Tháng Tư - Xuất khẩu rau quả “tươi” trở lại

Lâu nay Trung Quốc là thị trường tiêu thụ rau quả lớn nhất của Việt Nam, chiếm 75% thị phần, nhưng cũng ẩn chứa rủi ro cũng hàng đầu. Quý I/2019 XK rau quả của Việt Nam vào Trung Quốc giảm gần 15% so với cùng kỳ năm trước. Từ năm 2018 đến nay thị trường này tăng cường kiểm tra, truy xuất nguồn gốc, XK rau quả vào Trung Quốc giảm, kéo XK cả mặt hàng này của Việt Nam sa sút.

Nhiều doanh nghiệp và thương lái trong nước có quan điểm xem Trung Quốc là thị trường dễ tính, trái cây vận chuyển và XK sang đây chưa được chú tâm về khâu bao bì, bảo quản như để trong rọ tre, lót rơm rạ nên khi gặp những yêu cầu từ đối tác về việc bảo quản đã ít nhiều vấp phải những khó khăn.

Ảnh minh họa

Trước tình hình đó, cơ quan quản lý Nhà nước đã có hướng dẫn, thông tin cho các doanh nghiệp, thương lái để tập trung mọi nỗ lực, gấp rút khắc phục những tồn tại nhằm đáp ứng yêu cầu của đối tác. Đến nay, chôm chôm, chuối, mít, nhãn, thanh long, vải, xoài là những loại trái cây đáp ứng đủ các yêu cầu để XK vào Trung Quốc. Từ đầu năm tới thời điểm này chưa tái diễn cảnh cả dãy xe tải chở rau quả tươi ùn ứ ở cửa khẩu Tân Thanh dưới nắng đầu hè như thời điểm năm 2018.

Cùng vào dịp này, quả xoài Việt Nam với tấm “vi - sa” mới toanh đã đàng hoàng bước vào thị trường Hoa Kỳ, và xoài là loại quả tươi thứ 6 của Việt Nam được cấp phép XK sang Mỹ sau thanh long, chôm chôm, nhãn, vải vú sữa.

Lô xoài đầu tiên XK sang Hoa Kỳ là của Đồng Tháp - địa phương có diện tích trồng xoài lớn nhất Đồng bằng Châu thổ Cửu Long giang với gần 10.000ha, mỗi năm cho khoảng 127.000 tấn quả. Tỉnh đã chọn xoài là 1 trong 5 mặt hàng chủ lực để thực hiện Đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp của địa phương với nhiều mô hình ứng dụng khoa học công nghệ mới vào canh nông.

Dẫu rằng chuyến đầu phải chuyên chở bằng máy bay khiến giá thành cao và bước vào thị trường cao cấp mà ở đó ta phải “đụng độ” với nhiều nhà vườn sung mãn trên thế giới đã và đang vững chân, song đã giải tỏa được băn khoăn sau 10 năm đàm phán, chờ đợi. Động thái này hẳn sẽ khích lệ nhiều lô xoài hăm hở tới khắp thị trường xa.

Những nỗ lực toàn diện đã hiệu nghiệm, tháng 4/2019 đã XK được 440 triệu USD rau quả, tăng 20,7% so với tháng 3/2019, tăng 26,7% so với tháng 4/2018. Nhờ vậy, 4 tháng 2019 chẳng những bù thiếu hụt của quý I/2019 mà còn tăng 5,5% so với 4 tháng 2018. Mức tăng không cao nhưng trong tình thế này đáng nâng niu.

Đây mới chỉ là một tháng. Nắng gắt khô hạn kéo dài trên diện rộng đã bức bối các miệt vườn. Lũ lụt, bão bùng đang rình rập khó lường đe dọa cây trái. Song gay cấn hơn là lớp lớp hàng rào kỹ thuật của các nước dựng lên mà Việt Nam còn phải đàm phán rồi nỗ lực vượt qua. Chuối chưa vào được Philippines, dừa chưa sang được Trung Quốc, nhiều rau quả chưa tới được Nhật Bản vì các quy chuẩn hàng rào kỹ thuật. Thách thức lớn nhất hiện nay là việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật còn tùy hứng khiến việc trái cây đảm bảo tiêu chuẩn XK là khó. Hơn lúc nào hết, các cơ quan chức năng cùng cộng đồng doanh nghiệp phải chung tay xây dựng và thực hiện bằng được các quy chuẩn sản xuất cho nông sản Việt Nam phù hợp với chuẩn mực quốc tế.