Thị trường dầu mỏ toàn cầu đối mặt với kịch bản nhiều biến động

Thị trường dầu mỏ toàn cầu sẽ rất biến động trong những tháng tới nếu tin tức xuất hiện từ các nhà sản xuất chính của OPEC về hạn chế năng lực sản xuất trở thành sự thật tại cuộc họp kéo dài hai ngày cuối tháng 6, trong đó sẽ đưa ra thống kê thường niên của OPEC năm 2022.

Điều trọng tâm được xem xét là liệu nhóm OPEC có khả năng tăng đáng kể sản lượng hay không. Trong nhiều năm, các thành viên OPEC là nhà sản xuất xoay trục chính trên thị trường dầu mỏ. Với công suất dự phòng được cho là hơn 3-4 triệu thùng/ngày, Ả Rập Xê Út và UAE luôn được coi là điểm đến cuối cùng trong trường hợp xảy ra khủng hoảng lớn trên thị trường dầu khí. Trong thời kỳ dư thừa dầu toàn cầu trước đây, dường như không có gì có thể đe dọa thị trường dầu mỏ, ngay cả khi xung đột lớn xuất hiện ở Libya, Iraq hoặc những nơi khác.

Tuy nhiên, sự mở cửa trở lại của nền kinh tế toàn cầu sau đại dịch Covid-19 đã khiến thị trường trở lại lo sợ rằng các nhà sản xuất dầu hàng đầu, bao gồm cả Mỹ và Nga, không thể cung cấp đủ khối lượng cho thị trường. Các ông hoàng của OPEC là Ả Rập Xê Út và UAE hiện đang được cho là sẽ tăng sản lượng lên mức cao trong lịch sử và hạ giá dầu.

Cuộc xung đột Nga tại Ukraine, loại bỏ 4,4 triệu thùng/ngày dầu thô và các sản phẩm trong những tháng tới, đã khiến vấn đề công suất dự phòng này trở nên nhẹ nhõm hơn. Tuần cuối tháng 6 này, một kịch bản có thể xảy ra về “ngày tận thế” có thể xuất hiện trên các thị trường dầu mỏ, không chỉ dựa trên các chiến lược xuất khẩu của OPEC + mà còn do bất ổn nội bộ gia tăng ở Libya, Iraq và Ecuador. Những bất ổn chính trị và kinh tế có thể xảy ra khác cũng đang diễn ra ở các nhà sản xuất khác, trong khi đá phiến của Mỹ vẫn không có bất kỳ dấu hiệu nào cho thấy sản lượng tăng đáng kể trong những tháng tới.

Các thị trường dầu mỏ toàn cầu từ lâu đã tin rằng OPEC có đủ năng lực sản xuất dự phòng để ổn định thị trường, trong đó Ả rập Xê út và UAE chỉ cần mở vòi bơm. Tuy nhiên, không có bằng chứng thực tế nào cho thấy OPEC đã tăng năng lực sản xuất trong ngắn hạn. Nhà phân tích hàng hóa Tobin Gorey của Ngân hàng Commonwealth đã lưu ý rằng hai nhà lãnh đạo của OPEC đang sản xuất với giới hạn công suất trong thời gian ngắn.

Đồng thời, Bộ trưởng Bộ Năng lượng UAE Suhail Al Mazrouei càng gây áp lực lên giá dầu khi ông tuyên bố rằng UAE đang sản xuất công suất gần tối đa dựa trên hạn ngạch 3,168 triệu thùng/ngày (bpd) theo thỏa thuận với OPEC và các đồng minh. Điều này cho thấy Abu Dhabi vẫn có thể còn một số công suất dự phòng. Nhận xét trên được đưa ra sau khi Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã tuyên bố với Tổng thống Mỹ Biden trong cuộc họp G7 rằng không chỉ UAE sản xuất ở công suất tối đa mà còn rằng Ả Rập Xê Út chỉ có thêm 150.000 bpd công suất dự phòng.

Tuy nhiên, số liệu chính thức của cả hai nhà sản xuất OPEC phản bác lại câu chuyện này. Ả rập Xê út đang sản xuất ở mức 10,5 triệu thùng/ngày, với công suất chính thức từ 12-12,5 triệu thùng/ngày. UAE đang sản xuất khoảng 3 triệu thùng/ngày, tuyên bố có công suất 3,4 triệu thùng/ngày. Sản lượng phụ của hai nước vẫn chính thức dự kiến ​​là khoảng 3,9 triệu thùng/ngày cộng lại.

Hầu hết các nhà phân tích đã đặt câu hỏi về những con số này trong nhiều năm. Nhìn vào mục tiêu sản xuất của OPEC +, nhóm này đã không sản xuất ở mức đã thống nhất trong nhiều tháng. Tại Đối thoại Năng lượng Tương lai Trung Đông và Bắc Phi-châu Âu ở Jordan, UAE cho biết OPEC + đang thiếu 2,6 triệu thùng / ngày so với mục tiêu sản xuất. Điều đó có nghĩa là sự thiếu hụt tiềm ẩn trên thị trường, có thể tăng hơn nữa nếu bất ổn nội bộ khiến sản lượng tiếp tục giảm. Trong tháng 7-8, OPEC + đã đồng ý tăng sản lượng thêm 648.000 thùng / ngày, có nghĩa là tổng sản lượng bị cắt giảm trong đại dịch là 5,8 triệu thùng / ngày đã được khôi phục. Liệu OPEC + có thể đạt được mức đó trong những tuần tới hay không vẫn còn rất chưa chắc chắn.

Áp lực sẽ gia tăng trong những ngày tới, vì nhận xét của Tổng thống UAE dường như phản bác lại những tuyên bố về tình trạng thiếu công suất dự phòng. Khả năng thiếu hụt năng lực sản xuất dự phòng hoặc không còn khả năng cung cấp, kết hợp với sự bất khả kháng dự kiến ​​của Libya ở Vịnh Sirte, và việc ngừng sản xuất dầu của Ecuador (520.000 thùng/ngày) trong những ngày tới do các cuộc biểu tình chống chính phủ, có khả năng dẫn đến giá dầu tăng đột biến.

Vẫn có một số lạc quan trên các thị trường về sự suy giảm cung - cầu thực, vì mức lạm phát cao và khả năng suy giảm kinh tế toàn cầu có thể dẫn đến nhu cầu thấp hơn. Tuy nhiên, cho đến thời điểm hiện tại, sự lạc quan đó vẫn chưa thành hiện thực, nhu cầu vẫn đang tiếp tục tăng, cho dù giá xăng và dầu diesel đang phá vỡ mức giá lịch sử. Nền kinh tế Trung Quốc mở cửa trở lại, tình trạng thiếu khí đốt tự nhiên trên toàn cầu và nhiệt độ cao hơn trong những tuần tới, kết hợp với mức cao điểm bình thường về nhu cầu do Mỹ và EU vào mùa lái xe, tất cả đều có thể đẩy giá dầu lên cao hơn.

Tương lai của OPEC đang bị đe dọa nếu năng lực sản xuất dự phòng thực sự cạn kiệt. Trong nhiều năm, các nhà phân tích đã cảnh báo về việc thiếu đầu tư vào thượng nguồn trên toàn thế giới. Điều đó đã khiến năng lực sản xuất của các công ty dầu độc lập và đối với các công ty dầu quốc gia, tình hình dường như cũng tương tự. Mặc dù một số công ty lớn vẫn giữ mức đầu tư ở thượng nguồn (và hạ nguồn) trong suốt thập kỷ qua (ngay cả trong đại dịch), các nhà sản xuất chính khác của OPEC đã thấy ngân sách đầu tư bị thu hẹp hoặc thậm chí là khủng hoảng toàn diện.

Hầu hết các nhà sản xuất OPEC vẫn có thể tăng sản lượng tổng thể, nhưng chỉ trong một khoảng thời gian nhất định. Trong khi hầu hết năng lực sản xuất dự phòng chỉ dựa vào ngắn hạn, một phần để tránh làm tổn hại đến dự trữ trong dài hạn, cuộc khủng hoảng dầu hiện nay là một vấn đề dài hạn hơn. Các lệnh trừng phạt của phương Tây đối với Nga, kết hợp với các lệnh trừng phạt hiện có đối với Venezuela và Iran, sẽ gây tổn hại cho thị trường trong nhiều năm tới.

Không có giải pháp khắc phục nhanh chóng cho cuộc khủng hoảng thị trường dầu hiện nay, ngay cả việc dỡ bỏ các lệnh trừng phạt đối với Venezuela hoặc Iran sẽ không dẫn đến việc tăng sản lượng đáng kể. Đồng thời, sự can thiệp chính trị ngày càng tăng của phương Tây vào thị trường vốn đang gặp khó khăn cũng sẽ ảnh hưởng đến khối lượng. Việc Mỹ, Anh và EU ngày càng kêu gọi áp đặt thuế thu nhập doanh nghiệp đối với các công ty dầu khí sẽ không chỉ hạn chế các khoản đầu tư thêm vào thượng nguồn mà còn dẫn đến giá cao hơn. Người tiêu dùng sẽ không cảm thấy bất kỳ tác động tích cực nào về giá cả và có thể dự đoán chi phí năng lượng sẽ tăng đều đặn trong những tháng tới.

Không có tuyên bố nào của OPEC trong hai ngày cuối tháng 6 có thể xóa bỏ những lo lắng trên thị trường. Tương lai của OPEC hoàn toàn phụ thuộc vào sức mạnh của nhóm này trong việc ổn định thị trường. Hiện tại, dường như không có tùy chọn nào có sẵn cho OPEC. Nếu không có sản lượng dầu mới sớm tiếp cận thị trường, các nhà lãnh đạo OPEC cần cố gắng duy trì về khả năng dự phòng. Nếu công suất sản xuất dự phòng được tiết lộ là dưới 1,5-2 triệu thùng/ngày, tương lai của cả OPEC và thị trường dầu mỏ sẽ rất ảm đạm.