Tranh đỏ Kim Hoàng: Qua mùa thương nhớ

Các cụ cao niên thì hồ hởi kể chuyện làng tranh xưa mỗi dịp Tết đến, còn người trẻ lại say sưa vẽ những bức gà, lợn… trên nền giấy đỏ chói. Ngần ấy thôi, cũng đủ cho chúng tôi tin, một mai nghề làm tranh Tết Kim Hoàng sẽ trở lại hoàng kim như những gì nó từng có, để người “muôn năm cũ” trong làng nhắc đến nó không phải là nỗi nhớ thương đầy vơi.

Hồi sinh từ ký ức

Một ngày cuối năm, chúng tôi tìm về thôn Kim Hoàng, xã Vân Canh, huyện Hoài Đức, Hà Nội. Ngôi làng cổ ven đô đang trong quá trình đô thị hóa nhưng vẫn giữ được nét trầm mặc vốn có xưa kia, với cây đa, giếng nước, mái đình. Cạnh ngôi đình làng cổ kính là nhà truyền thống của thôn - nơi lưu giữ những câu chuyện về dòng tranh đỏ Kim Hoàng.

tranh do kim hoang qua mua thuong nho
Nghệ nhân trẻ Đào Đình Trung đang miệt mài vẽ tranh

May mắn thay, chúng tôi gặp được cụ Trần Ất, ở xóm 8, thôn Kim Hoàng. Dù đã ở cái tuổi xưa nay hiếm (chỉ hơn 1 năm nữa thôi cụ sẽ tự hào là người sống chọn 1 thế kỷ) nhưng cụ Ất vẫn rất minh mẫn. Khi gợi lại chuyện về làng tranh xưa, ánh mắt cụ như ngời lên niềm vui xen lẫn tự hào. Cụ bảo, mình không phải là người trực tiếp làm tranh, thế nhưng từ năm lên 9 lên 10, cứ vào ngày 23, 24 áp Tết đều theo chân bố “quẩy” tranh ra chợ Sấu, chợ Vạng để bán. Thời ấy, người ta rất thích treo tranh Tết. Bởi vậy, dù người bán khá nhiều nhưng chỉ đến 10 giờ trưa đã không còn tranh để bán.

Khác với tranh Đông Hồ được in trên giấy điệp, tranh Hàng Trống sử dụng giấy dó…, nét đặc trưng của tranh Kim Hoàng là dòng tranh Tết được in trên nền giấy đỏ, giấy hồng điều hoặc giấy vàng tàu nên còn được gọi là tranh đỏ. Ở tranh Kim Hoàng, các nghệ nhân chỉ sử dụng một bản khắc để in nét đen lên giấy rồi dựa vào đó để chấm phá màu sắc theo cảm xúc riêng của mỗi người.

“Vì thế, dù cũng là tranh in nhưng tranh làng tôi rất có hồn, mỗi bức mang một diện mạo riêng” - Cụ Ất nói và kể rằng, ngày ấy, mỗi Tết đến, nhà nào cũng cố mua cho được một vài đôi bức tranh dân gian để về dán trên vách nhà. Trong đó, những bức về gà, lợn, ông tướng canh cổng, ông Công ông Táo được nhiều người mua nhất.

Không kém phần hào hứng khi nhắc tới nghề quý của làng, Phó Chủ tịch UBND xã Vân Canh - Nguyễn Thế Minh (nguyên trưởng thôn Kim Hoàng) tự hào cho biết: Tranh dân gian Kim Hoàng phát triển mạnh vào khoảng thế kỷ 18 đến thế kỷ 19. Làng Kim Hoàng vốn là sự hợp nhất của hai làng Kim Bảng và Hoàng Bảng. Tranh Tết ở Kim Hoàng trước đây có nhiều loại khác nhau, phổ biến nhất là tranh thờ và đặc sắc nhất là hình ảnh cặp gà trống, được coi là “thần kê” của tranh Kim Hoàng. Người xưa quan niệm treo tranh “thần kê” trong nhà vào dịp đầu năm sẽ giúp gia chủ xua đuổi yêu ma tà khí, đem lại sự bình an. Tuy nhiên, từ khoảng những năm 1945, khi làng Kim Hoàng bị lũ lụt, cuốn trôi hết bản khuôn, khiến dòng tranh này bị thất truyền từ đó.

Và những mối lương duyên…

Sau gần 8 thập kỷ thất truyền, tranh đỏ Kim Hoàng đang dần hồi sinh. Người được ông Nguyễn Thế Minh nhắc tới có duyên đưa dòng tranh này dần sống lại là nhà sưu tập Nguyễn Thị Thu Hòa - Giám đốc Bảo tàng Gốm sứ Hà Nội. Dù không phải là người con của làng nhưng trong quá trình sưu tầm tranh dân gian, thấy tiếc cho dòng tranh Tết đẹp bị thất truyền, nhà sưu tập Thu Hòa đã nghĩ đến việc phục hồi lại dòng tranh này.

Để có được những bản khắc gỗ của tranh Kim Hoàng, bà Hòa đã tìm đến các bảo tàng, gặp gỡ các nhà sưu tập trong và ngoài nước để kiếm những bản khắc gỗ xưa còn sót lại. Sau khi tìm được mẫu tranh, bà Hòa đã gặp gỡ một số nghệ nhân, nhà nghiên cứu mỹ thuật, chính quyền trong thôn Kim Hoàng cùng xã Vân Canh... đề nghị hỗ trợ, giúp đỡ bà khôi phục dòng tranh.

Hình như có lương duyên từ trước, khi biết được việc làm của nhà sưu tập Nguyễn Thị Thu Hòa, người con của làng - Đào Đình Trung (sinh năm 1979) đã đăng ký tham gia và được chị Hòa chọn anh để đầu tư cho đi học vẽ, học cách làm tranh, cách thực hiện công việc phục hồi dòng tranh này. Vậy là ngày lại ngày, bên chiếc bàn nhỏ, với la liệt bút, giấy, màu và những chồng ván in khắc tranh trên gỗ... Đào Đình Trung miệt mài, tỉ mẩn tạo ra từng bức tranh đỏ Kim Hoàng.

tranh do kim hoang qua mua thuong nho
Cụ Ất nhớ về một thời hoàng kim của làng tranh xưa

Thấm thoắt cũng hơn 3 năm, tranh Kim Hoàng dường như đang hồi sinh khi rất nhiều bạn trẻ thích thú tìm đến mua tranh; thậm chí còn được mời tham dự các triển lãm giới thiệu ở một số sự kiện văn hóa lớn trong và ngoài nước. Chào năm mới 2019, nhiều mẫu tranh Kim Hoàng có in hình chú lợn, bộ lịch Xuân Kỷ Hợi… trở nên đắt khách.

Chia sẻ lý do đam mê với nghề, Trung cho biết, là người con của làng, từ khi còn rất nhỏ, tôi vẫn hay nghe các cụ trong làng kể về dòng tranh Tết của làng xưa kia với niềm tự hào và có cả nỗi nhớ khắc khoải. Khi đó, tôi chưa hiểu được nhiều điều, nhưng cũng cảm thấy tiếc nuối và ước ao làm được điều gì đó để có thể vực dậy làng tranh thì tôi sẵn lòng...

Hành trình để đưa dòng tranh Kim Hoàng hồi sinh vẫn còn vô vàn khó khăn, nhưng tận mắt chứng kiến dòng tranh quý của làng đã được những người có tâm đầu tư, gìn giữ, trong lòng chúng tôi đầy hy vọng, một mai tranh Kim Hoàng sẽ tìm lại được vị thế của một thời vang bóng…

Ông NguyễnThế Minh - Phó Chủ tịch UBND xã Vân Canh: Chính quyền xã rất mong muốn khôi phục dòng tranh dân gian Kim Hoàng, nên dù còn khó khăn, nhưng xã sẽ tạo điều kiện thuận lợi về mặt bằng, nhân lực để hỗ trợ khôi phục dòng tranh quý này.
Thanh Tâm - Quỳnh Nga
Bạn thấy bài viết này thế nào?
Kém Bình thường ★ ★ Hứa hẹn ★★★ Tốt ★★★★ Rất tốt ★★★★★

Tin mới nhất

Xe đạp thồ - “vua vận tải” trong Chiến dịch Điện Biên Phủ

Xe đạp thồ - “vua vận tải” trong Chiến dịch Điện Biên Phủ

Xe đạp thồ “vua vận tải” được dân công sử dụng để vận chuyển lương thực, thuốc men phục vụ Chiến dịch Điện Biên Phủ là biểu tượng cho tinh thần, ý chí.
Điện Biên huy động nhà dân để đón khách du lịch

Điện Biên huy động nhà dân để đón khách du lịch

Là năm diễn ra nhiều sự kiện lớn của cả nước, nên những ngày này, du khách tăng vọt, Điện Biên đã phải huy động nhà dân để phục vụ du khách.
Hà Nội: Nhiều chương trình hấp dẫn dịp lễ 30/4 và 1/5 tại Công viên nước Hồ Tây

Hà Nội: Nhiều chương trình hấp dẫn dịp lễ 30/4 và 1/5 tại Công viên nước Hồ Tây

Công viên nước Hồ Tây sẽ tổ chức nhiều hoạt động giải trí hấp dẫn, là một trong những điểm đến lý tưởng nhất Thủ đô Hà Nội cho kỳ nghỉ lễ 30/4, 1/5 sắp tới.
Nhận định bóng đá Brighton và Man City (02h00 ngày 26/04), Vòng 29 Ngoại hạng Anh

Nhận định bóng đá Brighton và Man City (02h00 ngày 26/04), Vòng 29 Ngoại hạng Anh

Báo Công Thương nhận định bóng đá, dự đoán tỷ số trận đá bù tại Vòng 29 Ngoại hạng Anh 2023/2024 giữa Brighton và Man City sẽ diễn ra lúc 02h00 ngày 26/04.
Nhận định bóng đá U23 Việt Nam và U23 Iraq (00h30 ngày 27/4), tứ kết U23 châu Á 2024

Nhận định bóng đá U23 Việt Nam và U23 Iraq (00h30 ngày 27/4), tứ kết U23 châu Á 2024

Báo Công Thương nhận định bóng đá, dự đoán tỷ số trận đấu tại vòng tứ kết U23 châu Á 2024 giữa U23 Việt Nam và U23 Iraq sẽ diễn ra vào lúc 00h30 ngày 27/4.

Tin cùng chuyên mục

Sôi nổi giải đua thuyền truyền thống vô địch quốc gia tại Quảng Bình

Sôi nổi giải đua thuyền truyền thống vô địch quốc gia tại Quảng Bình

Giải đua thuyền truyền thống vô địch quốc gia năm nay được tổ chức tại Quảng Bình với 10 tỉnh thành tham gia diễn ra trong ba ngày từ 25 đến 27/4.
"Điện Biên Phủ - Tinh thần bất diệt": Chạm vào dòng chảy của lịch sử dân tộc

"Điện Biên Phủ - Tinh thần bất diệt": Chạm vào dòng chảy của lịch sử dân tộc

Sáng nay (25/4), Bảo tàng Lịch sử quốc gia chính thức khai mạc trưng bày chuyên đề “Điện Biên Phủ - Tinh thần bất diệt”.
Mù Cang Chải và hành trình trở thành điểm đến yêu thích của du khách

Mù Cang Chải và hành trình trở thành điểm đến yêu thích của du khách

Dù vẫn còn nhiều khó khăn, nhưng ngày nay, nhắc đến Mù Cang Chải mọi người đã “định vị” là điểm đến hấp dẫn; du lịch đã tạo sức sống mới cho mảnh đất vùng cao.
Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 25/4:  U23 Qatar đấu với U23 Nhật Bản; U23 Hàn Quốc và U23 Indonesia

Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 25/4: U23 Qatar đấu với U23 Nhật Bản; U23 Hàn Quốc và U23 Indonesia

Báo Công Thương cập nhật lịch thi đấu bóng đá ngày 25/4, rạng sáng 26/4/2024, tâm điểm là trận U23 Qatar gặp U23 Nhật Bản, U23 Hàn Quốc và U23 Indonesia.
Đảm bảo an toàn du lịch dịp nghỉ lễ 30/4 và cao điểm du lịch hè 2024

Đảm bảo an toàn du lịch dịp nghỉ lễ 30/4 và cao điểm du lịch hè 2024

Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam đề nghị các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương về việc tăng cường đảm bảo an toàn trong các hoạt động du lịch dịp nghỉ lễ 30/4.
Kiện toàn Ban Chỉ đạo Nhà nước về du lịch

Kiện toàn Ban Chỉ đạo Nhà nước về du lịch

Ngày 24/4/2024, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính ký Quyết định số 335/QĐ-TTg về việc kiện toàn Ban Chỉ đạo Nhà nước về du lịch.
Nhiều điểm du lịch cộng đồng kín khách đặt phòng dịp 30/4 - 1/5

Nhiều điểm du lịch cộng đồng kín khách đặt phòng dịp 30/4 - 1/5

Do lịch nghỉ lễ 30/4 - 1/5 kéo dài nên nhiều điểm du lịch cộng đồng cách Hà Nội hàng trăm km cũng được du khách tìm đến khá đông.
Nhận định bóng đá Everton và Liverpool (02h00 ngày 25/04), Vòng 29 Ngoại hạng Anh

Nhận định bóng đá Everton và Liverpool (02h00 ngày 25/04), Vòng 29 Ngoại hạng Anh

Báo Công Thương nhận định bóng đá, dự đoán tỷ số trận đá bù tại Vòng 29 Ngoại hạng Anh 2023/2024 giữa Everton và Liverpool sẽ diễn ra lúc 02h00 ngày 25/04.
Nhận định bóng đá Man Utd và Sheffield (02h00 ngày 25/04), Vòng 29 Ngoại hạng Anh

Nhận định bóng đá Man Utd và Sheffield (02h00 ngày 25/04), Vòng 29 Ngoại hạng Anh

Báo Công Thương nhận định bóng đá, dự đoán tỷ số trận đá bù tại Vòng 29 Ngoại hạng Anh 2023/2024 giữa Man Utd và Sheffield sẽ diễn ra lúc 02h00 ngày 25/04.
HLV Hoàng Anh Tuấn bảo vệ học trò sau trận thua trước Uzbekistan

HLV Hoàng Anh Tuấn bảo vệ học trò sau trận thua trước Uzbekistan

Trước việc hàng thủ U23 Việt Nam đã thi đấu không tốt trong trận thua Uzbekistan, đặc biệt là vị trí của trung vệ Ngọc Thắng, HLV Hoàng Anh Tuấn đã có chia sẻ.
Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 24/4: Everton đại chiến Liverpool, MU đấu với Sheffield

Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 24/4: Everton đại chiến Liverpool, MU đấu với Sheffield

Báo Công Thương cập nhật lịch thi đấu bóng đá ngày 24/4, rạng sáng 25/4/2024, với tâm điểm là trận đấu giữa Everton gặp Liverpool và MU đấu với Sheffield.
Nét văn hóa đặc sắc trong lễ hội làng Lệ Mật

Nét văn hóa đặc sắc trong lễ hội làng Lệ Mật

Hàng năm, lễ hội làng Lệ Mật diễn ra từ ngày 20-23/3 âm lịch (tức ngày 28/4-1/5/2024), tại đình Lệ Mật, phường Việt Hưng, quận Long Biên, TP. Hà Nội.
Trúng Vietlott, một người phụ nữ làm nội trợ nói gì khi nhận thưởng tiền tỷ?

Trúng Vietlott, một người phụ nữ làm nội trợ nói gì khi nhận thưởng tiền tỷ?

Công ty Xổ số điện toán Việt Nam (Vietlott) vừa tiến hành trao giải Jackpot 2 xổ số tự chọn Vietlott Power 6/55 cho chị M. - một người may mắn trúng Vietlott.
Đề nghị các địa phương triển khai kích cầu du lịch nội địa, đón đầu kỳ nghỉ lễ 30/4 - 1/5

Đề nghị các địa phương triển khai kích cầu du lịch nội địa, đón đầu kỳ nghỉ lễ 30/4 - 1/5

Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đề nghị các địa phương triển khai kích cầu du lịch nội địa với chủ đề “Người Việt đi du lịch Việt - Việt Nam tôi yêu".
Năm du lịch Tuyên Quang 2024: Khơi thông tiềm năng, lợi thế phát triển du lịch

Năm du lịch Tuyên Quang 2024: Khơi thông tiềm năng, lợi thế phát triển du lịch

Đến nay, mọi công tác chuẩn bị cho lễ khai mạc Năm du lịch Tuyên Quang 2024 cơ bản đã hoàn tất.
Bảo tàng Lịch sử quốc gia vẫn mở cửa đón khách dịp nghỉ lễ 30/4-1/5

Bảo tàng Lịch sử quốc gia vẫn mở cửa đón khách dịp nghỉ lễ 30/4-1/5

Trong 5 ngày nghỉ lễ 30/4-1/5, Bảo tàng Lịch sử quốc gia vẫn mở cửa bình thường phục vụ khách tham quan từ 27-1/5/2024.
Link xem trực tiếp Arsenal và Chelsea (02h00 ngày 24/4), vòng 29 Ngoại hạng Anh

Link xem trực tiếp Arsenal và Chelsea (02h00 ngày 24/4), vòng 29 Ngoại hạng Anh

Báo Công Thương nhận định bóng đá, dự đoán tỷ số trận đá bù tại vòng 29 Ngoại hạng Anh 2023/2024 giữa Arsenal và Chelsea sẽ diễn ra lúc 02h00 ngày 24/4.
Link xem trực tiếp U23 Việt Nam và U23 Uzbekistan (22h30 ngày 23/4), giải U23 châu Á

Link xem trực tiếp U23 Việt Nam và U23 Uzbekistan (22h30 ngày 23/4), giải U23 châu Á

Báo Công Thương cập nhật link xem trực tiếp, nhận định và dự đoán kết quả trận U23 Việt Nam và U23 Uzbekistan, giải U23 châu Á diễn ra lúc 22h30 ngày 23/4.
Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 23/4: U23 Việt Nam đấu với U23 Uzbekistan, Arsenal đụng độ Chelsea

Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 23/4: U23 Việt Nam đấu với U23 Uzbekistan, Arsenal đụng độ Chelsea

Báo Công Thương cập nhật lịch thi đấu bóng đá ngày 23/4, rạng sáng 24/4/2024, với tâm điểm là trận đấu giữa U23 Việt Nam đấu với U23 Uzbekistan.
Thái Bình: Lễ hội Bổng Điền khơi dậy truyền thống lịch sử dân tộc Việt

Thái Bình: Lễ hội Bổng Điền khơi dậy truyền thống lịch sử dân tộc Việt

Lễ hội truyền thống Bổng Điền diễn ra trong 4 ngày, từ ngày 20 - 23/4/2024 tại Khu di tích đình - đền Bổng Điền, Thái Bình thành công tốt đẹp.
Xem thêm
Mobile VerionPhiên bản di động