa có thu nhập, lợi nhuận tốt.

Năm 2024, Việt Nam đứng thứ 3 thế giới về xuất khẩu gạo
Năm 2024, Việt Nam đứng thứ 3 thế giới về xuất khẩu gạo

Về thị trường, gạo Việt Nam đã đi khắp thế giới với khoảng 150 quốc gia, vùng lãnh thổ. Theo đó, các thị trường nhập khẩu lớn nhất là Philippines, Indonesia, Malaysia, Bờ Biển Ngà, Ghana; trong đó, Philippines tiếp tục duy trì là thị trường nhập khẩu gạo lớn nhất của Việt Nam và Việt Nam cũng là nhà cung ứng gạo hàng đầu của quốc gia này.

Tuy nhiên, tin vui đối với ngành lúa gạo không dài khi đầu năm 2025 giá lúa giảm liên tiếp khiến nông dân lo lắng, bất an. Thực trạng này một lần nữa đặt vấn đề, rất cần có những giải pháp lâu dài để phát triển bền vững ngành lúa gạo…

Cập nhật thông tin mới nhất từ Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA), hiện giá gạo 5% tấm của Việt Nam tiếp tục giảm thêm 4 USD/tấn, xuống còn 413 USD/tấn. Giá gạo 25% tấm cũng giảm 3 USD/tấn về mức 387 USD/tấn. Tuy nhiên, giá gạo 100% tăng 8 USD/tấn, lên 330 USD/tấn. Theo VFA, từ tháng cuối của năm 2024 đến nay, giá gạo xuất khẩu của Việt Nam liên tục giảm.

Còn theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh An Giang, hiện Nàng Hoa 9 ở mức 9.200 đồng/kg; giá lúa IR 50404 (tươi) dao động ở mức 5.500 - 5.700 đồng/kg; lúa OM 5451 dao động ở mốc 5.800 - 6.000 đồng/kg; lúa OM 18 (tươi) dao động ở mốc 7.600 - 7.800 đồng/kg; lúa Đài Thơm 8 (tươi) dao động ở mốc 7.600 – 7.800 đồng/kg; lúa OM 380 ở mức 6.600 - 6.700 đồng/kg; lúa Nhật ở mốc 7.800 - 8.000 đồng/kg;...

Hiện nay, giá lúa ngoài thị trường khoảng 7.000 đồng/kg đối với giống Đài Thơm 8 hay Jasmine, trong khi cùng thời điểm năm ngoái là 9.000 đồng/kg, thậm chí cao hơn. Các giống lúa phân khúc thấp hơn có giá từ hơn 5.000 đến dưới 7.000 đồng/kg (tùy loại), giảm từ 1.000 - 2.000 đồng/kg so với cùng kỳ.

Giá gạo xuất khẩu giảm mạnh do tác động từ nhiều yếu tố, trong đó có việc các quốc gia nhập khẩu gạo lớn đang nghiên cứu chính sách tiết kiệm, tránh nhập khẩu gạo giá cao, thậm chí tuyên bố không mua gạo năm 2025. Theo dự báo của các doanh nghiệp, giá bán và kỷ lục về xuất khẩu gạo của Việt Nam năm 2024 khó duy trì trong năm 2025.

Câu chuyện đường dài của gạo Việt

Đông Xuân là vụ lúa lớn nhất trong năm. Từ trước Tết đến sau Tết Nguyên đán 2025 là thời điểm khu vực Đồng bằng sông Cửu Long thu hoạch lúa vụ Đông Xuân, điều này đồng nghĩa với việc sẽ có một lượng lúa tươi được thu hoạch, và nguồn cung gạo ra thị trường theo đó cũng dồi dào hơn.

Các chuyên gia trong ngành cho rằng giá lúa giảm vào thời điểm giáp Tết vừa qua là hồi chuông cảnh tỉnh về tính bền vững trong sản xuất và tiêu thụ lúa gạo. Trong bối cảnh Việt Nam đã đạt kỷ lục về xuất khẩu gạo thì cần có những chính sách đồng bộ để bảo vệ người trồng lúa. Giải quyết bài toán giá cả không chỉ là vấn đề kinh tế, mà còn là trách nhiệm xã hội, bảo đảm đời sống ổn định cho hàng triệu nông dân vùng Đồng bằng sông Cửu Long.

Chuyên gia nông nghiệp Hoàng Trọng Thủy nhận định, mặc dù sản lượng gạo xuất khẩu của Việt Nam vẫn luôn đạt con số ấn tượng, trung bình từ 7-8 triệu tấn mỗi năm, tuy nhiên, giá trị gia tăng của gạo Việt còn rất hạn chế. Gạo Việt vẫn chủ yếu là xuất thô. Việc thiếu một thương hiệu gạo mạnh đã trở thành rào cản lớn trong hoạt động xuất khẩu.

Để khắc phục tình trạng này, chúng ta cần tập trung vào việc tổ chức lại sản xuất, đặc biệt là theo Đề án “Phát triển bền vững 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030”. Chỉ bằng cách sản xuất theo vùng, thống nhất giống và áp dụng quy trình quản lý chặt chẽ, chúng ta mới có thể tạo ra những sản phẩm gạo chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu ngày càng khắt khe của thị trường.

Đồng quan điểm về vấn đề này, ở góc độ địa phương, ông Trần Thái Nghiêm - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn TP. Cần Thơ - cho rằng: Nông dân, hợp tác xã và doanh nghiệp cần liên kết để đi đường dài. Trong đó, Đề án “Phát triển bền vững 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030” chính là hướng đi bền vững.

Theo ông Lê Minh Hoan - Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, chạy gạo từng bữa từng là nỗi lo thường trực, nhưng giờ đây Việt Nam đã trở thành một trong những nước xuất khẩu gạo hàng đầu về sản lượng, và cả chất lượng. Gạo Việt Nam được vinh danh trong nhóm gạo ngon nhất thế giới. Đó là niềm tự hào và hãnh diện mang tầm quốc gia. Hạt gạo đã nâng cao hình ảnh, vị thế dân tộc, góp phần định vị nước ta trên bản đồ nông nghiệp thế giới.

Năm 2025 được nhận định nhiều khó khăn đối với ngành lúa gạo. Dù vậy, nhiều doanh nghiệp vẫn tỏ ra khá lạc quan bởi hiện nay thị trường đã được đa dạng hóa, mở rộng thị phần phân khúc cao cấp không chỉ ở EU mà cả với Nhật Bản, Trung Quốc và Trung Đông.

Cùng với đó, việc tập trung xuất khẩu gạo chất lượng cao không chỉ giúp khẳng định vị thế gạo Việt Nam mà còn là cơ sở để doanh nghiệp chủ động đàm phán về giá bán tương xứng với giá trị, giảm áp lực giá từ thị trường lương thực dự trữ.

Tuy nhiên, để gạo Việt không chỉ tăng giá trị mà còn nâng giá trị gấp đôi, gấp ba lần, các chuyên gia trong ngành cho rằng, việc xây dựng thương hiệu gạo là ưu tiên hàng đầu, bên cạnh đó, cần phát triển chuỗi giá trị, từ sản xuất đến tiêu thụ và tập trung vào những thị trường cao cấp.

Bài học thành công từ chính các quốc gia láng giềng như Thái Lan và Campuchia, cùng việc chuyển tư duy từ sản xuất nông nghiệp sang kinh tế nông nghiệp và phát triển những sản phẩm đặc trưng, có chất lượng cao, đáp ứng được các yêu cầu khắt khe của thị trường quốc tế sẽ là cách để người trồng lúa thoát khỏi lời nguyền ‘làm lúa mãi nghèo’, ‘được mùa mất giá’, đồng thời, góp phần nâng cao hình ảnh gạo Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Trong phát biểu chia sẻ với báo chí tại buổi gặp mặt trước thềm năm mới, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan mở đầu bài chia sẻ của mình bằng một video ngắn bài hát “Rock Hạt gạo” của ca sỹ Phương Mỹ Chi.

Việc kết hợp một thể loại nhạc rock vốn là âm nhạc đặc trưng phương Tây với chất liệu truyền thống Việt Nam là hạt gạo, đã mở ra cho ta một nhận diện tươi trẻ về hình ảnh công dân toàn cầu.

Từ ghép tiếng Anh “glocal” được kết hợp từ toàn cầu (global) và bản địa (local) là một gợi mở rất hay: kết nối toàn cầu, gắn với sự am hiểu địa phương, trân trọng tài nguyên bản địa. Chúng ta hòa nhập toàn cầu, chắt lọc những điều tốt đẹp của thế giới, để làm mới những giá trị truyền thống. Và tự tin, tự hào giới thiệu, quảng bá giá trị truyền thống đến thế giới, để chủ động tạo dựng hình ảnh, định vị thương hiệu Việt Nam.

Phải chăng đó cũng là câu chuyện khi xây dựng thương hiệu nông sản? Chúng ta cần nhanh nhạy để hội nhập, nhưng để hội nhập và nhập hội tốt, thì trước hết, cần xây dựng nền tảng bền chắt, chắt lọc những giá trị riêng biệt, nâng niu những điều bình dị, gần gũi, bén rễ muôn đời.

Nguyễn Hạnh
Bạn thấy bài viết này thế nào?
Kém Bình thường ★ ★ Hứa hẹn ★★★ Tốt ★★★★ Rất tốt ★★★★★
Bài viết cùng chủ đề: Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn

Có thể bạn quan tâm

Tin mới nhất

Chuyên gia hiến kế giúp doanh nghiệp tư nhân xây dựng thương hiệu

Chuyên gia hiến kế giúp doanh nghiệp tư nhân xây dựng thương hiệu

Nhiều doanh nghiệp tư nhân vươn lên mạnh mẽ, trở thành những thương hiệu quốc gia tiêu biểu, có sức lan tỏa và được thị trường trong nước và quốc tế ghi nhận.
Phát triển hàng Việt, góc nhìn từ những thương hiệu đi qua 3 thế kỷ

Phát triển hàng Việt, góc nhìn từ những thương hiệu đi qua 3 thế kỷ

Giá trị thương hiệu quốc gia Việt Nam tăng mạnh những năm qua đã phản ánh sức mạnh, nội lực vươn lên của các doanh nghiệp, thương hiệu hàng đầu trong nước.
Đà Nẵng: Tăng cường xúc tiến thương mại xuất khẩu chuyên sâu

Đà Nẵng: Tăng cường xúc tiến thương mại xuất khẩu chuyên sâu

Các chương trình xúc tiến thương mại xuất khẩu theo các lĩnh vực, ngành hàng hỗ trợ hiệu quả cho doanh nghiệp Đà Nẵng tiếp cận, mở rộng thị trường.
Top 10 thương hiệu giá trị và 100 thương hiệu mạnh Việt Nam

Top 10 thương hiệu giá trị và 100 thương hiệu mạnh Việt Nam

Ngày 20/4 hàng năm được chọn là Ngày Thương hiệu Quốc gia Việt Nam, đánh dấu hành trình xây dựng và phát triển hình ảnh thương hiệu Việt trên trường quốc tế.
Xúc tiến thương mại: Giải pháp căn cơ đa dạng thị trường

Xúc tiến thương mại: Giải pháp căn cơ đa dạng thị trường

Xúc tiến thương mại được xác định là giải pháp quan trọng giúp khai mở và đa dạng thị trường, ổn định xuất khẩu trong bối cảnh thương mại thế giới bất ổn.

Tin cùng chuyên mục

Thương hiệu quốc gia Việt Nam có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất thế giới

Thương hiệu quốc gia Việt Nam có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất thế giới

Xây dựng thương hiệu quốc gia từ nội lực đổi mới là chiến lược bền vững, giúp doanh nghiệp Việt khẳng định vị thế, tạo sức cạnh tranh dài hạn trên thị trường.
Xuất khẩu cám gạo: Thêm cơ hội từ thị trường Trung Quốc

Xuất khẩu cám gạo: Thêm cơ hội từ thị trường Trung Quốc

Cám gạo, cám gạo chiết ly là những mặt hàng vừa được ký Nghị định thư xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc mở ra cơ hội cho phụ phẩm lúa gạo Việt Nam.
Triển lãm quốc tế chuyên ngành trà, cà phê, thực phẩm và đồ uống hút khách

Triển lãm quốc tế chuyên ngành trà, cà phê, thực phẩm và đồ uống hút khách

Triển lãm quốc tế chuyên ngành Trà, Cà phê, Thực phẩm và Đồ uống đang diễn ra tại TP. Hồ Chí Minh thu hút rất đông người tham dự.
Kích hoạt vai trò Thương vụ bảo vệ thị trường xuất khẩu

Kích hoạt vai trò Thương vụ bảo vệ thị trường xuất khẩu

Hội nghị giao ban xúc tiến thương mại với Thương vụ tháng 4/2025 tập trung bàn giải pháp thích ứng chính sách thuế mới, bảo vệ thị trường xuất khẩu.
Nối nhịp giao thương phiên chợ biên giới Gia Lai – Ratanakiri

Nối nhịp giao thương phiên chợ biên giới Gia Lai – Ratanakiri

Phiên chợ biên giới Gia Lai – Ratanakiri đang dần trở thành cầu nối giao thương thiết thực giữa sản phẩm nông nghiệp Gia Lai và thị trường tiêu dùng Campuchia.
Đà Nẵng: Gỡ khó cho doanh nghiệp sản xuất, xuất nhập khẩu, logistics

Đà Nẵng: Gỡ khó cho doanh nghiệp sản xuất, xuất nhập khẩu, logistics

Thành phố Đà Nẵng gặp gỡ, đối thoại, kịp thời tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc cho doanh nghiệp sản xuất, xuất nhập khẩu và logistics trên địa bàn.
Hội nghị của Bộ Công Thương tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp xuất khẩu sang Hoa Kỳ

Hội nghị của Bộ Công Thương tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp xuất khẩu sang Hoa Kỳ

Ngày 17/4, Bộ Công Thương tổ chức Hội nghị Hỗ trợ doanh nghiệp tháo gỡ khó khăn trong bối cảnh Hoa Kỳ áp dụng thuế đối ứng lên hàng hóa xuất khẩu từ Việt Nam.
Đà Nẵng: Cần chú trọng kích cầu tiêu dùng nội địa

Đà Nẵng: Cần chú trọng kích cầu tiêu dùng nội địa

Theo Chi cục trưởng Chi cục Thống kê Đà Nẵng, cần có các chương trình kích cầu tiêu dùng nội địa để doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam tăng thị phần nội địa.
Hội thảo trực tuyến hợp tác Việt Nam - Ấn Độ ngành đồ gỗ, nội thất

Hội thảo trực tuyến hợp tác Việt Nam - Ấn Độ ngành đồ gỗ, nội thất

Tham dự hội thảo trực tuyến hợp tác Việt Nam - Ấn Độ ngành đồ gỗ, nội thất để tìm kiếm cơ hội mở rộng thị trường và kết nối doanh nghiệp hai nước.
Dự báo, giá gạo xuất khẩu tiếp tục giữ đà tăng

Dự báo, giá gạo xuất khẩu tiếp tục giữ đà tăng

Sau khi chạm đáy, giá gạo xuất khẩu của Việt Nam đã tăng trở lại và đang đứng đầu thế giới. Dự báo, giá gạo xuất khẩu trong thời gian tới tiếp tục giữ đà tăng.
Sản phẩm OCOP địa phương mang khát vọng vươn ra thế giới

Sản phẩm OCOP địa phương mang khát vọng vươn ra thế giới

Từ những sản phẩm mang đậm dấu ấn bản địa thông qua chương trình OCOP, nông sản Gia Lai đang từng bước khẳng định vị thế, tận dụng cơ hội vươn ra thế giới.
Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân: Thương hiệu quốc gia là tài sản chiến lược trong tiến trình hội nhập

Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân: Thương hiệu quốc gia là tài sản chiến lược trong tiến trình hội nhập

Tuần lễ Thương hiệu quốc gia được Bộ Công Thương phối hợp với các cơ quan và địa phương trên cả nước tổ chức, khai mạc vào sáng 16/4 tại Hà Nội.
Việt Nam - Áo: ‘Bắt mạch’ dòng chảy thương mại mới thời EVFTA

Việt Nam - Áo: ‘Bắt mạch’ dòng chảy thương mại mới thời EVFTA

Hiệp định EVFTA đã, đang và sẽ giúp hàng Việt Nam chinh phục thị trường Áo trong bối cảnh cần đa dạng hoá thị trường xuất khẩu như hiện nay.
Xuất khẩu rau, quả: Vì sao sầu riêng mất

Xuất khẩu rau, quả: Vì sao sầu riêng mất 'ngôi vương'?

Xuất khẩu rau, quả quý I giảm 2 con số. Cùng với kiểm soát chặt chất lượng, chọn đi cửa ngách, trồng trái vụ, kỳ vọng xuất khẩu rau, quả đạt mục tiêu đặt ra.
Doanh nghiệp thương hiệu quốc gia phải tiên phong, làm chủ công nghệ

Doanh nghiệp thương hiệu quốc gia phải tiên phong, làm chủ công nghệ

Với chủ đề "Thương hiệu Quốc gia Việt Nam: Bứt phá từ đổi mới, sáng tạo" là động lực để các doanh nghiệp nỗ lực xây dựng thương hiệu mạnh trên trường quốc tế.
Bộ Công Thương xây dựng hệ thống cảnh báo sớm vụ kiện phòng vệ thương mại

Bộ Công Thương xây dựng hệ thống cảnh báo sớm vụ kiện phòng vệ thương mại

Bộ Công Thương xây dựng và vận hành hệ thống cảnh báo sớm vụ kiện phòng vệ thương mại.
Trung Quốc ủng hộ Việt Nam mở thêm Văn phòng xúc tiến thương mại

Trung Quốc ủng hộ Việt Nam mở thêm Văn phòng xúc tiến thương mại

Trung Quốc sẵn sàng tiếp tục tạo thuận lợi sớm thành lập thêm các Văn phòng xúc tiến thương mại Việt Nam tại Hải Khẩu (Hải Nam) và các địa phương liên quan.
Thêm 4 Nghị định thư xuất khẩu nông sản sang Trung Quốc

Thêm 4 Nghị định thư xuất khẩu nông sản sang Trung Quốc

Bộ Nông nghiệp và Môi trường vừa ký các Nghị định thư về xuất khẩu ớt, chanh leo, tổ yến, cám gạo sang Trung Quốc.
Đơn hàng tốt, doanh nghiệp dệt may thu lãi lớn

Đơn hàng tốt, doanh nghiệp dệt may thu lãi lớn

Quý I/2025, dệt may tiếp tục đứng trong nhóm ngành hàng đạt kim ngạch xuất khẩu 5 tỷ USD, một số doanh nghiệp đạt doanh thu tốt ngay quý đầu tiên của năm.
Beauty Summit 2025: Cơ hội xúc tiến thương mại ngành làm đẹp

Beauty Summit 2025: Cơ hội xúc tiến thương mại ngành làm đẹp

Hội thảo khoa học kết hợp triển lãm thương mại Beauty Summit 2025 với quy mô hơn 250 gian hàng sẽ là cơ hội xúc tiến thương mại trong ngành làm đẹp.
Mobile VerionPhiên bản di động