Thúc đẩy hiện thực hoá cam kết phát thải carbon ròng bằng 0

Nhằm góp phần thực hiện cam kết của Việt Nam tại Hội nghị COP26 về việc đạt mức phát thải carbon ròng bằng 0 vào năm 2050, trong hai ngày 12,13 tháng 5 vừa qua đã diễn ra phiên họp đầu tiên trong giai đoạn mới của Nhóm Công tác kỹ thuật về Hiệu quả Năng lượng của Nhóm Đối tác Năng lượng Việt Nam (viết tắt là VEPG) với sự chủ trì bởi ông Trịnh Quốc Vũ, Phó Vụ trưởng Vụ Tiết kiệm năng lượng và Phát triển bền vững, Bộ Công Thương và ông Patrick Haverman, Phó trưởng đại diện thường trú, Chương trình phát triển Liên hợp quốc tại Việt Nam (UNDP).

Phiên họp có sự tham gia của gần 150 đại biểu trực tiếp và trực tuyến, bao gồm đại diện của Bộ Công Thương, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Kế hoạch đầu tư, Bộ Khoa học Công nghệ, Bộ Xây Dựng, đại diện các Sở Công Thương, Sở Kế hoạch và đầu tư, EVN, Liên minh châu Âu, các tổ chức phát triển, các tập đoàn, hiệp hội, các doanh nghiệp tư nhân trong và ngoài nước hoạt động trong lĩnh vực hiệu quả năng lượng (HQNL).

Phiên họp diễn ra trong bối cảnh Nhóm Đối tác Năng lượng Việt Nam (VEPG) – diễn đàn tăng cường hợp tác, đối thoại và trao đổi kinh nghiệm giữa Việt Nam và các đối tác quốc tế đang bước vào giai đoạn mới. Nhằm góp phần thực hiện cam kết của Việt Nam tại Hội nghị COP26 về việc đạt mức phát thải carbon ròng bằng 0 vào năm 2050, một trong những nhiệm vụ cấp thiết để giảm phát thải carbon là tăng cường thực hiện hiệu quả năng lượng. Trên cơ sở đó, phiên họp đầu tiên của Nhóm công tác kỹ thuật về HQNL thuộc VEPG nhằm xác định những cơ hội và thách thức trong việc thúc đấy các hoạt động HQNL ở Việt Nam, từ đó đưa ra những khuyến nghị xây dựng khung chính sách, pháp lý, tạo động lực cho sự phát triển HQNL trên cả nước.

Tại phiên họp, Ban thư ký VEPG đã trình bày với các đại biểu thông tin tổng hợp về các dự án HQNL, cũng như tổng kết việc thực hiện các khuyến nghị chính sách của nhóm CTKT. Trải qua 06 phiên họp và thảo luận cơ chế, chính sách về HQNL từ năm 2017, nhóm CTKT đã đưa ra và thảo luận về việc thực hiện 10 trong tổng số 40 khuyến nghị chính sách của VEPG trình lên chính phủ Việt Nam. Từ kết quả hoạt động của giai đoạn trước và tình hình hoạt động HQNL thực tế, các đại biểu đã thống nhất những chủ đề trọng tâm trong giai đoạn mới bao gồm: đánh giá sửa đổi luật Tiết kiệm năng lượng; thúc đẩy vai trò quản lý nhà nước tại địa phương trong việc thực thi luật sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả; định chuẩn trong công nghiệp và sản xuất; thúc đẩy thực hiện HQNL trong các tòa nhà; thúc đấy việc dán nhãn năng lượng. Tại đây, kế hoạch hoạt động của nhóm CTKT về HQNL trong năm 2022 cũng được nhất trí và thông qua.

Tình hình thực hiện Chương trình Quốc gia về sử dụng tiết kiệm hiệu quả năng lượng VNEEP 3 cũng được cập nhật tại hội nghị. Trong năm 2021, Bộ Công Thương đã hỗ trợ cho 11 doanh nghiệp tiêu thụ năng lượng trọng điểm tại 04 tỉnh xây dựng hệ thống quản lý năng lượng theo tiêu chuẩn ISO 50001:2018, triển khai các hoạt động nâng cao năng lực cho một số địa phương khu vực phía Bắc, đào tạo 300 người quản lý năng lượng và 180 kiểm toán viên năng lượng. BCT cũng đã xây dựng lộ trình áp dụng tiêu chuẩn hiệu suất năng lượng (HSNL) cho một số sản phẩm tiêu thụ nhiều năng lượng trên thị trường và xây dựng, công bố tiêu chuẩn quốc gia về HSNL cho 06 sản phẩm mục tiêu. Kế hoạch trong chương trình hoạt động của VNEEP 3 năm 2022 bao gồm việc tiếp tục triển khai các hoạt động về xây dựng định mức tiêu hao năng lượng cho một số ngành công nghiệp, xây dựng mô hình điểm về tiết kiệm năng lượng, cũng như tiếp tục các hoạt động nâng cao năng lực, đào tạo người quản lý năng lượng và kiểm toán viên năng lượng, v.v.

Trong phiên họp buổi chiều, các đại biểu tập trung thảo luận các vấn đề xoay quanh việc thiết lập các cơ chế, chính sách để phát triển mô hình cung cấp dịch vụ năng lượng (ESCO) tại Việt Nam. Các đại biểu được nghe chia sẻ từ đại diện công ty Saigon Innovation Hub về những kinh nghiệm thực tế khi triển khai mô hình ESCO tại Việt Nam, những thuận lợi cũng như rào cản về nguồn lực, tài chính và thể chế, chính sách hiện thời. Hội nghị cũng được lắng nghe bài trình bày từ đại diện của Green Yellow và Viet SE liên quan đến những kinh nghiệm xây dựng chính sách ESCO tại các nước đang phát triển và các nền kinh tế mới nổi, cũng như về mô hình siêu ESCO và khả năng triển khai tại Việt Nam.

Trong ngày làm việc thứ hai, các đại biểu đã có cơ hội đi thăm quan thực địa tại nhà máy hơi của Công ty CP Đầu tư Công nghiệp XNK Đông Dương tại khu công nghiệp Mỹ Xuân A, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, nơi triển khai các hoạt động HQNL tiêu biểu tại Việt Nam. Chuyến thực địa đã giúp đoàn công tác có cái nhìn thực tế về hoạt động vận hành của một nhà máy thực hiện sử dụng tiết kiệm, hiệu quả năng lượng. Ban lãnh đạo và các kĩ sư đã chia sẻ về quy trình sản xuất và vận hành của nhà máy, các tiêu chuẩn kỹ thuật, những công nghệ TKNL ứng dụng vào dây chuyền sản cũng như những khó khăn trong quá trình vận hành và bảo dưỡng một nhà máy hiệu sử dụng hiệu quả năng lượng điển hình.

Tiếp nối phiên họp của Nhóm Công tác kỹ thuật về Hiệu quả năng lượng sẽ là phiên họp của Nhóm công tác kỹ thuật về Thị trường năng lượng, dự kiến tổ chức vào tuần cuối tháng 5 tại Bình Thuận.

Trong năm 2021, VEPG đã tái cơ cấu các nhóm Công tác kỹ thuật, xác định các chủ đề trọng tâm phù hợp với nhu cầu cấp thiết của quốc gia cũng như tận dụng được các nguồn lực hỗ trợ từ trong và ngoài nước. Hai nhóm Công tác kỹ thuật được giữ nguyên là Năng lượng tái tạo và Hiệu quả năng lượng, ba nhóm công tác kỹ thuật mới được thành lập là Quy hoạch chiến lược ngành điện, Tích hợp lưới điện và Hạ tầng lưới điện, và Thị trường Năng lượng.

Việc chuyển đổi hình thức tổ chức các phiên thảo luận của các Nhóm Công tác Kỹ thuật VEPG theo mô hình kết hợp giữa đối thoại và khảo sát thực địa tại địa phương sẽ hỗ trợ cho các Nhóm Công tác Kỹ thuật có cái nhìn thực tế và khách quan về tác động, hiệu quả của cơ chế, chính sách đến tình hình thực hiện các dự án năng lượng nói riêng và cũng như đến việc phát triển kinh tế xã hội tại các cấp nói chung trong bức tranh tổng thể phát triển ngành và xã hội.

Ngoài ra, căn cứ trên nhu cầu thực tế, các Chủ trì và Đồng chủ trì sẽ xem xét thành lập các nhóm chuyên gia đặc trách phù hợp để thảo luận các lĩnh vực, chủ đề chuyên sâu về các khuyến nghị chính sách, giải pháp kinh tế, kỹ thuật cụ thể và thiết thực nhằm một mặt phát huy lợi thế sẵn có của ngành, đồng thời khắc phục những tồn tại, khó khăn. Kết quả làm việc của các Nhóm Công tác Kỹ thuật và Nhóm chuyên gia đặc trách sẽ được đệ trình lên Ban chỉ đạo VEPG trong các phiên họp Ban chỉ đạo VEPG và Hội nghị cấp cao VEPG lần tiếp theo.