Xuất khẩu cá tra sang thị trường Trung Quốc cần hướng đến chính ngạch

Xuất khẩu cá tra sang thị trường Trung Quốc cần hướng đến chính ngạch

Tăng trưởng từ 21-31%

Theo Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), trong 5 năm gần đây, XK cá tra sang thị trường này luôn tăng trưởng mạnh, với mức tăng từ 21 - 31%/năm. Tính đến hết tháng 5/2018, tổng giá trị XK cá tra sang thị trường Trung Quốc đạt 203 triệu USD, chiếm 25,5% tổng kim ngạch XK cá tra và tăng 48,6% so với cùng kỳ năm trước.

Chủ tịch Hiệp hội Cá tra Việt Nam - ông Dương Nghĩa Quốc - cho hay, Trung Quốc đang dẫn đầu trong các thị trường nhập khẩu cá tra Việt Nam, thậm chí năm 2016 – 2017 còn là cứu cánh cho chúng ta trong bối cảnh thị trường Mỹ thắt chặt chính sách nhập khẩu bằng các rào cản kỹ thuật.

Tuy nhiên, điều đáng lo ngại là hiện nay, XK cá tra sang Trung Quốc theo đường tiểu ngạch đang chiếm đến 40% trong tổng kim ngạch XK. Trong khi đó, giá XK giữa đường chính ngạch và tiểu ngạch chênh lệch khá lớn, lên đến 1USD/kg, ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp (DN). Đó là chưa kể, chất lượng hàng hóa xuất qua đường tiểu ngạch cũng khó được kiểm soát, rất có thể các nhà nhập khẩu với giá rẻ, sau đó lại chế biến sản phẩm dưới tên gọi khác, điều này sẽ ảnh hưởng đến uy tín cá tra Việt Nam.

Đồng quan điểm về vấn đề này, ông Trương Đình Hòe - Tổng Thư ký VASEP - nhận định, XK cá tra vào thị trường Trung Quốc tăng trưởng liên tục. Song vẫn tồn tại một thực tế là các DN Việt ít thậm chí chưa khảo sát nhu cầu thị trường, để có thể vừa kiểm soát tốt về giá cả, vừa đảm bảo đủ lượng cho tiêu thụ mà vẫn theo lối tư duy “có gì bán nấy”.

Bên cạnh đó, nhiều quy định của nhà nước Trung Quốc cũng đang khiến cho DN XK thủy sản Việt Nam bối rối. Theo đó, hiện quy định của hàng không hóa chất của châu Âu là hàm lượng này không vượt quá 4%. Tuy nhiên, phía Trung Quốc khi kiểm tra sản phẩm cá tra Việt Nam lại nhận định sản phẩm có dư lượng, không đạt tiêu chuẩn của nước họ.

Đặc biệt, với sản lượng cá tra gia tăng XK vào thị trường tăng mạnh, phía Trung Quốc hiện đang bắt đầu siết chặt vấn đề an toàn đối với mặt hàng này. Ông Trương Đình Hòe cho rằng, việc kiểm soát như trên là không công bằng đối với các sản phẩm nhập khẩu theo đường chính ngạch. Trung Quốc hiện không kiểm soát chất lượng đối với các mặt hàng nhập khẩu đường biên mậu. Trong khi đó, hàng hóa qua đường biên mậu lại không phải chịu thuế 17% thuế VAT nên khả năng cạnh tranh về giá là rất lớn so với các sản phẩm nhập khẩu chính ngạch.

Mở lối chính ngạch, hướng đến chất lượng

Cục Chế biến và phát triển thị trường nông sản nhận định, thuế nhập khẩu cá tra vào thị trường Trung Quốc đã được điều chỉnh giảm khoảng 3-4% kể từ ngày 1/7/2018. Cụ thể: Thuế nhập khẩu phi lê cá tra đông lạnh mã 03046290 sẽ giảm từ 10% xuống còn 7%, thuế suất cá tra tươi hoặc ướp lạnh sẽ giảm từ 12% xuống 7%.

Mặt khác, việc Mỹ áp thuế 10% đối với tất cả các sản phẩm thủy sản XK của Trung Quốc sang Hoa Kỳ, kết hợp với thuế suất 25% đối với các sản phẩm thủy sản của Mỹ dự kiến sang Trung Quốc đã có hiệu lực sẽ tạo cơ hội để DN XK của Việt Nam vào các thị trường này.

Hiện nay, chủ trương của Bộ NN&PTNT và các hiệp hội ngành hàng đang hướng đến đẩy mạnh nâng cao chất lượng sản phẩm để đáp ứng được yêu cầu của thị trường đồng thời, hướng đến các sản phẩm phi lê chất lượng cao, nâng cao chất lượng con giống, đẩy mạnh xúc tiến thương mại…

Dự báo từ nay đến cuối năm, thị trường XK cá tra tương đối khả quan. Tuy nhiên, theo ông Dương Nghĩa Quốc, để hạn chế rủi ro, phát triển ổn định, lâu dài, các DN nhất thiết phải đi bằng con đường chính ngạch để đưa cá tra sang Trung Quốc.

Ông Trương Đình Hòe nhận định, Trung Quốc không còn là thị trường hàng chất lượng thấp. Người tiêu dùng Trung Quốc đang trở nên nhạy cảm với các vấn đề an toàn vệ sinh thực phẩm. Do đó, VASEP kiến nghị, Bộ NN&PTNT có chương trình kiểm tra các cơ sở gia công, chế biến thủy sản hiện nay để bảo đảm chất lượng thủy sản XK qua biên giới. Đồng thời đề nghị Chính phủ có chính sách hỗ trợ dài hạn để thúc đẩy XK chính ngạch sang thị trường Trung Quốc.