“Vá" lỗ hổng pháp lý đối với nghệ sĩ tham gia quảng cáo sản phẩm trên mạng xã hội

Thời gian qua, theo Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch, quảng cáo đang phát triển mạnh mẽ và càng ngày càng khẳng định được vị trí trong hoạt động doanh nghiệp của cơ chế thị trường.

Tuy nhiên, Bộ Văn hoá, Thể thao Du lịch nêu thực trạng, đã xuất hiện nhiều đối tượng lợi dụng sự phổ biến và thông dụng của các phương tiện quảng cáo, đặc biệt là mạng xã hội, người chuyển tải sản phẩm quảng cáo có ảnh hưởng để truyền tải các nội dung quảng cáo sai sự thật, gây ảnh hưởng đến người tiêu dùng. Đáng chú ý, xuất hiện nhiều người dùng mạng xã hội đặc biệt là các nghệ sĩ nổi tiếng giới thiệu, mời chào, quảng cáo cho các sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ không bảo đảm chất lượng, gây bức xúc cho đông đảo người tiêu dùng.

Đơn cử, liên quan đến quảng cáo sản phẩm sai sự thật khiến dư luận bức xúc, nghệ sĩ Hồng Vân từng phải lên tiếng xin lỗi khán giả vì quảng cáo thổi phồng công dụng một loại thực phẩm chức năng. Theo đó, trong video đăng trên trang cá nhân, nữ nghệ sĩ cho biết có bạn thân bị u xơ tử cung, kích thước khối u lên đến 7 cm. Sau khi uống loại sủi thảo dược này, khối u dần xẹp rồi biến mất. Thực phẩm chức năng này sau đó bị Cục An toàn thực phẩm cảnh báo không đúng công dụng như quảng cáo.

Diễn viên Quyền Linh cũng từng giới thiệu một thực phẩm chức năng hỗ trợ giảm loét dạ dày. Khi sử dụng sản phẩm ngay trong một lần livestream nhằm tăng độ tin cậy, tuy nhiên anh bị nhiều khán giả cho rằng nói quá công dụng mặt hàng. Sau đó, diễn viên cho biết anh ân hận vì chưa tiết chế lời nói khi quảng cáo.

Nhiều ý kiến cho rằng, quảng cáo là nơi nhiều vấn đề nhất, bởi ở đó, các nghệ sĩ, KOL (Key Opinion Leader) thường được mời làm hình ảnh đại diện quảng bá cho các sản phẩm, dịch vụ hoặc bán hàng online… Nhưng, chính bản thân nghệ sĩ nhiều khi còn chưa từng sử dụng hay kiểm chứng tính tin cậy của sản phẩm. Vì thế, đã ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi, an toàn của người tiêu dùng, cũng như ảnh hưởng đến hình ảnh, danh tiếng và độ tin cậy của nghệ sĩ, người nổi tiếng.

Nêu nguyên nhân để xảy ra liên tiếp các vụ việc nghệ sĩ quảng cáo sản phẩm sai sự thật, gây bức xúc dư luận, Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch cũng đã chỉ rõ là do Luật Quảng cáo hiện hành không quy định quyền và nghĩa vụ của người chuyển tải sản phẩm quảng cáo mà chủ yếu tập trung vào trách nhiệm của tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hoá, dịch vụ.

Vì thế, hiện chưa có chế tài hoặc ràng buộc đối với người chuyển tải sản phẩm quảng cáo trong trường hợp nội dung quảng cáo là không đúng sự thật hoặc yêu cầu người chuyển tải sản phẩm quảng cáo phải là người đã tìm hiểu, sử dụng sản phẩm đó và có trách nhiệm về các nội dung mình cung cấp.

Nhằm khắc phục những bất cập quảng cáo của các nghệ sĩ cũng như bảo vệ lợi ích của người tiêu dụng tại Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quảng cáo, Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch đã đề xuất bổ sung quy định về hoạt động của người chuyển tải sản phẩm quảng cáo có tầm ảnh hưởng. Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng cũng vừa thừa ủy quyền của Thủ tướng ký tờ trình của Chính phủ về dự Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quảng cáo gửi Quốc hội.

Theo đó, tại dự Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quảng cáo, Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch sửa đổi đã bổ sung một điều quy định về quyền, nghĩa vụ của người chuyển tải sản phẩm quảng cáo (điều 15a).

Cụ thể: "Người chuyển tải sản phẩm quảng cáo có tầm ảnh hưởng là người có ảnh hưởng theo quy định tại Luật Bảo vệ người tiêu dùng, hoặc những người sở hữu tài khoản mạng xã hội trên nền tảng xuyên biên giới có số lượng người theo dõi, đăng ký từ 500.000 người trở lên. Hoạt động của người chuyển tải sản phẩm quảng cáo có tầm ảnh hưởng phải tuân thủ quy định pháp luật về quảng cáo và quy định về tính năng, chất lượng hàng hóa dịch vụ.

Ngoài ra, người quảng cáo phải có hợp đồng bằng văn bản với tổ chức, cá nhân có sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ và phải được tổ chức, cá nhân đó đồng ý, xác nhận vào nội dung quảng cáo trước khi thực hiện. Khi đăng tải ý kiến, cảm nhận về việc sử dụng hàng hóa, dịch vụ trên mạng xã hội, người quảng cáo phải có bằng chứng cụ thể về việc trực tiếp sử dụng sản phẩm.

Với đề xuất của Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch kỳ vọng sẽ lấp đầy những lỗ hổng trong thực tiễn, qua đó dẫn dắt hoạt động quảng cáo phát triển đúng đắn, xứng với tiềm năng, lợi thế trong lĩnh vực này.

Nêu ý kiến về đề xuất của Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch, PGS.TS Bùi Hoài Sơn, Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa Giáo dục của Quốc hội chia sẻ, đã đến lúc trả lại môi trường trong lành cho hoạt động quảng cáo. Việc thẩm định sản phẩm trước khi “lên sóng” có thể xem là một biện pháp hữu ích trong việc đảm bảo tính trung thực và đạo đức ở lĩnh vực quảng cáo.

Tuy nhiên, theo PGS.TS Bùi Hoài Sơn, việc người nổi tiếng phải thẩm định sản phẩm trước khi quảng cáo là vấn đề phức tạp, vì vậy cần có sự cân nhắc và thảo luận kỹ giữa cơ quan quản lý, những người quảng cáo là KOL, nghệ sĩ và các chuyên gia liên quan để tạo ra một hệ thống thẩm định hợp lý, đáng tin cậy.