Tổng thống Putin nói gì sau chiến thắng của Tổng thống đắc cử Donald Trump?

Giới chức Nga mới đây bày tỏ kỳ vọng rằng việc ông Donald Trump trở lại Nhà Trắng có thể là cơ hội để Moscow chấm dứt cuộc chiến ở Ukraine theo những điều kiện có lợi. Tổng thống Vladimir Putin không ngần ngại nhấn mạnh rằng những phát biểu của ông Trump về ý định chấm dứt xung đột Ukraine “đáng được chú ý”, cho thấy niềm tin của Điện Kremlin vào khả năng đàm phán với chính quyền Trump khi ông tái đắc cử.

Trong suốt nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump, mặc dù thường xuyên có những phát ngôn thiện chí với Moscow, Điện Kremlin lại gặp không ít khó khăn khi nỗ lực biến ngôn từ ấy thành các chính sách có lợi cho Nga. Với khả năng tái đắc cử, Điện Kremlin đang sẵn sàng nắm lấy cơ hội thứ hai.

Tổng thống Putin gửi lời ‘có cánh’ đến ông Donald Trump

Phát biểu tại một hội nghị ở Sochi, ông Putin không chỉ ca ngợi ông Trump mà còn nhấn mạnh về những thành tựu cá nhân, chẳng hạn như việc ông Trump “hành động như một người đàn ông” sau khi đối mặt với vụ ám sát bất thành tại Butler, Pennsylvania khi ông Trump đang tiến hành chiến dịch tranh cử vào mùa hè năm nay. Theo ông Putin, việc ông Trump bày tỏ ý định cải thiện quan hệ với Nga cũng như kết thúc cuộc chiến tại Ukraine là một động thái rất “đáng lưu tâm”.

Tổng thống Putin (phải) và Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump (Ảnh: Reuters)

Ông Putin còn bóng gió rằng nếu tái đắc cử, ông Trump có thể sẽ tự do hơn trong việc thực hiện các chính sách thân thiện với Nga. “Chúng tôi luôn mong muốn mối quan hệ Nga - Mỹ có thể hồi phục”, ông Putin phát biểu. “Chúng tôi sẵn sàng đối thoại và tiến tới hòa bình”.

Trước cuộc bầu cử, nhiều quan chức Nga tỏ ra bình thản trước kết quả, cho rằng dù ai thắng cử thì chính sách của Mỹ với Nga vẫn sẽ khó lòng thay đổi. Họ lập luận rằng trong nhiệm kỳ đầu của ông Trump, chính sách của Mỹ đối với Nga đã không mấy dịu dàng; không chỉ có các lệnh trừng phạt, mà Mỹ còn cung cấp vũ khí cho Ukraine để chống lại Nga.

Tuy nhiên, sau khi ông Trump chiến thắng, một số tiếng nói thân Kremlin đã bắt đầu thay đổi giọng điệu, kỳ vọng rằng việc cải thiện quan hệ với Washington có thể diễn ra thuận lợi hơn. Ông Kirill Dmitriev, người đứng đầu Quỹ Tài sản Quốc gia Nga và là một trong những người thân cận với ông Putin đã bày tỏ niềm tin vào sự thực dụng của đội ngũ ông Trump. Theo ông Dmitriev, sự trở lại của ông Trump vào Nhà Trắng có thể mở ra cánh cửa để “giải quyết các vấn đề theo hướng thực chất hơn” so với những gì các chính quyền tiền nhiệm đã làm.

Dù từ chối trả lời về việc liệu có gửi thông điệp riêng nào đến đội ngũ ông Donald Trump hay không, ông Dmitriev vẫn công khai tuyên bố rằng nhiệm kỳ mới của Trump có thể tạo ra “những cơ hội mới để tái lập quan hệ Nga - Mỹ”. Theo ông, sau những gì ông gọi là “những chính sách thiếu thiện chí của chính quyền Biden”, Moscow sẵn sàng hy vọng vào một khởi đầu mới dưới thời ông Trump.

Ngầm nhắc đến Ukraine, ông Putin đang tính toán điều gì?

Với mục tiêu hàng đầu của Điện Kremlin hiện nay là tìm kiếm một giải pháp cho vấn đề Ukraine theo hướng có lợi cho Nga, ông Trump nhiều lần tuyên bố rằng ông có thể chấm dứt xung đột này trong vòng 24 giờ nếu ông nắm quyền, tuy nhiên ông cũng không tiết lộ cụ thể cách thức sẽ làm điều đó. Những đề xuất ban đầu được ông J.D. Vance, người đang giữ vai trò Phó Tổng thống đắc cử, công bố cho thấy ông muốn Ukraine cam kết không gia nhập NATO, đồng thời cho phép Nga giữ lại các vùng lãnh thổ mà họ đã kiểm soát.

Trong phát biểu ngày thứ Năm, ông Putin đã bày tỏ rằng ông sẵn sàng cùng hợp tác với chính quyền Tổng thống Trump trong vấn đề Ukraine, tuy nhiên ông không đi vào chi tiết. “Về mong muốn phục hồi quan hệ với Nga và giúp chấm dứt cuộc khủng hoảng Ukraine, tôi cho rằng đó là điều rất đáng chú ý”, ông Putin nói, đề cập đến phát biểu trước đây của ông Trump. Ông còn gửi lời chúc mừng tới ông Trump về chiến thắng trong cuộc bầu cử, cho rằng điều này sẽ mở ra cơ hội cho cả hai nước.

Bên cạnh đó, ông Putin cũng nhắc lại một vấn đề mà ông Trump từng nhiều lần đề cập, đó là sự tồn tại của một “nhà nước sâu” tại Mỹ, nơi những nhân vật quyền lực đằng sau hậu trường có thể sẽ cản trở ông Trump thực hiện những cam kết với Nga. Trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump, ông Putin nói rằng ông có cảm giác ông Trump luôn bị “săn đuổi” từ mọi phía, không thể thực hiện chính sách theo ý mình.

Vladimir Pozner, một nhà báo kỳ cựu của Nga cũng cho biết quan điểm của ông rằng ông Trump sẽ mang lại nhiều lợi ích cho Nga. Theo ông Pozner, “ở Moscow, có một cảm giác chung rằng Trump là lựa chọn tốt hơn cho Nga. Ông ấy có thể giúp chúng ta chấm dứt cuộc chiến và cải thiện quan hệ giữa hai quốc gia”.

Dù đã công khai thể hiện sự mong đợi, Moscow cũng không quên bài học từ năm 2016 khi họ đã có những màn ăn mừng chiến thắng của ông Trump, nhưng sau đó phải đối mặt với thực tế khi các lệnh trừng phạt đối với Nga gia tăng. Trong nhiệm kỳ đầu tiên, ông Trump mặc dù thường xuyên phát biểu tốt về ông Putin nhưng vẫn thực thi các chính sách chống lại lợi ích của Nga, như việc gửi vũ khí phòng không cho Ukraine.

Cả ông Trump và ông Putin đều tạo dựng hình ảnh lãnh đạo mạnh mẽ và thúc đẩy các giá trị bảo thủ. Một số nhà quan sát cho rằng chính quan điểm tương đồng này có thể là cầu nối cho mối quan hệ thân thiết giữa hai nhà lãnh đạo.

Tuy nhiên, ngay cả một số nhân vật đối lập với ông Putin cũng nhìn nhận chiến thắng của Trump có thể sẽ tạo ra những chuyển biến tích cực. Ông Ilya Yashin, một chính trị gia không ủnh hộ ông Putin tại Nga cho biết nhiệm kỳ đầu của Trump “không dễ dàng cho Putin”. Theo ông, nếu ông Trump thực sự muốn dừng hỗ trợ cho Ukraine, điều đó sẽ cho thấy một quyết định yếu đuối mà ông Trump có lẽ cũng hiểu rõ điều này.

Ông Yashin cho rằng chiến thắng của ông Trump sẽ giúp người Nga nhận ra Mỹ là một nền dân chủ thực sự, không bị kiểm soát bởi “nhà nước sâu” như trong những mô tả của truyền thông Nga. “Chúng ta nên hoàn toàn bình tĩnh”, ông Yashin kết luận. “Đây là cách mà nền dân chủ hoạt động”.

Tổng kết lại, những lời ca ngợi và phát biểu của ông Putin về ông Trump có thể chỉ là phần mở đầu cho một chiến dịch ngoại giao mới. Điều này cho thấy Kremlin sẽ không ngừng nỗ lực tận dụng mọi cơ hội để đạt được mục tiêu chính trị, đặc biệt là với một nhà lãnh đạo mà họ cho rằng dễ dàng đàm phán hơn so với chính quyền hiện tại của Mỹ.