WTO đang gặp khủng hoảng về giải quyết tranh chấp khiến các cơ quan thương mại toàn cầu gặp rủi ro

Sự bế tắc giữa Mỹ và các thành viên khác của Tổ chức Thương mại thế giới (WTO), bao gồm cả Liên minh châu Âu và Trung Quốc, đang làm tê liệt tòa án hàng đầu thế giới và đe dọa sự sống còn của cơ quan thương mại toàn cầu.

Ngày 10/12, tòa án này hay còn được gọi là Cơ quan phúc thẩm WTO không còn đủ thẩm phán để phán quyết các tranh chấp thương mại lớn giữa các quốc gia. Là các quy tắc quốc tế được đàm phán trong năm thập kỷ bởi Mỹ và châu Âu để thúc đẩy thương mại toàn cầu. WTO được thành lập năm 1995, là kết quả quan trọng nhất của nỗ lực đó, giúp chống lại các chu kỳ gây thiệt hại về thuế quan và trả đũa giữa các quốc gia, nhưng bây giờ cơ chế này đang bị mắc kẹt.

Những nỗ lực hiện đại hóa các quy tắc của WTO đối với các thách thức như chủ nghĩa tư bản nhà nước gây méo mó thị trường đã nhiều lần thất bại. Các cuộc thảo luận giữa 164 thành viên WTO để điều chỉnh thương mại điện tử và các cuộc tranh chấp mới đã bị đình trệ trong nhiều năm. Và một cuộc tranh chấp xuyên Đại Tây Dương về hoạt động của cơ quan phúc thẩm đã làm dấy lên sự chia rẽ đang đe dọa đến cốt lõi của WTO.

WTO đang gặp khủng hoảng, đó là nhận định của rất nhiều chuyên gia và các nhà quản lý về thương mại. Khả năng của WTO trong việc kiểm soát thương mại toàn cầu dựa vào Cơ quan phúc thẩm gồm bảy thẩm phán, có trách nhiệm xem xét các phán quyết trọng tài. Khi các quốc gia kháng cáo các phán quyết đó, ba thẩm phán sẽ phụ trách rà soát từng trường hợp. Cơ quan phúc thẩm hiện đã có 4 thẩm phán nghỉ hưu và 2 thẩm phán nữa vừa hết nhiệm kỳ vào ngày 9/12, có nghĩa là sẽ chỉ còn 1 thẩm phán của cơ quan phúc thẩm.

wto dang gap khung hoang ve giai quyet tranh chap khien cac co quan thuong mai toan cau gap rui ro

Việc Mỹ ngăn chặn các bổ nhiệm thẩm phán mới đã kích hoạt cuộc khủng hoảng hiện tại của WTO. Chính quyền Mỹ đã liên tiếp khiếu nại về thẩm quyền của Cơ quan phúc thẩm. Quan điểm của chính quyền Mỹ về lập trường của WTO phù hợp với lập trường của Mỹ đối với các hiệp định thương mại quốc tế, mà các quan chức cho rằng ảnh hưởng đến quyền lực đàm phán của Mỹ. Tổng thống Mỹ Donald Trump đã và đang theo đuổi các hành động đơn phương với Trung Quốc và các đối tác thương mại lớn khác. Mỹ đã rút khỏi hiệp định thương mại xuyên Thái Bình Dương và đã áp thuế thép, nhôm đối với các đồng minh vốn đã bị khởi kiện tại WTO là bất hợp pháp. Không loại trừ thực tế là vào ngày 11/12, châu Âu sẽ khởi kiện Mỹ về một loạt thuế mới, chỉ một ngày sau khi Cơ quan phúc thẩm mất thêm 2 thẩm phán. Người châu Âu muốn bảo vệ WTO. EU đã đề xuất tạo ra một tòa án tạm thời, dựa trên các quy tắc của WTO và sự tham gia tự nguyện, để nhân rộng các chức năng của Cơ quan phúc thẩm và ra các quyết định ràng buộc. Canada và Na Uy đã đồng ý thỏa thuận này. Trung Quốc, Nga và các quốc gia khác đang đánh giá đề xuất này của EU, còn Mỹ phản đối động thái này.

Các biện pháp ngăn chặn khủng hoảng có thể kéo dài một số khả năng của WTO để giải quyết tranh chấp. Nhưng bảo tồn quyền lực của WTO với tư cách là người thực thi thương mại cuối cùng sẽ yêu cầu giải quyết các bất đồng cơ bản đối với Cơ quan phúc thẩm. Ở đó, Mỹ và EU vẫn cách xa nhau về quan điểm. Người châu Âu ủng hộ một tòa án thương mại toàn cầu trong khi Washington thích cơ chế trọng tài đặc biệt cho mỗi tranh chấp. Các quan chức EU cho biết, Cơ quan phúc thẩm đã củng cố các quy tắc quốc tế. Các quan chức Mỹ thì nói rằng cơ chế này đã tự hợp tác, nắm quyền hạn gần với tòa án hơn là vai trò ban đầu của nó như là một người thi hành quy tắc. Khi Cơ quan phúc thẩm phán quyết chống lại Mỹ trong một cuộc tranh chấp với Trung Quốc vào tháng 7, Mỹ cũng khởi kiện lại phán quyết của WTO đối với các khoản trợ cấp của Trung Quốc.

Cải cách cơ quan phúc thẩm có sự hỗ trợ rộng rãi nhưng các thành viên WTO khác nhau về hướng đi của mình. EU và các thành viên WTO khác trong năm qua đã đưa ra các đề xuất cải tổ Cơ quan phúc thẩm và giải quyết các mối quan ngại của Mỹ. Washington đã nói rằng, WTO nên tuân theo các quy tắc hiện hành. Trong một động thái nhằm hạn chế hơn nữa cơ quan phúc thẩm, Washington chỉ giới hạn các nguồn lực ngân sách cho năm tới với khoảng 7% ngân sách hai năm một lần khoảng 3 triệu đôla. Điều đó đủ để kéo dài nhiệm kỳ của các thẩm phán hiện tại cho đến khoảng tháng 3 năm tới, cho phép họ đưa ra phán quyết về ba kháng cáo đang diễn ra. Sau đó, chỉ còn 1 thẩm phán với ít nhất 10 đơn kháng cáo đang chờ xem xét, nhiều hơn nữa trong kế hoạch trong khi không có thêm thẩm phán mới. Các cường quốc phương Tây hiện có nguy cơ chia rẽ thương mại toàn cầu, với việc Mỹ hành động đơn phương và EU tập hợp một số đối tác để bảo vệ một hệ thống WTO bị phá vỡ. Các chuyên gia cho rằng vấn đề của WTO vượt xa mọi cuộc khủng hoảng của Cơ quan phúc thẩm.

Việt Dũng
Bạn thấy bài viết này thế nào?
Kém Bình thường ★ ★ Hứa hẹn ★★★ Tốt ★★★★ Rất tốt ★★★★★

Có thể bạn quan tâm

Tin mới nhất

Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Long: Việt Nam và EU có nhiều điều kiện để hợp tác kinh tế, thương mại vững chắc

Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Long: Việt Nam và EU có nhiều điều kiện để hợp tác kinh tế, thương mại vững chắc

Theo Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Long, Việt Nam - EU đứng trước nhiều điều kiện thuận lợi để phát triển hợp tác kinh tế, thương mại, đầu tư trên nền tảng vững chắc.
Liên minh châu Âu công bố danh sách cấp chứng nhận hữu cơ cho sản phẩm nhập từ Việt Nam

Liên minh châu Âu công bố danh sách cấp chứng nhận hữu cơ cho sản phẩm nhập từ Việt Nam

Liên minh châu Âu ban hành các quy định điều chỉnh mới liên quan đến công nhận các đơn vị chứng nhận và cấp chứng nhận hữu cơ nhập khẩu vào EU.
Chiến sự Nga-Ukraine hôm nay, ngày 7/11/2024: Cuộc xung đột Ukraine sắp tới hồi kết?

Chiến sự Nga-Ukraine hôm nay, ngày 7/11/2024: Cuộc xung đột Ukraine sắp tới hồi kết?

Chiến sự Nga-Ukraine hôm nay, ngày 7/11/2024: Cuộc xung đột Ukraine sắp tới hồi kết, khi ông Trump đắc cử Tổng thống Mỹ và ép Nga, Ukraine đàm phán hòa bình?
Đòn chiến thuật mới từ việc Nga dùng biến thể tên lửa Kh-59

Đòn chiến thuật mới từ việc Nga dùng biến thể tên lửa Kh-59

Nga đang triển khai các biện pháp công nghệ mới trong tên lửa bằng cách thay đầu dò radar phức tạp bằng mô hình giả cho tên lửa Kh-59.
18 năm Việt Nam gia nhập WTO: Bước ngoặt lớn thúc đẩy tăng trưởng xuất khẩu, thu hút FDI

18 năm Việt Nam gia nhập WTO: Bước ngoặt lớn thúc đẩy tăng trưởng xuất khẩu, thu hút FDI

Nhằm mục tiêu phát triển và hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng hơn, Việt Nam cần tiếp tục hoàn thiện các chính sách, thể chế để đáp ứng các cam kết của WTO.

Tin cùng chuyên mục

Chiến sự Nga-Ukraine sáng 7/11: 30.000 lính Ukraine bỏ mạng ở Kursk; Kiev đẩy lùi nhiều cuộc tấn công của Nga

Chiến sự Nga-Ukraine sáng 7/11: 30.000 lính Ukraine bỏ mạng ở Kursk; Kiev đẩy lùi nhiều cuộc tấn công của Nga

30.000 lính Ukraine bỏ mạng ở Kursk; Kiev đẩy lùi nhiều cuộc tấn công của Nga...là những thông tin chú ý chiến sự Nga - Ukraine sáng 7/11.
Thương hiệu thời trang nào của Việt Nam lọt top 10 Đông Nam Á?

Thương hiệu thời trang nào của Việt Nam lọt top 10 Đông Nam Á?

Campaign Asia vừa công bố Top 10 Thương hiệu thời trang hàng đầu Đông Nam Á năm 2024, trong đó Việt Tiến và Yody của Việt Nam đứng vị trí thứ 3 và thứ 7.
Bom GBU-39 trên MiG-29 của Ukraine: Vũ khí uy lực hay chỉ là màn phô diễn?

Bom GBU-39 trên MiG-29 của Ukraine: Vũ khí uy lực hay chỉ là màn phô diễn?

Hình ảnh chiếc tiêm kích MiG-29 của Ukraine thả loạt bom GBU-39, dòng bom dẫn đường chính xác của Mỹ, đã thu hút sự chú ý.
Phát hiện sự cố phần mềm kiểm phiếu trong ngày bầu cử Mỹ

Phát hiện sự cố phần mềm kiểm phiếu trong ngày bầu cử Mỹ

Những sự cố xảy ra với máy kiểm phiếu ở bang 'chiến trường' Pennsylvania trong ngày bầu cử Mỹ khiến các phiếu bầu có thể sẽ phải mất 2-3 ngày mới được kiểm đếm.
Thủ tướng Israel bất ngờ sa thải Bộ trưởng Bộ Quốc phòng

Thủ tướng Israel bất ngờ sa thải Bộ trưởng Bộ Quốc phòng

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu sa thải Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Yoav Gallant với lý do “khủng hoảng niềm tin” và thay thế bằng người đồng minh thân cận.
Sự khác biệt văn hóa Mỹ từ cuộc bầu cử Tổng thống

Sự khác biệt văn hóa Mỹ từ cuộc bầu cử Tổng thống

Dưới đây là một số vấn đề rút ra được từ cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ, giữa bà Kamala Harris của Đảng Dân chủ và ông Donald Trump của Đảng Cộng hòa.
Bầu cử Mỹ 2024: Những kết quả thăm dò cử tri đầu tiên phản ánh điều gì?

Bầu cử Mỹ 2024: Những kết quả thăm dò cử tri đầu tiên phản ánh điều gì?

Sự thay đổi trong các con số qua các cuộc bầu cử Mỹ cho thấy những biến động lớn trong suy nghĩ và quan điểm của người dân.
Xe tăng T-80BVM: ‘Lão tướng Nga’ có gì khiến Leopard phải ‘hụt hơi’?

Xe tăng T-80BVM: ‘Lão tướng Nga’ có gì khiến Leopard phải ‘hụt hơi’?

Xe tăng T-80BVM của Nga đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn chặn một cuộc tấn công của lực lượng Ukraine tại khu vực Donetsk trong chiến sự Nga-Ukraine.
Chiến sự Nga-Ukraine sáng 6/11: Lính Ukraine xin đầu hàng Nga; Ukraine hạ loạt tên lửa và UAV Nga

Chiến sự Nga-Ukraine sáng 6/11: Lính Ukraine xin đầu hàng Nga; Ukraine hạ loạt tên lửa và UAV Nga

Lính Ukraine xin đầu hàng Nga; Ukraine hạ loạt tên lửa và UAV Nga...là những thông tin chiến sự Nga - Ukraine sáng 6/11.
Chùm ảnh: Không khí bầu cử Tổng thống Mỹ tại Thủ đô Washington, Hoa Kỳ

Chùm ảnh: Không khí bầu cử Tổng thống Mỹ tại Thủ đô Washington, Hoa Kỳ

Tại Washington, D.C, trong sáng 5/11 theo giờ địa phương, nhiều cử tri đã bỏ phiếu bầu cử Tổng thống Mỹ tại các điểm đã được chính quyền Thủ đô thiết lập sẵn.
Kết quả bầu cử Mỹ ảnh hưởng thế nào đến kinh tế Việt Nam?

Kết quả bầu cử Mỹ ảnh hưởng thế nào đến kinh tế Việt Nam?

Kết quả bầu cử Mỹ sẽ không tạo ra những thay đổi lớn đối với nền kinh tế của Việt Nam, tuy nhiên thị trường chứng khoán có thể biến động mạnh.
Chiến sự Nga-Ukraine mới nhất ngày 5/11/2024: Tại sao tù binh Ukraine không muốn được trao trả?

Chiến sự Nga-Ukraine mới nhất ngày 5/11/2024: Tại sao tù binh Ukraine không muốn được trao trả?

Chiến sự Nga-Ukraine hôm nay, ngày 5/11/2024: Tại sao tù binh Ukraine không muốn được trao trả khi nhiều binh sĩ, sĩ quan Ukraine chọn ở lại Nga thay vì về nước
Nga

Nga 'vung lưới sắt' bắt gọn 42 UAV và 4 tên lửa HIMARS chỉ trong một ngày

Chỉ trong vòng 1 ngày phía Nga đã bắn hạ 42 máy bay không người lái, 4 tên lửa HIMARS của Mỹ cùng một quả bom dẫn đường Hammer của Pháp do Ukraine triển khai.
Xelex Việt Nam ra mắt mẫu laptop và máy tính bảng Latimer tại thị trường Hoa Kỳ

Xelex Việt Nam ra mắt mẫu laptop và máy tính bảng Latimer tại thị trường Hoa Kỳ

Xelex Việt Nam ra mắt mẫu laptop và máy tính bảng Latimer tại thị trường Hoa Kỳ, phản ánh năng lực ngày càng phát triển của Việt Nam trong lĩnh vực công nghệ.
Mời tham dự Hội nghị giao thương trực tuyến Việt Nam – Senegal

Mời tham dự Hội nghị giao thương trực tuyến Việt Nam – Senegal

Thương vụ Việt Nam tại Algeria trân trọng kính mời các doanh nghiệp tham dự Hội nghị giao thương trực tuyến giữa doanh nghiệp Việt Nam – Senegal vào 27/11/2024.
Bầu cử Mỹ 2024: Ông Trump bất ngờ ám chỉ khả năng thua cuộc

Bầu cử Mỹ 2024: Ông Trump bất ngờ ám chỉ khả năng thua cuộc

Ông Trump nhiều lần cáo buộc Đảng Dân chủ đang gian lận trong cuộc bầu cử Mỹ và hàng loạt cáo buộc khác.
Nga thu phục ‘mắt thần’ của Mỹ, bí mật công nghệ quan trọng bị lộ diện

Nga thu phục ‘mắt thần’ của Mỹ, bí mật công nghệ quan trọng bị lộ diện

Lực lượng Nga đã chặn và thu giữ thành công một máy bay không người lái (UAV) trinh sát chiến thuật, bí mật công nghệ của Mỹ, tại Ukraine.
Chiến sự Nga-Ukraine sáng 5/11: Nga bắt giữ lính Ukraine ở Kursk; Ukraine bắn hạ 50 UAV của Nga

Chiến sự Nga-Ukraine sáng 5/11: Nga bắt giữ lính Ukraine ở Kursk; Ukraine bắn hạ 50 UAV của Nga

Nga bắt giữ lính Ukraine ở Kursk; Ukraine bắn hạ 50 UAV của Nga... là những thông tin chiến sự Nga - Ukraine sáng 5/11.
Bầu cử Mỹ 2024: Thông điệp khép lại chiến dịch tranh cử của ông Trump, bà Harris

Bầu cử Mỹ 2024: Thông điệp khép lại chiến dịch tranh cử của ông Trump, bà Harris

Trước giờ G bầu cử Mỹ, 2 ứng viên đảng Dân chủ Kamala Harris và ứng viên đảng Cộng hòa Donald Trump đang gửi đi những thông điệp quan trọng đến cử tri.
Bầu cử Mỹ 2024: Cuộc thăm dò gây chấn động trước giờ G

Bầu cử Mỹ 2024: Cuộc thăm dò gây chấn động trước giờ G

Ông Trump, bà Harris tiếp tục đưa ra phát biểu chấn động trước ngày bầu cử Mỹ. Trong khi đó, các cuộc thăm dò cho thấy tỷ lệ ủng hộ giữa hai bên vẫn bám đuổi.
Xem thêm
Mobile VerionPhiên bản di động