Nga quyết định ngừng thỏa thuận xuất khẩu ngũ cốc với Ukraine

Tổng thống Mỹ Joe Biden đã lên án động thái này là "hoàn toàn thái quá" và nói rằng nó sẽ làm gia tăng nạn đói.

Bộ Quốc phòng Nga cho biết Ukraine đã tấn công Hạm đội Biển Đen gần Sevastopol trên bán đảo Crimea bằng 16 máy bay không người lái vào sáng ngày 29/10 và các "chuyên gia" của hải quân Anh đã giúp điều phối cuộc tấn công "khủng bố". Việc ngừng thỏa thuận sẽ cắt giảm xuất khẩu ngũ cốc của Ukraine từ các cảng biển Đen quan trọng của nước này.

Thỏa thuận cho phép các chuyến hàng ngũ cốc từ Ukraine, một trong những nhà xuất khẩu lớn nhất thế giới, mà cuộc chiến đã khiến mọi thứ dừng lại. Nga nói với Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres trong một bức thư, cho biết rằng họ đang đình chỉ thỏa thuận "vô thời hạn" vì không thể "đảm bảo an toàn cho các tàu dân sự" đi lại theo hiệp định. Nga cũng đã yêu cầu Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc họp vào ngày 31/10 về vụ tấn công.

Điều phối viên của Liên hợp quốc cho trung tâm điều phối các hợp đồng ngũ cốc ở Biển Đen có trụ sở tại Istanbul - gồm các quan chức Liên hợp quốc, Nga, Ukraine và Thổ Nhĩ Kỳ - cho biết 5 tàu xuất cảnh và 4 tàu đến đã đi qua hành lang nhân đạo một cách an toàn. Có hơn 10 tàu cả đi và đến đang chờ để đi vào hành lang, nhưng không có thỏa thuận nào giữa các bên về việc di chuyển các tàu vào ngày 30/10.

Phía Anh ngày 29/10 cũng cho biết, những tuyên bố của Nga, bao gồm cả việc các nhân viên hải quân Anh đã cho nổ tung đường ống Nord Stream vào tháng trước, là sai sự thật và nhằm đánh lạc hướng sự chú ý khỏi những thất bại của quân đội Nga. Nga tuyên bố họ đã đẩy lùi cuộc tấn công nhưng các tàu bị nhắm mục tiêu có liên quan đến việc đảm bảo hành lang ngũ cốc ra khỏi các cảng Biển Đen của Ukraine.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy cho biết, hành động mà ông gọi là động thái vô lý của Nga đòi hỏi phải có phản ứng quốc tế mạnh mẽ từ Liên hợp quốc và Nhóm 20 nền kinh tế lớn. Đây là một nỗ lực hoàn toàn minh bạch của Nga nhằm quay trở lại mối đe dọa về nạn đói quy mô lớn đối với châu Phi, đối với châu Á.

Bộ trưởng Ngoại giao Ukraine Dmytro Kuleba cho rằng Moscow đang lấy cớ giả tạo để đánh chìm thỏa thuận. Trong một tuyên bố, Liên minh châu Âu cho biết tất cả các bên phải kiềm chế trước bất kỳ hành động đơn phương nào có thể ảnh hưởng đến một thỏa thuận mà họ mô tả là một nỗ lực nhân đạo quan trọng.

Kể từ khi Nga và Ukraine ký kết Sáng kiến ​​Ngũ cốc Biển Đen do Liên hợp quốc hậu thuẫn tại Thổ Nhĩ Kỳ vào ngày 22/7, hơn 9 triệu tấn ngô, lúa mì, các sản phẩm hướng dương, lúa mạch, hạt cải dầu và đậu nành đã được xuất khẩu. Nhưng trước khi hết hạn vào ngày 19/11, Nga đã nhiều lần nói rằng có những vấn đề nghiêm trọng với nó. Ukraine phàn nàn Moscow đã chặn gần 200 tàu lấy hàng ngũ cốc. Một phát ngôn viên của Liên Hợp Quốc cho biết Liên Hợp Quốc đang liên hệ với các nhà chức trách Nga về tình hình.

Turan Oguz, một nhà phân tích quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ, cho biết: Mặc dù giá tại các thị trường phương Tây giảm nhưng Nga không thu được gì từ thỏa thuận này. Chỉ 24 giờ trước động thái của Nga, phát ngôn viên của Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres đã kêu gọi các bên gia hạn hiệp ước.

Bộ trưởng Nông nghiệp Nga Dmitry Patrushev cho biết, Nga sẵn sàng cung cấp miễn phí 500.000 tấn ngũ cốc cho các nước nghèo trong 4 tháng tới, với sự hỗ trợ từ Thổ Nhĩ Kỳ và thay thế nguồn cung cấp ngũ cốc của Ukraine.