Tìm nguyên nhân Việt Nam ‘hút’ vốn FDI Nhật Bản

Việt Nam hấp dẫn Nhật Bản nhờ 4 yếu tố

Chia sẻ tại Diễn đàn Việt Nam - Nhật Bản do Trường Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội tổ chức mới đây, ông Tạ Đức Minh - Tham tán Thương mại Việt Nam tại Nhật Bản cho biết, tính lũy kế đến hết tháng 7/2025 các nhà đầu tư Nhật Bản có 5.608 dự án đầu tư đang hoạt động tại Việt Nam, với tổng vốn đăng ký đạt 79,4 tỷ USD.

Với kết qủa trên, theo Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ Tài chính), Nhật Bản là nhà đầu tư nước ngoài lớn thứ 3 trong tổng số 151 quốc gia và vùng lãnh thổ có đầu tư tại Việt Nam, sau quốc gia dẫn đầu là Hàn Quốc và Singapore đứng thứ 2.

Theo số liệu thống kê của Bộ Tài chính, riêng 8 tháng đầu năm 2025, vốn FDI đăng ký mới của Nhật Bản vào Việt Nam đạt 877,9 triệu USD, chiếm 8% tổng vốn đăng ký mới của tất cả các quốc gia và vùng lãnh thổ.

Các dự án FDI của Nhật Bản đầu tư tại Việt Nam tập trung vào những lĩnh vực then chốt như: Công nghiệp chế biến chế tạo, sản xuất linh kiện điện tử, phân phối điện, bất động sản và gần đây là năng lượng tái tạo.

“Điểm nổi bật của FDI Nhật Bản là chất lượng và hiệu quả cao, tuân thủ quy định, đóng góp tích cực cho tăng trưởng, tạo việc làm và thúc đẩy chuyển giao công nghệ cho Việt Nam. Đây là một tín hiệu rất khả quan cho thấy các nhà đầu tư Nhật Bản vẫn xem Việt Nam là một điểm đến đầu tư hấp dẫn và an toàn” – ông Tạ Đức Minh khẳng định.

Chia sẻ về những lý do Việt Nam hấp dẫn nhà đầu tư Nhật Bản, ông Tạ Đức Minh cho rằng, thứ nhất, hợp tác Việt Nam - Nhật Bản hiện đang ở giai đoạn tốt đẹp nhất từ trước đến nay. Hai nước hợp tác chặt chẽ trong nhiều lĩnh vực, từ cấp trung ương tới địa phương. Nhật Bản là một trong số ít quốc gia có quan hệ ngoại giao Đối tác Chiến lược Toàn diện với Việt Nam.

Thứ hai, các Hiệp định thương mại tự do song phương và đa phương mà hai bên tham gia, đặc biệt là Hiệp định Đối tác kinh tế Việt Nam - Nhật Bản (VJEPA); Hiệp định Đối tác Kinh tế toàn diện ASEAN - Nhật Bản (AJCEP); Hiệp định Đối tác toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) và Hiệp định Đối tác Kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) đang trở thành những xung lực thúc đẩy hợp tác kinh tế, thương mại giữa Việt Nam - Nhật Bản và doanh nghiệp hai nước sẽ là những chủ thể được hưởng lợi từ các Hiệp định thương mại tự do này.

Thứ ba, Chính phủ Việt Nam rất quan tâm đến tình hình hợp tác của các doanh nghiệp Nhật Bản với doanh nghiệp Việt Nam, luôn tạo mọi điều kiện tốt nhất để giải quyết kịp thời các khó khăn cũng như triển khai các biện pháp hỗ trợ cần thiết để thúc đẩy hợp tác sâu rộng giữa doanh nghiệp Việt Nam và Nhật Bản.

Thứ tư, cộng đồng doanh nghiệp Nhật Bản tại Việt Nam được hình thành trong một thời gian dài, tiếp tục được mở rộng và có xu hướng gắn bó lâu dài với thị trường Việt Nam. Theo xu hướng gần đây, khoảng một nửa số doanh nghiệp Nhật Bản tại Việt Nam hoạt động theo định hướng xuất khẩu và nửa còn lại hướng vào thị trường nội địa khá tiềm năng của Việt Nam với quy mô 100 triệu dân.

Tăng sức hút thông qua cải thiện môi trường đầu tư

Về triển vọng thu hút đầu tư Nhật Bản vào Việt Nam trong thời gian tới, ông Tạ Đức Minh cho rằng, với nền tảng quan hệ chính trị, kinh tế vững chắc, triển vọng hợp tác, đầu tư Việt Nam - Nhật Bản trong thời gian tới là rất rộng mở.

Trong đó, một số lĩnh vực tiềm năng thu hút đầu tư có thể kể đến như chuyển đổi xanh và kinh tế tuần hoàn, kinh tế số và thương mại điện tử, phát triển hạ tầng và logistics; nông nghiệp, thực phẩm... Liên quan đến phát triển hạ tầng và logistics, ông Tạ Đức Minh cho rằng, nhu cầu đầu tư hạ tầng chiến lược của Việt Nam còn rất lớn, trong khi Nhật Bản có kinh nghiệm và nguồn lực để tham gia.

Mặc dù cơ hội để Việt Nam hút vốn FDI từ Nhật Bản đang rất tích cực, nhưng các chuyên gia cũng nhìn nhận ra những thách thức và khó khan với dòng vốn FDI vào Việt Nam, nhất là trong bối cảnh thương mại hai nước cũng đối diện nhiều thách thức, cùng với đó là bối cảnh quốc tế bất ổn, xung đột địa chính trị, biến động tài chính, lạm phát kéo dài, quá trình phục hồi kinh tế toàn cầu còn mong manh.

Trong khi đó, năng lực nội tại của doanh nghiệp Việt Nam vẫn còn hạn chế, chưa đáp ứng được yêu cầu về chuỗi cung ứng của các doanh nghiệp Nhật Bản. Các quốc gia trong khu vực cũng đang tích cực thu hút đầu tư nước ngoài và cạnh tranh trực tiếp với Việt Nam trong thu hút FDI.

Theo đó, để tăng sức hấp dẫn cho môi trường đầu tư, Việt Nam cần tiếp tục cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh, tạo điều kiện thuận lợi để nhà đầu tư nước ngoài triển khai dự án. Đồng thời, có chính sách nâng cao năng lực cho doanh nghiệp trong nước, hỗ trợ doanh nghiệp trong nước tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu, gia tăng tỷ lệ nội địa hoá cho doanh nghiệp FDI đầu tư tại Việt Nam.

Liên quan đến công tác cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh, chia sẻ tại họp báo quý III/2025 do Bộ Tài chính tổ chức chiều 3/10, bà Đào Thanh Hương - Phó Cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ Tài chính) nhấn mạnh, để thu hút hiệu quả dòng vốn FDI, hướng đến mục tiêu thu hút 38-40 tỷ USD vốn FDI trong năm 2025, Việt Nam cần tiếp tục cải thiện mạnh mẽ môi trường đầu tư, kinh doanh.