Sử dụng vốn đầu tư công- tuyệt đối không để vượt trần

Hiệu quả đầu tư được cải thiện

Báo cáo tại Kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XIV, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư - Nguyễn Chí Dũng - thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, trình bày Báo cáo đánh giá giữa kỳ thực hiện kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016-2020.

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng báo cáo tại Quốc hội

Báo cáo nêu rõ, thời gian qua, tỷ trọng đầu tư công trên GDP dịch chuyển tích cực, phù hợp với các mục tiêu về cơ cấu lại đầu tư công đã đề ra. Tính đến năm 2017, tỉ trọng vốn đầu tư của Nhà nước giảm xuống còn 34,8% so với tổng đầu tư toàn xã hội, tương đương 11,6% GDP.

Cơ cấu vốn đầu tư công dịch chuyển theo hướng phù hợp hơn với các định hướng đầu tư trong giai đoạn 2016-2020, trong đó, cơ cấu đầu tư các ngành giáo dục và đào tạo, khoa học, công nghệ, y tế, nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản và các lĩnh vực hạ tầng đã được quan tâm hơn, chiếm tỉ trọng ngày càng cao.

Hiệu quả đầu tư toàn nền kinh tế bước đầu tăng lên, việc sử dụng vốn đầu tư xã hội nói chung và vốn đầu tư công nói riêng được cải thiện. Hệ số ICOR giảm từ 6,36 của giai đoạn 2011-2014 xuống còn 6,11 trong giai đoạn 2015-2017, tỉ lệ các dự án hoàn thành đưa vào sử dụng tăng.

Giải ngân vốn đầu tư công đã từng bước được cải thiện nhờ những nỗ lực tháo gỡ khó khăn của Chính phủ, tốc độ giải ngân vốn đầu tư công có sự cải thiện rõ rệt qua các tháng, quý.

Báo cáo cũng chỉ ra một loạt tồn tại, hạn chế. Theo đó, khả năng cân đối ngân sách nhà nước để bố trí vốn thực hiện hàng năm còn gặp nhiều khó khăn, tỷ trọng chi đầu tư còn thấp (khoảng 25%), số vốn cân đối cho các chương trình mục tiêu chỉ đạt khoảng 53% nhu cầu; phân bổ vốn chi tiết cho từng dự án còn nhiều hạn chế; chưa giải quyết được tình trạng mất cân đối giữa khả năng đáp ứng nguồn vốn và nhu cầu về vốn đầu tư nguồn ngân sách trung ương.

“Nhiều dự án cấp bách, trọng điểm, dự án ODA, dự án đến hạn phải trả cho các nhà đầu tư của các Bộ, ngành, địa phương chưa được đưa vào kế hoạch đầu tư trung hạn do không có nguồn bố trí. Tình trạng mất cân đối giữa ngân sách trung ương và ngân sách địa phương ngày càng tăng, không đảm bảo mục tiêu ngân sách trung ương đóng vai trò chủ đạo theo quy định của Luật Ngân sách Nhà nước”, báo cáo nêu rõ.

Rà soát, đánh giá kỹ khả năng cân đối vốn

Đánh giá 2 năm còn lại của kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016-2020, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, hạn mức vốn phải thực hiện còn lại trong 2 năm 2019, 2020 khá nhiều, tạo sức ép lớn đối với công tác cân đối và phân bổ vốn trong kế hoạch hàng năm.

"Trong 2 năm còn lại, bình quân mỗi năm cần phải được bố trí ngân sách Trung ương khoảng 237 nghìn tỷ đồng. Tuy nhiên, đầu tư là một quá trình liên tục, sẽ có một bộ phận hạn mức vốn thuộc kế hoạch đầu tư trung hạn sẽ được chuyển sang giai đoạn 2021-2025 để tiếp tục bố trí kế hoạch hàng năm và thực hiện”, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho hay.

Trong khi đó, báo cáo thẩm tra của Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội đánh giá khả năng cân đối đủ nguồn vốn ngân sách Trung ương là khó khăn. "Để thực hiện hiệu quả hơn trong 2 năm còn lại, đề nghị Chính phủ rà soát, đánh giá kỹ khả năng cân đối vốn, tình hình giải ngân, điều chỉnh cơ cấu nguồn vốn giữa vốn ODA và vốn vay trong nước, điều chỉnh vốn cho các dự án có khả năng giải ngân để đẩy nhanh tiến độ, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn", báo cáo nhấn mạnh.

Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội tán thành với đề xuất của Chính phủ cho phép tiếp tục triển khai giao kế hoạch hàng năm nguồn vốn trong cân đối ngân sách địa phương trên cơ sở khả năng thu thực tế và không tăng mức bội chi của ngân sách địa phương, tổng kết vào cuối kỳ của kế hoạch.

Đối với dự phòng chung Kế hoạch đầu tư công trung hạn vốn ngân sách trung ương giai đoạn 2016-2020, báo cáo của Chính phủ nhấn mạnh nguyên tắc: Chỉ sử dụng dự phòng chung sau khi các Bộ, ngành, địa phương đã sử dụng hết số vốn dự phòng tại đơn vị mình và thực hiện theo các tiêu chí, thứ tự ưu tiên đã được nêu trong báo cáo thẩm tra về nội dung này. Ông Nguyễn Đức Hải - Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội cho rằng, qua 3 năm thực hiện kế hoạch đầu tư công trung hạn các cấp, các ngành đã nhận thức rõ hơn trách nhiệm trong việc nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng vốn đầu tư công, giám sát chặt chẽ, công khai và minh bạch hơn, góp phần hạn chế đầu tư dàn trải, tùy tiện.

Tuy nhiên, ông Nguyễn Đức Hải lưu ý, do tiến độ phân bổ, giao kế hoạch vốn chậm, áp lực cân đối nguồn vốn trong 2 năm 2019, 2020 là rất lớn, khó có khả năng hoàn thành kế hoạch đặt ra và sẽ phải chuyển một phần vốn kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016-2020 sang giai đoạn sau.

Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội đề nghị việc phân bổ phải đảm bảo các nguyên tắc cân đối được nguồn lực toàn giai đoạn, tuyệt đối không để vượt trần 2.000.000 tỷ đồng, giữ vững bội chi, an toàn nợ công.