Xuất khẩu có trọng tâm, trọng điểm để tận dụng tốt hơn FTA

Xác định rõ thị trường mục tiêu, mặt hàng ưu tiên

Bức tranh thương mại 8 tháng đầu năm 2025 cho thấy nhiều điểm sáng đáng ghi nhận. Lũy kế 8 tháng, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu gần chạm mốc 600 tỷ USD (ước đạt 597,93 tỷ), tăng 16,3% so với cùng kỳ năm trước. Đây là kết quả ấn tượng trong bối cảnh kinh tế toàn cầu còn nhiều bất định, xung đột thương mại và biến động địa chính trị gây ảnh hưởng nặng nề đến chuỗi cung ứng quốc tế.

Năm 2025 Bộ Công Thương đặt mục tiêu tăng trưởng xuất nhập khẩu 12%. Một trong nhiều giải pháp để thực hiện mục tiêu tăng trưởng xuất nhập của cả nước đó chính là việc tận dụng tối đa những ưu đãi thuế quan từ 17 hiệp định thương mại tự do (FTA), trong đó nhấn mạnh đến hoạt động xuất khẩu có trọng tâm, trọng điểm.

Ông Ngô Chung Khanh - Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên, Bộ Công Thương cho biết, thời gian qua doanh nghiệp xuất khẩu đã tận dụng tương đối tốt những ưu đãi thuế quan từ FTA để thúc đẩy xuất khẩu hàng hóa sang các thị trường thành viên. Song, “xuất khẩu sang các thị trường truyền thống như Liên minh châu Âu (EU), Vương quốc Anh... hoặc các thị trường mới như: Mexico, Canada... trong suốt thời gian chưa đạt tăng trưởng như kỳ vọng, thậm chí có xu hướng giảm” - ông Ngô Chung Khanh chia sẻ.

Kết quả này cho thấy, mức độ tận dụng ưu đãi thuế quan từ FTA của doanh nghiệp chưa đồng đều, đặc biệt là trong khu vực doanh nghiệp nhỏ và vừa. Nhiều doanh nghiệp chưa cập nhật đầy đủ thông tin, chưa nắm rõ cam kết cụ thể và chưa đủ năng lực để đáp ứng các tiêu chuẩn về xuất xứ, kỹ thuật, môi trường, lao động.

Bên cạnh đó, sự phối hợp giữa các cơ quan Trung ương, chính quyền địa phương và cộng đồng doanh nghiệp trong triển khai FTA chưa thật sự đồng bộ, hiệu quả, làm giảm tác động lan tỏa của các hiệp định thương mại tự do.

“Mặc dù trong thời gian qua, các Bộ, ngành, cơ quan và hệ thống Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài đã nỗ lực, đồng hành hỗ trợ doanh nghiệp xuất khẩu, nhưng thời gia tới, doanh nghiệp cần phải nỗ lực hơn, chủ động hơn” - ông Khanh đề nghị.

Nêu giải pháp giúp doanh nghiệp tận dụng tốt hơn nữa các FTA để đẩy mạnh xuất khẩu, Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên nhấn mạnh: “Muốn tận dụng tốt phải xác định rõ mục tiêu. Cần phải xác định rất rõ thị trường ưu tiên, mục tiêu tăng trưởng bao nhiêu, chú trọng những mặt hàng nào... Trên cơ sở đó, các thương vụ, doanh nghiệp và đơn vị trong nước phải phối hợp nhịp nhàng, phân định rõ trách nhiệm thay vì chỉ dừng ở các biện pháp chung chung”.

Tận dụng tốt các chính sách hỗ trợ từ Bộ Công Thương

Cùng chung quan điểm, ông Vũ Anh Sơn - Tham tán thương mại Thương vụ Việt Nam tại Pháp cũng nhận định, 7 tháng đầu năm 2025, Hiệp định EVFTA tiếp tục là đòn bẩy chính, giúp hàng hóa Việt Nam có lợi thế cạnh tranh vượt trội về giá nhờ lộ trình cắt giảm thuế quan khi xuất khẩu sang Pháp. Tổng kim ngạch hai chiều cũng tăng trưởng tốt ở mức 16,2%, đạt hơn 3,46 tỷ USD.

Trong thời gian tới, cùng với các mặt hàng chủ lực, Thương vụ Việt Nam tại Pháp đề xuất đẩy mạnh các mặt hàng còn nhiều tiềm năng, dư địa như: Nông sản, thực phẩm chế biến sâu và hữu cơ, ưu tiên sản phẩm có giá trị gia tăng cao (ví dụ: cà phê rang xay đặc sản, hạt điều tẩm vị, sản phẩm từ trái cây sấy dẻo, thực phẩm organic); sản phẩm thân thiện với môi trường, trong đó chú trọng hàng dệt may từ sợi tái chế, đồ gia dụng làm từ vật liệu bền vững (tre, cói), bao bì tự hủy; đồ gỗ và trang trí nội thất, đặc biệt ưu tiên là các sản phẩm có thiết kế độc đáo, sử dụng gỗ từ nguồn hợp pháp (chứng chỉ FSC).

“Doanh nghiệp xuất khẩu cần xác định rõ thị trường mục tiêu và giá trị cốt lõi của thương hiệu; chú trọng nghiên cứu về thị trường Pháp, xác định những đối tượng khách hàng cụ thể để hướng đến.

Cùng đó, đầu tư vào chất lượng sản phẩm, tuân thủ những quy định của quốc tế; tích cực tham gia vào các hoạt động xúc tiến thương mại, kết nối giao thương do Bộ Công Thương cùng các bộ, ngành tổ chức để quảng bá, giới thiệu sản phẩm” - Tham tán thương mại Vũ Anh Sơn thông tin và khuyến nghị, doanh nghiệp cần tận dụng các chương trình hỗ trợ từ phía Bộ Công Thương và các Thương vụ. Bộ Công Thương không chỉ hỗ trợ thông tin thị trường, kết nối doanh nghiệp, mà còn tạo cơ hội cho các sản phẩm Việt Nam tham gia vào các sự kiện quảng bá thương hiệu tại Pháp.

Cũng theo ông Ngô Chung Khanh, hiện Bộ Công Thương đang triển khai xây dựng Hệ sinh thái hỗ trợ các ngành hàng tận dụng FTA. Ví dụ như ngành thủy sản, kết nối và xâu chuỗi từ người nông dân, nuôi trồng thủy sản đến các công ty thu mua, công ty chế biến, kết nối với các tổ chức tín dụng, logistics, kết nối với địa phương, kết nối với bộ, ngành trong một nền tảng và sẽ có những đơn vị vận hành để các ý tưởng, các kế hoạch thực thi đi vào hàng ngày.

Mục tiêu là đưa hết tất cả các chủ thể liên quan kết nối vào một hệ sinh thái và tận dụng tối đa sức mạnh của các chủ thể để từ đó sẽ có được các định hướng, giải pháp trọng tâm tận dụng tối đa các FTA.

Năm 2025, chỉ tiêu xuất nhập khẩu Chính phủ giao cho ngành Công Thương: Tổng kim ngạch xuất khẩu hàng hóa phải tăng 12% và xuất siêu đạt khoảng 30 tỷ USD. Đây là mục tiêu quan trọng nhằm tạo tiền đề cho giai đoạn 2026 - 2030, khi nền kinh tế bước vào chặng đường mới với định hướng tăng trưởng bền vững và khai thác tối đa lợi thế từ các hiệp định thương mại tự do (FTA) mà Việt Nam đã ký kết.