Tổng Bí thư: Việt Nam phải 'đi tắt, đón đầu' khi lựa chọn công nghệ

Cấp bách ban hành Nghị quyết thí điểm

Sáng 15/2/2025, tiếp tục Kỳ họp bất thường lần thứ 9, Quốc hội khóa XV, Quốc hội thảo luận tại tổ về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội thí điểm một số chính sách để tháo gỡ vướng mắc trong hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Tổng Bí thư Tô Lâm

Phát biểu tại phiên họp, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh tầm quan trọng và cấp bách của việc xây dựng và ban hành Nghị quyết thí điểm này. Đây là bước đi quan trọng đầu tiên để thể chế hoá Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Theo Tổng Bí thư, Nghị quyết 57 được ban hành từ cuối năm 2024 nhưng để đi vào đời sống còn chồng chất khó khăn, cần phải sửa một số luật nhanh nhất vào giữa năm nay thậm chí đến cuối năm.

Nếu vậy, cả năm 2025 không thể triển khai được Nghị quyết 57 hoặc có triển khai cũng không có ý nghĩa. Do đó, Tổng Bí thư đề nghị phải có một văn bản để bước đầu khẩn trương đưa Nghị quyết 57 vào đời sống. "Đó cũng là lý do Quốc hội buộc phải tổ chức kỳ họp bất thường này để giải quyết những vấn đề không bình thường" - Tổng Bí thư nói.

Tổng Bí thư đánh giá cao việc Quốc hội đã rất khẩn trương đưa ra Nghị quyết thí điểm để không chỉ tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc mà còn góp phần thúc đẩy, khuyến khích để phát triển khoa học và công nghệ.

Khoa học công nghệ là "miền đất hoang vu" cần khai thác

Phân tích cụ thể, Tổng Bí thư chỉ ra đơn cử trong Luật Đấu thầu, nếu làm máy móc như quy định hiện nay, chỉ mua đồ công nghệ giá rẻ, cuối cùng trở thành "bãi rác" công nghệ và luôn luôn tụt hậu.

Tổng Bí thư Tô Lâm phát biểu tại phiên họp

Tổng Bí thư nhấn mạnh quan điểm về lựa chọn công nghệ, Việt Nam phải biết "đi tắt, đón đầu". Nếu không biết người ta đi đến đâu, chỉ đi theo thì mãi mãi đi sau, trì trệ, lạc hậu. Người ta cho không mình thì mình được, nhưng lại mắc vào cái bẫy của người ta. Đấu thầu chỉ quan tâm chuyện tiền nong và giá rẻ. Biết bao giờ mình mới bỏ qua được 5G đến tiến đến 20G của thế giới.

Thực tế một số nền kinh tế vừa qua đi vào khoa học, công nghệ không phát triển được vì mắc vốn cũ, vốn không có khoa học, công nghệ, lúng túng không thu hồi được vốn. Nếu ta lại đi vào vết xe này nữa là chết. Mình phải thoát ra khỏi vấn đề đấu thầu này như thế nào?

Hay trong Luật thuế, Tổng Bí thư cho rằng, nên có biện pháp để khuyến khích phát triển và nếu có biện pháp miễn giảm thuế đúng đắn, hợp lý, thậm chí có thể thu lại được thuế nhiều hơn. Ví dụ, trong năm qua, Chính phủ đề xuất miễn, giảm thuế nhưng lại thu thuế nhiều hơn.

"Vừa qua, họp Chính phủ, tôi rất xúc động khi nghe Thủ tướng báo cáo việc miễn/giảm thuế, giảm lãi suất cho vay của ngân hàng đã giúp kích thích doanh nghiệp phát triển và ngược lại thu nhiều thuế hơn" - Tổng Bí thư chia sẻ.

Trao đổi về "nút thắt" trong phát triển khoa học và công nghệ của Luật Doanh nghiệp, Tổng Bí thư cho rằng, cũng cần có cơ chế khuyến khích hợp lý, không nên tự mình hạn chế mình. Đơn cử như trường đại học, các cơ sở khoa học phải có hợp tác với doanh nghiệp.

Xuất phát từ thực tế trên, Tổng Bí thư lưu ý, cần phải tháo gỡ rào cản thể chế theo trật tự và tất cả mọi người phải cùng thực hiện, cùng đi đúng hướng. Song song đó, phải có các biện pháp khuyến khích về đầu tư, cần phải chấp nhận rủi ro, mạo hiểm và cần có thời gian.

Tổng Bí thư cũng nhấn mạnh, khoa học, công nghệ là "miền đất hoang vu" cần khai thác, có sự mạo hiểm, rủi ro, chứ không phải đường rộng thênh thang ai cũng có thể đến được; nếu để chờ đầy đủ điều kiện rất khó.