Sở hữu bất động sản: Kinh nghiệm nào cho Việt Nam?

Đây là nội dung chính của hội thảo “Xu thế sở hữu Bất động sản: Kinh nghiệm quốc tế và thực tiễn Việt Nam”, diễn ra ngày 16/8, tại TP. Hồ Chí Minh.

Các chuyên gia kinh tế, BĐS bàn về tính pháp lý sở hữu BĐS có thời hạn ở Việt Nam

Nhà nước có vai trò, vị thế trọng yếu trong quản lý đất đai

Theo các chuyên gia, chế độ sở hữu đất đai ở mỗi quốc gia có sự khác nhau để phù hợp với những yếu tố, đặc thù riêng về thể chế chính trị, tình hình kinh tế xã hội. Tuy nhiên, điểm chung là đều có xu hướng ngày càng tăng cường vai trò và vị thế của Nhà nước trong quản lý đất đai bằng việc giới hạn thời gian sử dụng đất và tỷ lệ chiếm hữu tư nhân về đất đai.

Tại hội thảo, các chuyên gia cũng đã phân tích về việc sở hữu bất động sản có thời hạn đã và đang là xu thế lớn tại nhiều quốc gia trên thế giới. Tại Singapore, Trung Quốc, Pháp... cho dù có công nhận quyền sở hữu tư nhân về đất đai hay không, thì luật pháp về đất đai của các nước này vẫn khẳng định vai trò và vị thế trọng yếu của Nhà nước trong quản lý đất đai.

Tại Việt Nam, qua các thời kỳ 1993, 2003, 2013 và cho đến nay đã có những thay đổi căn bản trong luật liên quan đến sở hữu bất động sản, đặc biệt trong bối cảnh Việt Nam hội nhập mạnh mẽ, sâu rộng, tốc độ đô thị hóa nhanh, từ đó hình thành các loại hình bất động sản phong phú, đa dạng hơn trước đây rất nhiều.

Theo quy định pháp luật đất đai, luật nhà ở, tại Việt Nam hiện đang tồn tại hai dòng sản phẩm BĐS tương ứng với thời hạn, mục đích sử dụng đất. Dòng sản phẩm BĐS thứ nhất là nhà ở gắn liền với mục đích sử dụng đất ổn định lâu dài, bao gồm cả các căn hộ chung cư được xây dựng từ các dự án phát triển nhà ở.

Dòng sản phẩm BĐS thứ hai là công trình xây dựng trên đất thương mại dịch vụ, với các mục đích kinh doanh thương mại khác nhau, được Nhà nước cho thuê đất trả tiền một lần cho cả thời gian sử dụng và có thời hạn sử dụng nhất định.

Bà Dương Thùy Dung, Giám đốc cấp cao, CBRE Việt Nam, chia sẻ kinh nghiệm về sở hữu BĐS quốc tế tại hội thảo

Chia sẻ kinh nghiệm về sở hữu BĐS, bà Dương Thùy Dung, Giám đốc cấp cao, CBRE Việt Nam cho biết, trên thị trường vẫn có cả sở hữu lâu dài và sở hữu có thời hạn. Tại Việt Nam nhiều dự án sở hữu lâu dài nhưng tại một số dự án trọng điểm, nhiều dự án cũng chỉ được sở hữu 50 năm.

Về sở hữu BĐS của các nước trên thế giới, bà Dung cho hay: Có tới hơn 70 quốc gia trong 220 quốc gia trên thế giới căn hộ để bán có thời hạn, không có loại hình nào sở hữu vĩnh viễn. Như vậy để thấy, có những thị trường dù nó là sản phẩm để ở hay lâu dài cũng không được sở hữu vĩnh viễn. Trong đó, có một số nước cho phép điều chỉnh thời hạn sở hữu BĐS (được mua thêm thời hạn sở hữu khi hết thời hạn được sở hữu) nhằm khuyến khích người mua, nhưng có những quốc gia rất khó để gia hạn.

Theo bà Dung, thời gian qua sản phẩm thị trường đón nhận nhiều nhất là căn hộ để bán, cho đến hiện tại đều là sở hữu lâu dài, hay còn là sở hữu vĩnh viễn. Tâm lý người mua bất động sản tại Việt Nam rất thích sản phẩm có sở hữu lâu dài, nên sức tiêu thụ trên thị trường cao.

Trong khi đó ông Trần Tấn Tài - Giám đốc Công ty Luật City nhìn nhận, đa số các nước đều giống Việt Nam, nhưng họ có hạn chế. Chẳng hạn, Trung Quốc chỉ cho phép người địa phương sở hữu căn nhà thứ nhất, còn nếu từ nơi khác đến, họ đánh thuế khá cao. Còn ở Singapore, trước đây, nước này quy định quyền sở hữu tư nhân thì sau này hết thời hạn cho thuê phải trả lại cho nhà nước. Sau khi hết thời hạn, sẽ thành lập hội đồng để xem liệu có tiếp tục gia hạn hay không, phải không vi phạm cam kết quy định địa phương, nếu tốt cho thuê tiếp nếu không sẽ không cho thuê nữa.

Ngoài ra, tại hội thảo các diễn giả và các chuyên gia cũng thảo luận tới các vấn đề về thời hạn sở hữu đất chung cư; vấn đề về condotel; tính pháp lý về những sản phẩm có thời hạn... Các chuyên gia tại hội thảo đều cho rằng, Việt Nam có thể nghiên cứu kinh nghiệm từ các nước để có các chính sách phù hợp với các sản phẩm BĐS có thời hạn.

Ông Phan Hữu Thắng, Phó Chủ tịch VNREA, phát biểu tại hội thảo

Xu hướng phát triển bền vững xanh - thông minh

Ông Phan Hữu Thắng, Phó Chủ tịch VNREA - cho biết, thị trường bất động sản (BĐS) có vị trí, vai trò quan trọng đối với nền kinh tế, có quan hệ và ảnh hưởng trực tiếp tới tất cả các ngành nghề, lĩnh vực của nền kinh tế.

Theo ông Phan Hữu Thắng, hiện thị trường BĐS đã phát triển có sàng lọc, trật tự và ổn định hơn theo hướng phát triển bền vững: xanh - thông minh, với nhiều sản phẩm đa dạng đã có tác động mạnh tới tình hình xã hội và đời sống người dân, nhất là ở các thành phố lớn. Qua đó, thúc đẩy các lĩnh vực kinh tế khác phát triển như du lịch, đầu tư, đặc biệt là thu hút đầu tư nước ngoài...

Thời gian qua, các cơ quan ban ngành đều khuyến khích các doanh nghiệp BĐS làm dự án xanh nhằm phục vụ nhu cầu sống ngày càng chất lượng của người dân, đồng thời ứng xử văn minh với môi trường sống. Bộ Xây dựng đã ban hành Quyết định số 419 tháng 5/2016, về "Kế hoạch hành động của ngành xây dựng về tăng trưởng xanh đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030". Theo kế hoạch này, đến năm 2030, 50% đô thị lớn và vừa đạt tiêu chí đô thị xanh.

Theo các chuyên gia BĐS, Việt Nam là nước biến đổi khí hậu, chịu ảnh hưởng thiên tài nhiều nhất, do đó phát triển các công trình BĐS xanh cũng là hạn chế sự ảnh hưởng của sự biến đổi này. Hiện nay, BĐS xanh - thông minh đang trở thành xu hướng trong hoạt động đầu đầu tư của các chủ dự án. Đây là phân khúc mang lại nhiều lợi ích cho khách hàng bởi tính thân thiện của nó.

Do đó, những dự án công trình xanh, chú trọng vào tiện ích, sức khỏe con người và ứng phó với môi trường sống đang trở thành lựa chọn của thị trường BĐS TP. Hồ Chí Minh nói riêng và của Việt Nam nói chung.