Việt Nam cần có chính sách hướng đến nông nghiệp công nghệ 4.0

Ứng dụng công nghệ thông minh là con đường để xây dựng nông nghiệp 4.0

Thách thức tiếp cận lớn

Sau 10 năm thực hiện Nghị quyết 26-NQ/TW về nông nghiệp, nông dân, nông thôn, ngành nông nghiệp đã có bước phát triển mạnh mẽ. Việt Nam đã giữ được vị thế là một trong những nước xuất khẩu nông sản hàng đầu thế giới. Mặc dù đứng ở trên “đỉnh cao” đó, nhưng sản phẩm nông nghiệp Việt Nam, đặc biệt là lúa gạo lại chưa tạo dựng cho mình được sự vững vàng trước cơn sóng công nghệ 4.0.

Năm 2017, Hiệp hội máy nông nghiệp châu Âu (EAM) đưa ra khái niệm nông nghiệp 4.0. Đó là nền nông nghiệp ứng dụng công nghệ số hóa, kết nối internet, đưa ra các quyết định nhờ hệ thống thiết bị tự động – “nông nghiệp chính xác”, với vai trò của doanh nghiệp thông minh. Đây là sự liên kết giữa doanh nghiệp và nhà nông trên nền tảng khoa học.

Theo GS.TS Bùi Chí Bửu - Nguyên Viện Trưởng Viện Khoa học kỹ thuật nông nghiệp miền Nam, hiện ở Việt Nam, liên kết giữa doanh nghiệp – nông dân, giữa nông dân với nông dân còn yếu. “Hai thách thức lớn ấy luôn luôn là rào cản để chúng ta thực hành sản xuất nông nghiệp theo chuỗi giá trị mang tầm cỡ quốc gia và quốc tế. Bên cạnh đó là sự thiếu liên hoàn giữa sản xuất - chế biến – thương mại. Như vậy nông nghiệp 4.0 mang nội hàm vừa gần, vừa xa với Việt Nam” – ông Bửu nhận định.

Bên cạnh đó, về cơ giới hóa nông nghiệp, ông Nguyễn Thể Hà – đại diện Công ty TNHH Cơ khí công nông nghiệp Bùi Văn Ngọ- chohay, do mức độ cơ giới hóa thấp, giá thành sản xuất nông sản, đặc biệt là gạo còn cao, nông dân sản xuất gạo kém hiệu quả hơn các cây trồng khác.

Cùng quan điểm, GS.TS Bùi Chí Bửu phân tích, với tổ chức sản xuất qui mô nhỏ, giá nhân công ngày càng đắt đỏ, công nghiệp chế biến non trẻ, đặc biệt là thị trường hàm chứa nhiều rủi ro về giá cả, phụ thuộc nhiều vào Trung Quốc đều là rào cản cho nông nghiệp Việt Nam bước vào công nghệ 4.0

Hướng tới chính sách nông nghiệp mới

Theo các chuyên gia, để nông nghiệp Việt Nam hội nhập được, Chính phủ cần xây dựng những chính sách mới, mang tính đột phá.

Ông Bửu cho rằng, “kết nối công nghệ 4.0 với nông nghiệp có trình độ cơ giới hóa cao, đồng bộ, diện tích ruộng đất tập trung, sẽ phát huy nhanh về số lượng ở giai đoạn đầu, thay vì kết hợp với nông nghiệp công nghệ cao vì vốn đầu tư quá sức so với khả năng của kinh tế Việt Nam hiện nay.

“Trong nông nghiệp chính xác, những thiết bị thông minh cho nông nghiệp đã trở thành “chiến lược phát triển quốc gia”. Muốn vậy, đầu tư cho nghiên cứu khoa học nông nghiệp phải có bước đột phá mạnh mẽ hơn, không phải chỉ tập trung nguồn ngân sách gần như cố định là 15 triệu USD/năm, như hiện nay” – vị GS.TS chia sẻ.

Thêm vào đó, cần xây dựng mô hình trường dạy nông nghiệp 4.0 dành cho nông dân giỏi, cán bộ nông nghiệp địa phương, và phải được tổ chức theo một hệ thống giáo dục rõ ràng, để cập nhật hóa kiến thức cho nông dân.

Vị nguyên Viện trưởng cho rằng, nông nghiệp 4.0 chính là sự thay đổi căn bản phương thức quản lý nông nghiệp; tránh sự ngộ nhận đó như một nền nông nghiệp công nghệ cao, dựa trên thành tựu công nghệ thông tin, công nghệ sinh học mà con người không cần có mặt trực tiếp. Công nghệ điện toán đám mây cùng Internet kết nối vạn vật đã mở đường cho những hoạt động quản lý nông nghiệp hoàn toàn mới. Nó tích hợp các nội dung: giống chất lượng cao, phân bón thông minh, thuốc trừ sâu thảo dược; canh tác chính xác, giảm hao hụt giống và giảm khí thải nhà kính; tự động hóa từ thu hoạch, bảo quản, vận chuyển và chế biến; ứng dụng điện toán đám mây để truy xuất nguồn gốc. Cuối cùng, người nông dân phải có thu nhập cao hơn rất nhiều lần so với nông nghiệp truyền thống, mà vẫn đáp ứng mục tiêu phát triển bền vững.