Tin Khu Vực 
Chuyển dần từ thâm dụng lao động sang chất lượng cao
Theo số liệu từ Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ Tài chính), tính đến hết tháng 7/2025, Việt Nam đã thu hút được 42.902 dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), với tổng vốn FDI đăng ký đạt 522,052 tỷ USD, các dự án này đến từ 151 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới.
Việt Nam có cơ hội thu hút FDI chất lượng cao. Ảnh minh hoạ
Báo cáo của Viện Chiến lược và Chính sách kinh tế tài chính (Bộ Tài chính) và Viện KAS Việt Nam vừa công bố mới đây, trải qua gần 40 năm thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (1987 - 2025), khung khổ pháp lý về thu hút FDI vào Việt Nam đã có sự cải thiện tích cực.
Đặc biệt, Luật Đầu tư 2014 tạo ra bước đột phá về cải cách thủ tục, tạo môi trường kinh doanh thông thoáng hơn, cùng với đó Luật Đầu tư 2020 có nhiều bước ngoặt, thể chế hóa định hướng của Nghị quyết 50/NQ-TW của Bộ Chính trị, chuyển trọng tâm thu hút FDI từ số lượng sang chất lượng, thiết lập các chính sách ưu đãi có mục tiêu vào đổi mới sáng tạo và R&D (nghiên cứu và phát triển).
Nhờ những nỗ lực trong hoàn thiện chính sách thu hút đầu tư, Việt Nam đang dần trở thành một trong những điểm đến quan trọng của các nhà đầu tư vào ASEAN. Ngay cả những thời điểm dòng vốn toàn cầu bị ảnh hưởng, dòng FDI vào Việt Nam vẫn giữ được tốc độ tăng tương đối cao. Cụ thể, năm 2023 khi dòng vốn toàn cầu giảm khoảng 10%, Việt Nam vẫn đạt kỷ lục thu hút 36 tỷ USD vốn đăng ký và 25,5 tỷ USD vốn thực hiện, tăng 3,5%.
Năm 2024, tổng vốn đăng ký (cấp mới, điều chỉnh và vốn góp, mua cổ phần) đạt gần 38,23 tỷ USD, tăng hơn gấp 2 lần so với 15,6 tỷ USD của năm 2011. Vốn FDI giải ngân cũng đạt mức cao nhất với 25,35 tỷ USD gấp 2,5 lần.
Bức tranh FDI vào Việt Nam chứng kiến sự dịch chuyển rất tích cực. Giai đoạn 2010 - 2024 chứng kiến sự dịch chuyển vốn từ các ngành thâm dụng lao động sang công nghệ cao. Trong đó, tỷ trọng ngành điện tử tăng từ 4,1% vào năm 2010 lên tới 17,8% vào năm 2024. Dòng vốn đầu tư ngành dịch vụ cũng đang có xu hướng chảy vào các lĩnh vực có giá trị gia tăng cao hơn như tài chính, năng lượng tái tạo...
Tuy nhiên, dòng FDI vào Việt Nam chủ yếu từ các đối tác truyền thống như Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore (mỗi nước trên dưới 10%). Trong khi đó, dòng vốn từ các quốc gia có công nghệ nguồn tiên tiến như Hoa Kỳ và EU vẫn còn khiêm tốn và có xu hướng giảm.
Các quốc gia châu Âu đang chuyển hướng đầu tư FDI xanh tại Việt Nam. Ảnh minh hoạ
Sự “lên ngôi” của dòng vốn FDI xanh
Nhận định về dòng vốn FDI vào Việt Nam trong giai đoạn 2026 - 2030, ông Lê Anh Dũng - Tổng giám đốc Viện Nghiên cứu Đầu tư Quốc tế (ISC), Phó Ban Hợp tác quốc tế, Liên Chi hội Tài chính Khu công nghiệp Việt Nam (VIPFA) cho rằng: Với một khung chính sách có tính đột phá và toàn diện như "bộ tứ trụ cột", bao gồm 4 Nghị quyết: Nghị quyết 57/NQ-TW; Nghị quyết 59/NQ-TW; Nghị quyết 66/NQ-TW và Nghị quyết 68/NQ-TW.
“Đây chính là cuộc cách mạng thể chế sẽ định hình lại bản đồ thu hút FDI tại Việt Nam trong giai đoạn 2026 - 2030” – ông Lê Anh Dũng thông tin.
Phân tích kỹ hơn về nhận định trên, ông Lê Anh Dũng cho rằng, có những công ty từng chỉ đến Việt Nam để tìm kiếm lao động giá rẻ, thì giờ đây đang tìm kiếm những đối tác công nghệ thông minh tại Việt Nam.
"Trước đây, FDI vào Việt Nam với tâm thế mang công nghệ cũ và tận dụng lao động, nhưng với xu thế thời cuộc với việc ưu tiên cho phát triển bền vững, đảm bảo các tiêu chuẩn khắt khe của các quốc gia, chính bản thân các nhà đầu tư nước ngoài đang phải bắt đầu thích ứng và chuyển dịch cơ cấu sản xuất phụ thuộc lao động, chuyển dịch sang sản xuất thông minh hóa, cải thiện chất lượng và đảm bảo môi trường" - ông Lê Anh Dũng cho biết thêm.
Cũng theo ông Lê Anh Dũng, gần đây ông đã tư vấn cho một tập đoàn công nghệ Hàn Quốc muốn đầu tư vào trung tâm dữ liệu. Họ ban đầu chỉ quan tâm đến chi phí điện và đất đai. Nhưng khi được giới thiệu về kế hoạch thu hút đầu tư của Việt Nam vào lĩnh vực công nghệ, họ đã quyết định tăng quy mô cho kế hoạch đầu tư từ 500 triệu USD lên 1,2 tỷ USD để xây dựng một trung tâm dữ liệu siêu lớn tại Việt Nam.
Ông Lê Anh Dũng cho rằng, một trong những thay đổi quan trọng nhất đó là sự chuyển dịch mạnh mẽ sang FDI xanh. Các nhà đầu tư châu Âu, đặc biệt từ Đan Mạch và Đức đã và đang đổ xô đầu tư vào năng lượng tái tạo tại Việt Nam.
Điển hình là Tập đoàn CIP (Copenhagen Infrastructure Partners), đã có kế hoạch đầu tư vào các dự án năng lượng tái tạo ở Việt Nam đến năm 2030, và hiện thực hóa trước tiên là dự án điện gió ngoài khơi La Gàn với công suất thực hiện 3,5 GW tại Bình Thuận (nay là tỉnh Lâm Đồng) được triển khai thủ tục đầu tư từ năm 2019. Đây không chỉ là con số ấn tượng mà còn phản ánh niềm tin của nhà đầu tư vào cam kết Net Zero 2050 của Việt Nam.
Thêm một trong những điểm nhấn để Việt Nam thu hút FDI đó là, Nghị quyết 68/NQ-TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân. Lần đầu tiên, kinh tế tư nhân được xác định là "động lực quan trọng nhất" của nền kinh tế, với mục tiêu 2 triệu doanh nghiệp vào 2030 và 3 triệu vào 2045.
Từ kinh nghiệm tư vấn đầu tư FDI vào Việt Nam, trực tiếp xúc tiến thu hút đầu tư FDI trong nhiều năm qua, ông Lê Anh Dũng thấy rằng, các nhà đầu tư nước ngoài không chỉ tìm kiếm ưu đãi thuế hay lao động giá rẻ. Họ muốn một hệ sinh thái doanh nghiệp năng động, một thị trường nội địa mạnh và chuỗi cung ứng đa dạng. Bởi đây là những yếu tố giúp khu vực FDI đa dạng hóa sản xuất, đa dạng hóa thị trường sản xuất.
Với những chính sách được đưa ra từ “bộ tứ trụ cột”, ông Lê Anh Dũng cho rằng, Việt Nam năm 2030 sẽ không còn là "công xưởng thế giới" mà là "trung tâm đổi mới sáng tạo” mới của châu Á.
