Tận dụng thương mại điện tử, xây Vietnam Value đưa hàng Việt vào Vương quốc Anh

Tỷ lệ sử dụng chứng nhận xuất xứ mẫu UKVFTA đạt 36%

Sau hơn 4 năm thực thi, Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - Vương quốc Anh và Bắc Ailen (UKVFTA) đã và đang thúc đẩy thương mại, đầu tư song phương.

Số liệu thống kê từ Hải quan Việt Nam cho thấy, UKVFTA đã tạo sức bật, thúc đẩy kim ngạch xuất khẩu Việt Nam sang thị trường này tăng trưởng mạnh, đạt kỷ lục hơn 7,5 tỷ USD năm 2024. 9 tháng đầu năm 2025, đạt hơn 6,93 tỷ USD, tăng 10,4% so với cùng kỳ 2024.

Cùng với thương mại, Hiệp định UKVFTA cũng góp phần thu hút dòng vốn FDI chất lượng từ Vương quốc Anh vào Việt Nam, nhất là trong các lĩnh vực công nghệ tiên tiến. Số liệu mới nhất từ Thương vụ Việt Nam tại Vương quốc Anh cho thấy, tính đến 30/9/2025, Vương quốc Anh có 607 dự án đầu tư tại Việt Nam với tổng vốn 4,66 tỷ USD, đứng thứ 15 trong số các quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam. Riêng 9 tháng đầu năm 2025 có 30 dự án mới với vốn đăng ký 234,3 triệu USD, tăng 7,4%.

Song song với đó, theo đánh giá của Bộ Công Thương, các cam kết cao trong Hiệp định UKVFTA cũng thúc đẩy Việt Nam nâng cấp hệ thống pháp luật, tiệm cận với tiêu chuẩn quốc tế...

Không những vậy, thống lê của Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công Thương cũng cho thấy, tỷ lệ hàng hóa Việt Nam xuất khẩu sang thị trường Vương quốc Anh và Bắc Ailen được cấp chứng nhận xuất xứ hàng hóa (C/O) hưởng ưu đãi thuế quan theo UKVFTA (mẫu EUR.1 UK) năm 2024 đạt 36%. Đây là mức cao nhất trong số các FTA thế hệ mới mà Việt Nam đang thực thi.

Tuy nhiên, theo giới chuyên gia, mức độ tận dụng ưu đãi thuế quan vẫn chưa tương xứng tiềm năng; việc nâng cấp thương hiệu và đáp ứng các tiêu chuẩn xanh, phát triển bền vững sẽ là “chìa khóa” để doanh nghiệp Việt khai thác hiệu quả hơn dư địa của UKVFTA trong giai đoạn mới.

Phân tích rõ nguyên nhân, ông Ngô Chung Khanh, Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên, Bộ Công Thương cho biết, ông Ngô Chung Khanh, Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách Thương mại đa biên, nguyên nhân xuất phát từ cả phía doanh nghiệp lẫn cơ quan quản lý.

Ngoài ra, doanh nghiệp vẫn còn tư duy thích gần, thích dễ, nhiều doanh nghiệp thấy đủ không muốn nâng tầm thương hiệu hay mở rộng thị trường; đồng thời, thiếu thông tin về thị trường, thiếu nguồn lực, kết nối yếu và cạnh tranh nội bộ chưa lành mạnh, triệt tiêu thế mạnh lẫn nhau. Hơn nữa, Chương trình hỗ trợ tận dụng FTA chưa rõ ràng; kế hoạch có nhưng thiếu triển khai thực chất; năng lực địa phương hạn chế khi mỗi tỉnh chỉ có một vài cán bộ phụ trách, kiêm nhiệm nhiều việc.

Theo ông Ngô Chung Khanh, sắp tới sẽ có hệ sinh thái tận dụng FTA kết nối chủ thể trong và ngoài nước để hỗ trợ doanh nghiệp trong và ngoài nước tận dụng, thực thi hiệu quả hơn các FTA thế hệ mới, trong đó có UKVFTA.

Bà Nguyễn Thị Hồng Vân - Phó Tổng Giám đốc Công ty CP Sao Thái Dương, Chánh Văn phòng Hiệp hội Doanh nghiệp Khoa học công nghệ Việt Nam tại Hà Nội nhận định, UKVFTA là một cú hích rất quan trọng giúp cho doanh nghiệp có thể tiếp cận được thị trường Anh một cách thuận lợi hơn. Song  doanh nghiệp cần chủ động tiếp cận về các vấn đề liên quan đến pháp lý và các tiêu chuẩn kỹ thuật của thị trường.

Để gia tăng sự hiện diện của hàng Việt Nam tại thị trường Vương quốc Anh, đại diện Sao Thái Dương đề xuất, Chính phủ, bộ ngành có thể thành lập và phát triển một gian hàng Việt Nam Value (Vietnam Value) tại các sàn thương mại điện tử tại thị trường Vương quốc Anh như trên Amazon Vương quốc Anh. Đây không chỉ là nơi bán hàng mà sẽ là nơi mang đến thương hiệu, câu chuyện văn hóa, qua đó quảng bá, giới thiệu các sản phẩm Việt Nam tại Anh.

“Tại Vương quốc Anh cũng đã có rất nhiều doanh nghiệp thành công như thương hiệu gạo Việt Nam, Eat Việt Nam, Phở Việt Nam... Sao Thái Dương cũng là doanh nghiệp tham gia chương trình sourcing của Anh, hiện giờ có mặt ở cả sàn thương mại điện tử, kinh doanh truyền thống và online”, bà Nguyễn Thị Hồng Vân chia sẻ và cho rằng, việc xây dựng gian hàng trên các nền tảng thương mại điện tử tại Anh là kênh xúc tiến thương mại hiệu quả, góp phần thúc đẩy thương mại hai bên.

Tuân thủ quy định để xuất khẩu bền vững

Cùng với mức độ tận dụng ưu đãi thuế quan vẫn chưa tương xứng tiềm năng, ở góc độ phát triển thị trường, đánh giá chung cho thấy mức độ tận dụng ưu đãi, lợi thế của UKVFTA chưa đạt như kỳ vọng, đang còn nhiều dư địa để phát triển.

Bước sang năm thứ 5 thực thi với lộ trình cắt giảm thuế quan sâu hơn của UKVFTA, hàng hóa Việt Nam tiếp tục có ưu thế nổi trội so với sản phẩm cùng loại từ các quốc gia khác chưa có FTA với Vương quốc Anh. Cùng với việc Vương quốc Anh đã chính thức thực thi Hiệp định CPTPP mở thêm cơ hội cho trao đổi thương mại giữa Việt Nam - Anh, đồng thời thúc đẩy phát triển kinh doanh của doanh nghiệp Việt tại thị trường Vương quốc Anh.

Ông Vũ Việt Thành, chuyên viên chính, phụ trách thị trường Vương quốc Anh (Vụ Phát triển thị trường nước ngoài, Bộ Công Thương) nhấn mạnh, sau hơn 4 năm được thực thi, doanh nghiệp xuất khẩu sang Vương quốc Anh cũng đã trưởng thành hơn rất nhiều và có những kế hoạch tiếp cận thị trường bài bản, tuân thủ các quy tắc xanh, tiêu chuẩn xanh, trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất hay là truy xuất chuỗi cung ứng, xây dựng thương hiệu được coi là "chìa khóa" để chinh phục thị trường này.

Trong bối cảnh thương mại quốc tế biến động, Vương quốc Anh đang tích cực mở rộng thị trường, ký kết FTA với nhiều nước là đối thủ cạnh tranh của Việt Nam. Nhưng trong một thời gian ngắn nhất có thể xâm nhập thị trường Anh tận dụng lợi thế đang có hiện nay là UKVFTA và CPTPP là điều cần sự vào cuộc của các bên hết sức mạnh mẽ.

Ông Lê Đình Bá - Tham tán, Trưởng Thương vụ Việt Nam tại Vương quốc Anh cho rằng, việc tuân thủ các quy định, trong đó có quy định về phát triển bền vững, về minh bạch chuỗi cung ứng hay những tiêu chuẩn về quyền con người, quyền về môi trường là xu thế không thể đảo ngược. 

Do vậy, việc thay đổi tư duy, từ việc bán sản phẩm sang câu chuyện xây dựng thương hiệu có trách nhiệm và bán câu chuyện là một yếu tố rất quan trọng đối với doanh nghiệp.

Sau 4 năm thực thi, những lợi thế từ UKVFTA thúc đẩy xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam sang thị trường Vương quốc Anh tăng trưởng mạnh mẽ, tạo đòn bẩy cho nhiều nhóm hàng chủ lực của chúng ta khai thác thị trường này.

Hiệp định UKVFTA đã tạo động lực cho nhiều ngành hàng của Việt Nam thâm nhập sâu hơn và bứt phá xuất khẩu tại thị trường Vương quốc Anh.