Sức cầu thị trường Mỹ suy giảm: Doanh nghiệp xuất khẩu ứng phó

Sau quãng thời gian tăng trưởng ấn tượng, kinh tế Mỹ đã bất ngờ tăng trưởng âm trong quý I/2022 và có khả năng suy giảm trong Quý II/2022. Việc có xảy ra một cuộc suy thoái ở nền kinh tế lớn nhất thế giới này vẫn còn là ẩn số song các doanh nghiệp xuất khẩu của Việt Nam rất cần có kịch bản ứng phó sẵn sàng bởi Mỹ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam.

Bất ngờ suy giảm từ nền kinh tế lớn nhất toàn cầu

Trong báo cáo do Bộ Lao động Mỹ công bố gần đây cho thấy, GDP 3 tháng đầu năm 2022 của nước này đã giảm 1,4% so với cùng kỳ năm ngoái. Kết quả này là sự đảo lộn đáng kể so với hồi năm ngoái khi kinh tế Mỹ tăng tới 5,7% - mức tăng nhanh nhất kể từ năm 1984.

Bước sang quý II/2022, nhiều nhà dự báo cho rằng nền kinh tế Mỹ tiếp tục suy giảm. Theo đó, công cụ theo dõi GDP Now của Cục Dự trữ Liên bang (Fed) chi nhánh Atlanta cho thấy nền kinh tế có thể suy giảm 1,6% trong quý II/2022. Và đây sẽ là quý giảm thứ hai liên tiếp, đồng nghĩa với nền kinh tế đã rơi vào một cuộc suy thoái kỹ thuật.

Một trong những lý do chính dẫn đến sự sụt giảm của nền kinh tế Mỹ bắt nguồn từ hoạt động đầu tư hàng tồn kho của các nhà bán lẻ tư nhân. Thông thường, các hãng bán lẻ mua trước một lượng hàng hóa để chuẩn bị cho các đợt bán hàng trong tương lai. Một số công ty cũng sẽ tích trữ cả nguyên vật liệu thô nếu họ cảm thấy lo lắng về sự ách tắc của chuỗi cung ứng, sự leo thang giá cả. Đó là những gì đã xảy ra hồi cuối năm 2021, khi các hãng bán lẻ nhập một lượng lớn hàng hóa từ khá sớm để đảm bảo không xảy ra tình trạng khan hiếm trong dịp lễ. Tuy nhiên, bước sang đầu năm 2022, nhiều công ty trong số này nhận ra rằng họ vẫn nhiều hàng tồn và không cần phải tích trữ thêm nữa. Sự sụt giảm hoạt động mua hàng tồn kho đã đóng một vai trò quan trọng trong sự suy giảm GDP của quốc gia này.

Theo đánh giá của giới chuyên gia kinh tế nguy cơ suy thoái của kinh tế Mỹ ở vẫn ở mức thấp, nhưng khó khăn trước mắt là vẫn còn. Việc giá cả liên tục tăng cao được dự báo có thể ảnh hưởng lớn đến khả năng chi tiêu của người dân, trụ cột quan trọng của nền kinh tế Mỹ. Các khảo sát gần đây về tâm lý người tiêu dùng cho thấy nhiều người Mỹ cảm thấy không chắc chắn về tương lai tài chính của mình. Mọi người đang cảm thấy thận trọng hơn khi lãi suất bắt đầu tăng, khi nào người tiêu dùng bắt đầu chi tiêu chậm lại...

Kịch bản ứng phó của doanh nghiệp xuất khẩu vào Mỹ

Trong bối cảnh kinh tế thế giới đang đứng trước nguy cơ bị khủng hoảng kép về suy thoái, lạm phát thì hoạt động xuất khẩu của Việt Nam được dự báo đang đứng trước nhiều sức ép đòi hỏi cần có những biện pháp đồng bộ để ứng phó.

Ông Michael Kokalari - CFA, Chuyên gia Kinh tế trưởng của Tập đoàn VinaCapital cho biết: Sự suy thoái của nền kinh tế Mỹ đang đè nặng lên nhu cầu đối với các sản phẩm “sản xuất tại Việt Nam” như ti vi, đồ nội thất và điện thoại thông minh. Ngoài ra, Mỹ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam và tăng trưởng xuất khẩu sang Mỹ trong nửa đầu năm 2022 đã chậm lại chỉ còn khoảng 23% so với mức 50% của cùng kỳ năm 2021. Từ đó, ông Michael Kokalari dự báo, tăng trưởng xuất khẩu của Việt Nam sang Hoa Kỳ sẽ giảm xuống khoảng 10% vào cuối năm do nền kinh tế Hoa Kỳ tiếp tục tăng trưởng chậm lại.

Với những biến động này của thị trường, các doanh nghiệp, ngành hàng tại Việt Nam đang có những ứng phó để không bị ảnh hưởng. Chẳng hạn với ngành gỗ, theo ông Nguyễn Chánh Phương - Phó Chủ tịch Hội Mỹ nghệ và Chế biến gỗ TP. Hồ Chí Minh, lạm phát tăng quá cao ở Hoa Kỳ đang ảnh hưởng lớn tới những người có thu nhập trung bình và thấp, khiến cho những người này đang phải thắt chặt chi tiêu. Trong khi đó thị trường này chiếm tới 60% trị giá xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ Việt Nam, dẫn tới việc doanh nghiệp ngành gỗ bắt đầu có dấu hiệu thiếu đơn hàng. Và doanh nghiệp trong ngành cũng đang tính toán lại về đơn hàng, bạn hàng… để đạt hiệu quả sản xuất, kinh doanh tối ưu nhất và giữ được thị trường, khách hàng.

Với dệt may, ông Trần Như Tùng - Chủ tịch HĐQT Công ty CP Dệt may Đầu tư - Thương mại Thành Công (TCM) - chia sẻ: Thị trưởng Mỹ chiếm trên 34% tổng kim ngạch xuất khẩu của TCM và gần đây nhu cầu mua từ nước này đã sụt giảm khoảng 15% so với hồi đầu năm. “Để bù đắp, chúng tôi đang đẩy mạnh xuất khẩu vào thị trường Nhật Bản và may mắn lượng đơn hàng qua đây cũng tăng gần bằng số sụt giảm tại Mỹ”- ông Tùng cho biết.

Thậm chí, với ngành thủy sản, dù hiện tại nhu cầu còn ổn định song ông Trương Đình Hòe - Tổng thư ký Hiệp hội Thủy sản Việt Nam (VASEP) cũng lo ngại bởi hiện thủy sản tồn kho nhiều khiến các nhà nhập khẩu trở nên dè dặt hơn trong việc mua hàng với số lượng lớn. Ông Hòe khuyến cáo, để ứng phó các doanh nghiệp có thể tận dụng lợi thế thuế quan ưu đãi từ Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA), Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - Vương quốc Anh (UKVFTA)… nhằm đẩy mạnh xuất khẩu sang Australia, Canada, Malaysia, Thái Lan, Trung Quốc, Anh… Ngoài ra, các doanh nghiệp cũng có thể tham gia các hội chợ thủy sản quốc tế nhằm thu hút thêm nhiều khách hàng, đầu mối nhập khẩu thủy sản Việt Nam.