Tác động sâu rộng từ các hạn chế chip mới của Mỹ

Các hạn chế mới được công bố vào ngày 7/10 không chỉ ảnh hưởng đến việc bán các vi mạch tích hợp tiên tiến, thiết bị sản xuất chip tinh vi và các bộ phận siêu máy tính mà còn ảnh hưởng đến khả năng thuê nhân tài hàng đầu của Trung Quốc. Trong ngắn hạn, các hạn chế sẽ thu hẹp khả năng của các nhà sản xuất chip Trung Quốc trong việc sản xuất một số loại thiết bị điện tử là trọng tâm của các sản phẩm hiện đại, từ thiết bị gia dụng đến điện thoại di động, xe điện thông minh và vũ khí quân sự tiên tiến. Các chuyên gia trong ngành cho biết về dài hạn, các chính sách này có thể thúc đẩy Trung Quốc cố gắng tăng tốc khả năng tự cung tự cấp về chất bán dẫn và thiết bị để sản xuất chúng.

Các chính sách mới của Mỹ cũng đã làm chao đảo ngành công nghiệp bán dẫn toàn cầu. Theo nhà phân tích trưởng của ICwise, Gu Wenjun, chúng giống như một “con dao hai lưỡi” vì các công ty Mỹ cũng sẽ bị thiệt hại nặng nề. Theo ICwise, Trung Quốc là thị trường lớn nhất của ba nhà cung cấp thiết bị bán dẫn lớn nhất của Mỹ, chiếm 33% doanh thu của Công ty Applied Materials Inc, 35% của Lam Research Corp và 26% của KLA Corp. Washington đã tăng cường kiểm soát xuất khẩu và các rào cản đầu tư nhắm vào lĩnh vực bán dẫn của Trung Quốc trong ít nhất ba năm.

Các nhà chức trách đã thông báo về động thái gần đây nhất từ ​​nhiều tháng trước. Một giám đốc điều hành ngành công nghiệp chip của Mỹ đã cảnh báo về việc mở rộng các hạn chế xuất khẩu ngay từ tháng 7. Giám đốc điều hành Tim Archer của công ty này cho biết ngày 27/7, Lam Research, một nhà cung cấp thiết bị chế tạo có trụ sở tại California, đã nhận được thông báo từ chính quyền về việc thanh lý các lô hàng máy móc sản xuất chip tiên tiến đến Trung Quốc. Vào tháng 9, Nvidia Corp và Advanced Micro Devices Inc đã bị cấm xuất khẩu sang Trung Quốc các đơn vị xử lý đang được săn đón sử dụng thế hệ công nghệ chip mới nhất.

Quy tắc nhân sự bất ngờ

Cục Công nghiệp và An ninh (BIS) của Bộ Thương mại Mỹ hiện yêu cầu những người Mỹ tham gia sản xuất chip tiên tiến ở Trung Quốc phải nộp đơn xin giấy phép. Dai Menghao, cố vấn tại công ty luật King & Wood Mallesons có trụ sở tại Hong Kong, cho biết các quy định mới đặt những người làm việc ở Trung Quốc theo các quy định nghiêm ngặt tương tự như những người tham gia vào các hoạt động phổ biến hạt nhân, sinh học và tên lửa bên ngoài nước Mỹ.

Khi các công ty Trung Quốc dự đoán sẽ mở rộng kiểm soát xuất khẩu, thì việc hạn chế nhân tài đã khiến ngành công nghiệp ngạc nhiên. Nhiều năm hội nhập toàn cầu dẫn đến một thị trường rộng mở cho các tài năng bán dẫn. Nhiều nhà khoa học và kỹ sư có quốc tịch Mỹ hoặc thường trú nhân làm việc trong ngành công nghiệp Trung Quốc. Giờ đây, họ phải đối mặt với điều mà một nhà đầu tư bán dẫn gọi là sự lựa chọn vô cùng khó khăn - từ bỏ quốc tịch Mỹ hoặc bỏ việc.

Cơ quan giám sát công nghệ Mỹ

Theo các quy định mới, bất kỳ con chip nào vượt quá tiêu chuẩn do BIS, cơ quan giám sát công nghệ của chính phủ Mỹ, đặt ra, sẽ phải chịu sự kiểm soát xuất khẩu, bất kể mục đích sử dụng hay ngành nghề. Các quy tắc mới bao gồm tất cả các loại chip điện toán, bao gồm các bộ xử lý đồ họa, chip bộ nhớ và các chip kiến ​​trúc điện toán truyền thống hoặc mới khác.

Về mục đích sử dụng cuối cùng, các hạn chế mới chủ yếu ảnh hưởng đến các chip trung tâm dữ liệu. Khả năng tính toán của chip cho điện thoại di động và xe tự lái không vượt quá tiêu chuẩn BIS. BIS cũng mở rộng một biện pháp kiểm soát liên quan đến an ninh quốc gia được gọi là Quy tắc sản phẩm trực tiếp nước ngoài cho 28 doanh nghiệp Trung Quốc.

Trước đây, họ đã áp dụng quy tắc trong các biện pháp trừng phạt đối với Huawei Technologies để nhắm mục tiêu vào nhiều mặt hàng xuất khẩu hơn, bao gồm các mặt hàng không có xuất xứ từ Mỹ là sản phẩm trực tiếp của phần mềm và công nghệ có xuất xứ Mỹ cụ thể. Động thái này thực tế đã cấm Công ty Sản xuất Chất bán dẫn Đài Loan sản xuất chip do đơn vị HiSilicon của Huawei thiết kế, làm tê liệt hoạt động kinh doanh điện thoại thông minh 5G của Huawei.

Mỹ cũng bổ sung thêm nhiều doanh nghiệp Trung Quốc vào danh sách các công ty mà nước này coi là “chưa được xác minh”, có nghĩa là các nhà cung cấp Mỹ sẽ phải đối mặt với những rào cản mới trong việc bán sản phẩm cho các thực thể đó. Danh sách nêu tên các công ty mà BIS không thể xác minh vì không thể hoàn thành kiểm tra người dùng cuối đến mức đạt yêu cầu.

Nếu sự thiếu hợp tác liên tục từ các chính quyền địa phương ngăn cản BIS xác định sự tuân thủ một cách hiệu quả, các công ty trong danh sách chưa được xác minh có thể bị chuyển sang danh sách tổ chức và phải chịu các giới hạn xuất khẩu nghiêm ngặt hơn. Điều này đặt ra một tình thế khó xử cho các công ty Trung Quốc. Nếu họ từ chối điều tra, các doanh nghiệp có thể được thêm vào danh sách thực thể, nhưng nếu họ chấp nhận điều tra, họ có thể có nguy cơ bị lộ thông tin quan trọng.

Các doanh nghiệp Mỹ bị ảnh hưởng

Ngay cả các công ty Trung Quốc không chịu sự kiểm soát xuất khẩu của Mỹ cũng cần xem xét thêm nguồn cung cấp thiết bị trong nước hoặc không phải của Mỹ để giảm rủi ro trừng phạt trong tương lại. Trung Quốc từ lâu đã là thị trường lớn thứ hai của Nvidia. Trung Quốc chiếm 26,42% doanh số bán hàng năm 2022 của nhà sản xuất chip đồ họa.

Công ty cho biết việc xuất khẩu hạn chế sang Trung Quốc đối với hai trong số các chip điện toán hàng đầu của Nvidia dành cho trí tuệ nhân tạo có thể ảnh hưởng đến doanh thu tiềm năng 400 triệu USD trong quý hiện tại. Hiệp hội Công nghiệp Bán dẫn (SIA), đại diện cho 99% ngành công nghiệp bán dẫn của Mỹ cho biết họ đang đánh giá tác động của các biện pháp kiểm soát xuất khẩu mới và đang làm việc với các công ty thành viên và chính phủ Mỹ để đảm bảo tuân thủ.

Nhóm này kêu gọi chính phủ Mỹ thực hiện các quy tắc theo “cách có mục tiêu” để giúp giảm thiểu tác hại đối với sự đổi mới của Mỹ. Nghiên cứu do SIA và Boston Consulting Group thực hiện vào năm 2020 ước tính rằng các công ty Mỹ có thể mất 37% doanh thu nếu Mỹ cấm hoàn toàn các công ty bán dẫn bán cho khách hàng Trung Quốc, gây ra sự tách biệt công nghệ khỏi Trung Quốc.