Viện Công nghiệp thực phẩm: Khẳng định vai trò hàng đầu trong nghiên cứu, chuyển giao công nghệ

Chiều 29/8, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên đã có buổi làm việc với Viện Công nghiệp thực phẩm. Tham dự buổi làm việc còn có các đại biểu là lãnh đạo các đơn vị, Cục, Vụ trực thuộc Bộ Công Thương.

Những kết quả đáng ghi nhận

Báo cáo tại buổi làm việc, Viện trưởng Viện Công nghiệp thực phẩm Vũ Nguyên Thành đã có báo cáo đánh giá kết quả hoạt động Viện Công nghiệp thực phẩm giai đoạn 2020-2025 và phương hướng nhiệm vụ giai đoạn 2026-2030.

Ông Vũ Nguyên Thành cho biết, lĩnh vực hoạt động chủ yếu của Viện là nghiên cứu phát triển công nghệ chế biến nông sản thực phẩm, công nghệ sinh học và giám định vệ sinh an toàn thực phẩm. Một trong những thành tựu lớn nhất của Viện là góp phần xây dựng nền tảng cho công nghiệp rượu bia, nước giải khát của Việt Nam.

Trong những năm gần đây, Viện đã phát triển và chuyển giao được một số công nghệ trong lĩnh vực chế biến như: Công nghệ sản xuất tinh bột biến tính, maltooligosaccharide từ tinh bột; công nghệ chiết tách và sản xuất thực phẩm chức năng từ các loại thảo dược; công nghệ sản xuất giống vi sinh vật cho công nghiệp lên men và bảo vệ sức khỏe; công nghệ lên một số sản phẩm truyền thống ở quy mô công nghiệp.

Trong giám định thực phẩm, Viện có Trung tâm giám định thực phẩm quốc gia hoạt động theo chuẩn ISO/IEC 17025. Trong lĩnh vực công nghệ cao, Viện là một trong những cơ sở mạnh của Việt Nam trong nghiên cứu sản xuất enzyme tái tổ hợp, sản xuất nano-selen. Viện mối quan hệ hợp tác trên 10 năm với Đại học tổng hợp Chalmers, Thụy Điển và bước đầu nhận được một số đơn đặt hàng nghiên cứu từ 2 công ty của Pháp và Nhật Bản.

Viện đã được Đảng, Nhà nước và các cấp, các ngành ghi nhận bằng nhiều phần thưởng cao quý như Huân chương Độc lập hạng Ba, Huân chương Lao động hạng Nhất, Huân chương Lao động hạng Nhì và Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Ba. Nhiều cá nhân và tập thể của Viện cũng nhận được các danh hiệu và giải thưởng danh giá như Huân chương Kháng chiến, Huân chương Lao động, Giải thưởng Kovalepskaia, Chiến sĩ thi đua Toàn quốc, Giải thưởng Vifotec, Giải thưởng Tài năng sáng tạo nữ toàn quốc.

Báo cáo về kết quả hoạt động trong giai đoạn 2020-2025, Viện trưởng Viện Công nghiệp thực phẩm cho hay, một trong những nhiệm vụ quan trọng của Viện Công nghiệp thực phẩm là hỗ trợ Bộ Công Thương thực hiện công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực an toàn thực phẩm, sản xuất thực phẩm và công nghệ sinh học.

“Viện đang tiến hành rà soát các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia áp dụng cho các sản phẩm do Bộ Công Thương quản lý; đồng thời đề xuất xây dựng, sửa đổi các tiêu chuẩn, quy chuẩn và biện pháp quản lý an toàn thực phẩm phù hợp với yêu cầu mới. Hiện tại, Viện được phân công phối hợp cùng Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công xây dựng các quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về sữa, dầu ăn, đồ uống có cồn, bột và tinh bột”, ông Vũ Nguyên Thành thông tin.

Bên cạnh đó, Viện duy trì Trung tâm Phân tích và Giám định Thực phẩm Quốc gia hoạt động theo tiêu chuẩn ISO/IEC 17025 (mã số VILAS 259). Trung tâm được Bộ Công Thương chỉ định thực hiện phân tích, giám định các mặt hàng thuộc phạm vi quản lý của Bộ và được Cục Chăn nuôi chỉ định kiểm tra, phân tích, giám định nguyên liệu thức ăn chăn nuôi nhập khẩu. Hàng năm, trung tâm thực hiện phân tích từ 400 đến 500 mẫu sản phẩm cho các doanh nghiệp trong và ngoài nước, phục vụ mục đích sản xuất, xuất khẩu và công bố chất lượng sản phẩm.

Trong các sự cố về an toàn thực phẩm, Viện luôn là cơ quan hàng đầu được Bộ Công Thương tham vấn. Hiện tại, Viện đang xây dựng cơ sở dữ liệu về ngành công nghiệp thực phẩm, đánh giá sự phù hợp của các quy định ngành với tiêu chuẩn quốc tế, đồng thời trực tiếp tham gia xây dựng các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật ngành thực phẩm. Gần đây nhất, Viện tham gia xử lý sự cố liên quan đến chất EO trong mì ăn liền xuất khẩu sang thị trường châu Âu.

Cán bộ của Viện tham gia tích cực vào các tổ soạn thảo Đề án phát triển Công nghiệp sinh học, tổ công tác phát triển nhiên liệu sinh học, các đoàn kiểm tra hậu kiểm định kỳ và đột xuất về an toàn thực phẩm, cũng như tham gia bình chọn sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu cấp quốc gia. Ngoài ra, Viện còn thực hiện nhiệm vụ của Bộ Công Thương trong việc hỗ trợ đào tạo an toàn thực phẩm, đổi mới công nghệ và chuyển đổi số cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ trong lĩnh vực thực phẩm.

Viện Công nghiệp Thực phẩm duy trì và cập nhật thường xuyên Website An toàn thực phẩm (https://firi.vn/chuyen-muc/an-toan-thuc-pham/) để cảnh báo kịp thời các nguy cơ mất an toàn thực phẩm, hỗ trợ Bộ Công Thương, các doanh nghiệp sản xuất và người tiêu dùng.

Hướng tới trở thành trung tâm nghiên cứu công nghệ thực phẩm, sinh học hàng đầu khu vực

Về định hướng phát triển giai đoạn 2026-2030 và những năm tiếp theo, theo ông Vũ Nguyên Thành, Viện Công nghiệp thực phẩm định hướng đầu tư phát triển trở thành một đơn vị nghiên cứu khoa học và công nghệ cấp quốc gia, đạt trình độ tiên tiến trong khu vực và quốc tế, có trang thiết bị hiện đại và đồng bộ, đội ngũ cán bộ nghiên cứu trình độ cao, giàu kinh nghiệm và uy tín trong lĩnh vực công nghệ thực phẩm và công nghệ sinh học. Viện có khả năng tư vấn, giải quyết các vấn đề khoa học công nghệ quan trọng trong tiến trình công nghiệp hóa và hiện đại hóa đất nước.

Mục tiêu phát triển dài hạn của Viện là nâng cao năng lực nghiên cứu, phát triển công nghệ, hỗ trợ quản lý Nhà nước và thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong ngành Công Thương, đặc biệt tập trung vào các công nghệ chủ lực, có tính ứng dụng cao, phù hợp với điều kiện Việt Nam và xu thế toàn cầu.

Định hướng phát triển của Viện giai đoạn 2026–2030 và các năm tiếp theo được xây dựng dựa trên nhu cầu kinh tế - xã hội, yêu cầu phát triển ngành và năng lực nội tại, bao gồm các lĩnh vực chính sau: Phát triển công nghệ phục vụ công nghiệp chế biến nông sản - thực phẩm; hỗ trợ quản lý Nhà nước về an toàn thực phẩm; phát triển nền tảng đổi mới sáng tạo và chuyển giao công nghệ…

Tại buổi làm việc, Viện trưởng Viện Công nghiệp thực phẩm đã đưa ra một số kiến nghị. Theo đó, để xây dựng bộ máy tinh gọn, hiệu quả, đáp ứng nhu cầu phát triển và hướng tới mục tiêu trở thành trung tâm nghiên cứu, phát triển, chuyển giao công nghệ hàng đầu của Việt Nam, đạt trình độ khu vực; đồng thời hỗ trợ hiệu quả cho sản xuất của doanh nghiệp, công tác quản lý nhà nước trong chuyển đổi cơ cấu sản xuất, đổi mới sáng tạo ngành công nghiệp thực phẩm, công nghiệp sinh học, tiến tới tự chủ kinh phí hoạt động, Viện Công nghiệp thực phẩm kiến nghị:

Viện Công nghiệp thực phẩm mong muốn được duy trì đơn vị sự nghiệp công lập tự chủ chi thường xuyên và là đơn vị nghiên cứu độc lập, trực thuộc Bộ Công Thương.

Đề nghị Bộ Công Thương phê duyệt thực hiện Trung tâm Kết nối, Trình diễn và Chuyển giao Công nghệ trong lĩnh vực Công nghiệp Sinh học và Thực phẩm đạt tiêu chuẩn GMP (giai đoạn 2026-2030).

Đề nghị Bộ Công Thương giao Viện thực hiện các nội dung khoa học, công nghệ liên quan tới đổi mới sáng tạo, xây dựng tiêu chuẩn, quy chuẩn ngành công nghiệp thực phẩm và công nghệ sinh học.

Cho phép Viện thực hiện quyền tự chủ trong công tác cán bộ (tuyển dụng, sử dụng, bổ nhiệm, miễn nhiệm) theo quy định của Luật Viên chức.

Cho phép Viện tự chủ trong công tác tài chính (lập kế hoạch, dự toán, chi tiêu…) theo quy định của Nhà nước về quản lý tài chính và tài sản công.

Viện Công nghiệp thực phẩm là một trong những viện nghiên cứu đầu ngành của Việt Nam và là viện nghiên cứu duy nhất của Bộ Công Thương trong lĩnh vực công nghệ thực phẩm và công nghệ sinh học.