Từ rẻo cao ra phố chợ: Hành trình nông sản Tuyên Quang tìm lối đi riêng

Đẩy mạnh xây dựng chợ và xúc tiến thương mại

Với mục tiêu nâng tầm đời sống kinh tế - xã hội cho đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, Tuyên Quang đã và đang tập trung đầu tư bài bản vào hạ tầng thương mại, nhất là hệ thống chợ truyền thống như một phương tiện kết nối nông sản Tuyên Quang, đặc biệt là nông sản vùng cao với thị trường tiêu dùng rộng lớn.

Theo Sở Công Thương tỉnh Tuyên Quang, giai đoạn 2022-2023, tỉnh đã triển khai 12 dự án xây dựng và cải tạo chợ ở nhiều địa bàn như Chiêm Hóa, Sơn Dương, Lâm Bình, Na Hang, Yên Sơn, với tổng kinh phí hơn 31 tỷ đồng. Đáng chú ý, nhiều chợ sau khi hoàn thành đã sớm đi vào hoạt động, đáp ứng tốt nhu cầu mua bán, giao thương hàng hóa của người dân như chợ Trung Hà (Chiêm Hóa), chợ Phúc Ứng và Chi Thiết (Sơn Dương), chợ Bình An (Lâm Bình)…

Tiếp nối đà này, trong hai năm 2024-2025, Tuyên Quang đặt mục tiêu hoàn thành đầu tư, cải tạo 13 chợ mới với tổng vốn hơn 29 tỷ đồng. Trong đó, các địa phương tiếp tục được ưu tiên bố trí vốn gồm Chiêm Hóa (chợ Tân Mỹ), Sơn Dương (các chợ xã Quyết Thắng, Đồng Quý, Văn Phú…), Hàm Yên, Lâm Bình, Na Hang và Yên Sơn.

Tính đến nay, toàn tỉnh có 101 chợ truyền thống, đóng vai trò quan trọng trong việc phân phối hàng hóa, nâng cao giá trị sản phẩm địa phương. Tuy nhiên, việc kêu gọi vốn xã hội hóa vẫn gặp nhiều trở ngại do hiệu quả đầu tư tại vùng cao còn hạn chế, khó thu hồi vốn, khiến áp lực về vốn ngân sách địa phương càng lớn.

Bên cạnh phát triển hạ tầng chợ, Tuyên Quang đẩy mạnh các hoạt động xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm địa phương để tạo đầu ra ổn định cho hàng hóa vùng cao. Thực hiện các nhiệm vụ từ Trung ương và địa phương, Sở Công Thương đã triển khai hàng loạt chương trình thiết thực gắn với Cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”.

Ông Hoàng Anh Cương, Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Tuyên Quang khẳng định, Tuyên Quang có nhiều tiềm năng về nông sản, sản phẩm đặc sản và hàng hóa chất lượng cao. Các sản phẩm nông sản của tỉnh không chỉ đảm bảo chất lượng mà còn có đặc trưng riêng biệt, đặc biệt là những sản phẩm gắn liền với bản sắc văn hóa dân tộc. Tuy nhiên, do không có cửa khẩu, bến cảng hay các trung tâm kinh tế lớn của cả nước; điều kiện giao thông chưa thuận lợi với địa hình nhiều đồi núi, đời sống nhân dân còn nhiều khó khăn... nên lợi thế về thị trường thấp hơn nhiều so với các tỉnh, thành phố ở khu vực trung du, đồng bằng. 

Để hoá giải tình trạng này, từ nguồn vốn ngân sách, tỉnh đã xây dựng 02 điểm bán hàng “Tự hào hàng Việt Nam” với tổng kinh phí 148 triệu đồng; hoàn thiện 06 điểm giới thiệu sản phẩm OCOP với kinh phí 459 triệu đồng; hỗ trợ 16 lượt đơn vị tham gia hội chợ, tuần hàng ở Hà Nội, Hải Phòng với chi phí gần 281 triệu đồng.

Đáng chú ý, năm 2023, hai mô hình thương mại hai chiều được hình thành tại xã Sơn Phú (Na Hang) và xã Lực Hành (Yên Sơn) đã được xây dựng, giúp tiêu thụ nông sản và cung ứng hàng thiết yếu cho đồng bào vùng sâu vùng xa. Hội chợ OCOP tỉnh với hơn 60 gian hàng; các hội nghị kết nối tiêu thụ sản phẩm tại Hà Nội và Tuyên Quang cũng tạo hiệu ứng tích cực, mở ra nhiều cơ hội giao thương cho sản phẩm chủ lực địa phương.

Xúc tiến mạnh mẽ, hướng tới thị trường dài hạn

Để hoàn thành mục tiêu trong giai đoạn 2024-2025, Tuyên Quang đặt kế hoạch tổ chức nhiều sự kiện xúc tiến thương mại cho sản phẩm vùng dân tộc thiểu số, bao gồm: 2 hội chợ, 2 hội nghị kết nối giao thương, 3 chương trình giới thiệu đầu tư thương mại và 5 phiên chợ trưng bày văn hóa ẩm thực vùng cao.

Tỉnh cũng tạo điều kiện cho doanh nghiệp, hợp tác xã vùng dân tộc thiểu số tham gia ít nhất 10 sự kiện xúc tiến do Bộ Công Thương và các đơn vị tổ chức. Đây là cơ hội để sản phẩm địa phương vươn ra thị trường ngoài tỉnh, từ đó nâng cao giá trị, tạo động lực phát triển bền vững.

Tuy nhiên, công tác xúc tiến thương mại vẫn còn nhiều rào cản: quy mô doanh nghiệp nhỏ, thiếu nguồn nhân lực, tài chính yếu, trong khi mức hỗ trợ từ ngân sách mới chỉ đạt 50%. Điều này gây khó khăn cho các đơn vị khi tham gia các hội chợ, hội nghị hoặc chương trình quảng bá.

Ông Đặng Ngọc Phố - Giám đốc Hợp tác xã Sơn Trà, xã Hồng Thái, huyện Na Hang cho rằng, tiêu thụ sản phẩm luôn là yếu tố quyết định cho sự sống còn và phát triển của doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh. Hiện khâu tiêu thụ gặp rất nhiều khó khăn, số lượng sản phẩm tiêu thụ tốt trên thị trường chiếm tỷ lệ rất nhỏ. Do đó, hợp tác xã đề nghị phải có sự hỗ trợ, kết nối tiêu thụ sản phẩm từ các tổ chức, doanh nghiệp tiêu thụ sản phẩm trong nước…

Để tháo gỡ vướng mắc, Tuyên Quang kiến nghị cần sớm ban hành thêm cơ chế hỗ trợ phù hợp hơn cho khu vực vùng dân tộc thiểu số, giúp các đơn vị có thể ứng dụng tiến bộ kỹ thuật, đổi mới thiết bị sản xuất và nâng cao năng lực cạnh tranh cho sản phẩm đặc trưng địa phương.

Đặc biệt, tỉnh nhấn mạnh việc củng cố chợ truyền thống và phát triển hệ thống thương mại điện tử, kết nối các chủ thể với sàn thương mại điện tử, ứng dụng công nghệ 4.0 vào xúc tiến tiêu thụ sản phẩm công - nông nghiệp vùng cao. Đây được xem là hướng đi chiến lược, vừa gìn giữ bản sắc địa phương, vừa thích ứng linh hoạt với xu thế thị trường hiện đại.

Trong thời gian tới, Tuyên Quang sẽ tăng cường phối hợp giữa các cấp huyện, thành phố và ban ngành liên quan để triển khai các chương trình hiệu quả hơn; đồng thời nâng cao năng lực cho đội ngũ quản lý chợ, đẩy mạnh kiểm tra, giám sát quá trình thực hiện chương trình quốc gia, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững, đồng đều giữa các vùng miền.