Nga quyết định ngừng thỏa thuận xuất khẩu ngũ cốc với Ukraine Nga bị cáo buộc “vũ khí hóa lương thực” khi ngăn chặn thỏa thuận xuất khẩu ngũ cốc |
Theo đó, thỏa thuận ngoại giao khởi động lại hoạt động xuất khẩu lương thực qua đường biển của Ukraine sẽ tiếp tục trong ít nhất 4 tháng nữa, giúp duy trì huyết mạch kinh tế khi quốc gia sản xuất lương thực lớn này phải đối mặt với mùa đông toàn diện đầu tiên trong cuộc chiến tranh với Nga.
Sáng kiến này - về mặt kỹ thuật được hình thành từ hai thỏa thuận, mỗi thỏa thuận thúc đẩy xuất khẩu lương thực của Ukraine và Nga - chỉ kéo dài đến ngày 19/11, và Nga đã nhiều lần đe dọa từ bỏ, thậm chí đình chỉ tham gia trong vài ngày đầu tháng này.
Bộ trưởng Cơ sở hạ tầng Ukraine Oleksandr Kubrakov thông báo trên Twitter rằng sáng kiến ngũ cốc qua Biển Đen sẽ được kéo dài trong 120 ngày. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cũng đã thông báo về việc gia hạn và Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdoğan cũng đã xác nhận việc gia hạn đó.
Tầm quan trọng và lợi ích của thỏa thuận này đối với nguồn cung cấp lương thực và an ninh của thế giới đã trở nên rõ ràng. Trong một tuyên bố đưa ra, người đứng đầu Liên hợp quốc António Guterres hoan nghênh thỏa thuận "của tất cả các bên" để gia hạn thỏa thuận. Thỏa thuận này đã làm giảm giá lương thực toàn cầu, vốn đã tăng vọt sau cuộc chiến xảy ra bắt đầu vào tháng 2 và việc Nga phong tỏa hoàn toàn các cảng Biển Đen của Ukraine, kéo dài cho đến tháng 7.
Theo dữ liệu mới nhất của Liên hợp quốc, hơn 11 triệu tấn thực phẩm kể từ đó đã rời Odesa và hai cảng khác theo sáng kiến, trên 462 con tàu. Điều đó bao gồm một số lô hàng ngũ cốc do Chương trình Lương thực Thế giới thuê, mang viện trợ lương thực nhân đạo đến những nơi như Yemen, Somalia và Afghanistan. Một tàu của WFP có tên Nord Vind hiện đang trên đường đến Ethiopia, chở 25.000 tấn lúa mì Ukraine.Thỏa thuận sẽ được triển khai theo các điều kiện chính xác như đã được thống nhất vào tháng 7.
Việc gia hạn bốn tháng của thỏa thuận là một tin tốt cho các nước nghèo nhất thế giới, nhiều nước trong số đó phụ thuộc vào dòng ngũ cốc không bị cản trở từ Ukraine. Nhưng nó tạo ra một thời hạn mới vào tháng 3 năm tới để gia hạn thỏa thuận một lần nữa, giúp Moscow có thêm đòn bẩy để đe dọa rút khỏi thỏa thuận và yêu cầu nhượng bộ đối với các biện pháp trừng phạt của phương Tây.
Giữa nhiều tuần đàm phán về tương lai của thỏa thuận, Ukraine đã thúc đẩy mở rộng phạm vi của thỏa thuận để cho phép thêm hai cảng biển của nước này tiếp cận hành lang được bảo vệ và cùng với Thổ Nhĩ Kỳ, gia hạn thỏa thuận trong thời hạn một năm.
Tuy nhiên, có vẻ như những yêu cầu đó không đạt được kết quả gì, có lẽ vì Nga đã không đạt được tiến bộ trong các yêu cầu của chính mình trong các cuộc đàm phán, cụ thể là giảm bớt các lệnh trừng phạt tài chính của phương Tây đối với Ngân hàng Nông nghiệp Nga thuộc sở hữu nhà nước và mở lại đường ống xuất khẩu amoniac quan trọng .
Nga đã tuyên bố không nhìn thấy lợi ích từ phía mình trong thỏa thuận vì tác động gián tiếp của các biện pháp trừng phạt của phương Tây đối với xuất khẩu thực phẩm và phân bón của nước này. EU khẳng định rằng các lệnh trừng phạt của họ không ảnh hưởng đến thương mại thực phẩm hoặc phân bón.
Như một sự nhượng bộ rõ ràng đối với Moscow, Pháp gần đây đã thông báo rằng họ sẽ chi 7,5 triệu euro để vận chuyển phân bón do Nga tài trợ đến châu Phi, theo Chương trình Lương thực Thế giới. Tuy nhiên, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã chỉ ra rằng việc Nga áp đặt các hạn chế xuất khẩu đối với phân bón của chính mình là "thiếu trách nhiệm".
Liên hợp quốc cũng cam kết hoàn toàn loại bỏ những trở ngại còn lại đối với việc xuất khẩu lương thực và phân bón của Liên bang Nga. Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen đã chúc mừng việc đàm phán gia hạn thỏa thuận. Dự án của EU nhằm thúc đẩy xuất khẩu trên đất liền của Ukraine đã chuyển nhiều tấn lương thực hơn so với xuất khẩu bằng đường biển, mặc dù những nỗ lực đó đã bắt đầu từ lâu trước khi thỏa thuận ngũ cốc Biển Đen được thực hiện.