Sáp nhập tỉnh, thành tái cơ cấu không gian phát triển

Bước đi phù hợp với xu thế phát triển hiện đại

Việc nghiên cứu định hướng sáp nhập một số đơn vị hành chính cấp tỉnh, bỏ cấp huyện đã và đang nhận được sự quan tâm đặc biệt của người dân. Chia sẻ quan điểm về chủ trương này với Báo Công Thương, PGS.TS Bùi Hoài Sơn - Ủy viên chuyên trách, Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội cho rằng, đây là một bước đi phù hợp với xu thế phát triển hiện đại, giúp nâng cao hiệu quả quản lý, tiết kiệm nguồn lực và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.

Trong đó, định hướng bỏ cấp huyện, theo PGS.TS Bùi Hoài Sơn là giảm tầng nấc trung gian, giúp rút ngắn quy trình ra quyết định và tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lý. Ông cho rằng, với sự phát triển của công nghệ số hiện nay, nhiều thủ tục hành chính có thể thực hiện trực tuyến hoặc thông qua trung tâm hành chính công cấp tỉnh, thay vì phải qua nhiều cấp trung gian như trước. Điều này giúp giảm đáng kể thời gian xử lý công việc, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp.

Đối với sáp nhập tỉnh, PGS.TS Bùi Hoài Sơn nhìn nhận sẽ giúp tái cơ cấu không gian phát triển, tạo ra những địa phương có quy mô lớn hơn, đủ tiềm lực cạnh tranh và thu hút đầu tư. Theo đó, khi một tỉnh có quy mô dân số và kinh tế lớn hơn, việc quy hoạch, phân bổ nguồn lực cũng sẽ hiệu quả hơn, tránh tình trạng manh mún, dàn trải.

Đồng thời, sáp nhập giúp tinh giản biên chế, giảm chi phí hành chính, từ đó ngân sách có thể tập trung hơn cho đầu tư phát triển thay vì duy trì bộ máy cồng kềnh; giúp các tỉnh linh hoạt trong quản lý mà không phải chờ đợi quá nhiều quyết định từ cấp trên. Cấp xã, phường cũng sẽ được trao quyền nhiều hơn, trở thành những đơn vị quản lý nhà nước thực sự gần gũi với người dân, thay vì chỉ đóng vai trò trung gian như trước.

PGS.TS Bùi Hoài Sơn nhấn mạnh, việc sắp xếp, tinh gọn bộ máy không chỉ đơn thuần là một cuộc cải tổ hành chính mà còn mở ra một chương mới trong quản trị quốc gia hiện đại. Khi bộ máy nhà nước được tổ chức lại theo hướng tinh gọn, hiệu quả, chúng ta sẽ chuyển từ mô hình quản lý truyền thống sang một nền quản trị thông minh, linh hoạt, phản ứng nhanh hơn trước những biến đổi của thời đại.

Đảm bảo sự đồng thuận cao

Tuy nhiên, PGS.TS Bùi Hoài Sơn cho hay, cần có sự nghiên cứu kỹ lưỡng, lộ trình thực hiện hợp lý và đặc biệt là phải lắng nghe ý kiến từ chính quyền địa phương, chuyên gia và người dân để đảm bảo sự đồng thuận cao trong toàn xã hội.

Đặc biệt, phải dựa trên những tiêu chí và điều kiện cụ thể để đảm bảo tính hiệu quả, hợp lý và phù hợp với thực tiễn phát triển.

Trong đó, PGS.TS Bùi Hoài Sơn chỉ rõ, yếu tố quan trọng hàng đầu là quy mô dân số và diện tích tự nhiên. Cần tính toán một mức quy mô hợp lý, đảm bảo sự cân đối giữa dân số, diện tích và năng lực quản trị. Bởi, một tỉnh có dân số quá ít hoặc diện tích quá nhỏ có thể gặp nhiều hạn chế trong việc phát triển kinh tế - xã hội, trong khi một tỉnh quá lớn lại có thể gây khó khăn trong công tác quản lý.

Tiếp đó là xem xét đến yếu tố điều kiện kinh tế - xã hội. Các tỉnh được sáp nhập cần có sự tương đồng hoặc bổ trợ lẫn nhau về cơ cấu kinh tế, trình độ phát triển, thu nhập bình quân đầu người, để tránh tình trạng chênh lệch quá lớn, gây khó khăn trong việc quản lý và phân bổ nguồn lực. Ngoài ra, việc sáp nhập cần xem xét đến sự tương đồng về truyền thống văn hóa, phong tục tập quán, bản sắc vùng miền để đảm bảo sự gắn kết trong cộng đồng dân cư, tránh những khác biệt có thể dẫn đến khó khăn trong quản lý và điều hành.

Yếu tố địa lý và hạ tầng giao thông, PGS.TS Bùi Hoài Sơn cho hay, cũng cần được tính toán kỹ lưỡng. Theo ông, các tỉnh được sáp nhập nên có sự kết nối thuận lợi về giao thông, không bị chia cắt bởi yếu tố địa hình quá phức tạp để đảm bảo việc quản lý, điều hành diễn ra thuận lợi. Cũng như việc sáp nhập cũng cần tính đến khả năng phát triển hệ thống đô thị, trung tâm hành chính mới sao cho hợp lý, thuận tiện cho người dân và doanh nghiệp.

Nhấn mạnh thêm, theo PGS.TS Bùi Hoài Sơn để tránh những xáo trộn lớn, cần có sự thử nghiệm mô hình ở một số địa phương trước khi áp dụng trên phạm vi toàn quốc. Nếu làm tốt, đây sẽ là một bước cải cách mạnh mẽ, giúp tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu quả quản lý và tạo động lực mới cho sự phát triển của đất nước.

Đề cập đến số lượng tỉnh thành, PGS.TS Bùi Hoài Sơn gợi mở phải được xác định dựa trên các tiêu chí khoa học và thực tiễn, thay vì chỉ đơn thuần theo con số cố định. “Nếu xét về quy mô dân số, diện tích, năng lực quản lý và phát triển kinh tế - xã hội, tôi nghĩ rằng Việt Nam có thể thu gọn xuống khoảng 45-50 tỉnh, thành phố nhằm đảm bảo sự cân đối giữa quy mô quản lý hành chính và nhu cầu phát triển vùng miền”- PGS.TS Bùi Hoài Sơn ý kiến.