Rút ngắn khoảng cách giữa nghiên cứu khoa học với ứng dụng sản xuất tại doanh nghiệp

Doanh nghiệp, nhà nghiên cứu khoa học “mạnh ai nấy làm”

Theo PGS, TS Nguyễn Ngọc Vũ - Giám đốc Đại học Đà Nẵng - vấn đề kết nối “cung - cầu” trong nghiên cứu khoa học công nghệ với ứng dụng thực tiễn của doanh nghiệp mặc dù được nói đến rất nhiều nhưng vẫn chưa tìm ra một mô hình kết nối hiệu quả giữa doanh nghiệp – nhà khoa học – cơ sở đào tạo có tính khả thi.

Ứng dụng các kết quả nghiên cứu, khoa học công nghệ vào phục vụ sản xuất tại doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp nhỏ và vừa còn hạn chế

“Hiện nay, việc xét chọn đề tài nghiên cứu khoa học chủ yếu dựa trên cơ sở kiến thức sẵn có và các thầy (nhà nghiên cứu, nhà khoa học) tự đề xuất đề tài chứ không phải dựa trên nhu cầu của doanh nghiệp nên khi nghiên cứu xong, tính ứng dụng thực tiễn của đề tài là chưa cao”, PGS.TS Nguyễn Ngọc Vũ nói.

Đồng tình với quan điểm trên, Phó Giám đốc Sở Khoa học – Công nghệ Đà Nẵng – bà Vũ Thị Bích Hậu - cho rằng, sợi dây liên kết giữa doanh nghiệp và cơ sở giáo dục đào tạo còn lỏng lẻo, các trường thực hiện nhiều nghiên cứu nhưng chủ yếu tập trung vào nghiên cứu cơ bản, ít nghiên cứu có tính ứng dụng thực tiễn tại doanh nghiệp và địa phương. Trong hàng trăm đề xuất đề tài nghiên cứu khoa học thì chỉ có vài ba đề tài có tính khả thi.

Kết nối "cung cầu" công nghệ đã có nhưng chưa thực sự hiệu quả

Còn theo ông Trần Anh Đông – Giám đốc Công ty TNHH Giải pháp điều khiển và Tự động hóa C.A.S - không khí nghiên cứu khoa học của Đà Nẵng hiện còn rất kém so với 2 đầu TP. Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh. “Các sinh viên khi đến nghiên cứu, thực tập tại công ty rất không nghiêm túc. Chúng tôi trả lương thực tập cho các em cao hơn nếu đi làm thêm phục vụ cà phê, nhưng các em thà đi bưng cà phê chứ không đi thực tập và học hỏi. Trong khi đó các nghiên cứu của các trường không sát với doanh nghiệp. Nghiên cứu khoa học là một việc rất khó khăn, nếu không có đam mê, không có thái độ nghiêm túc sẽ không thể làm được”, ông Trần Anh Đông nói.

Về phía doanh nghiệp, ông Phạm Bắc Bình - Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp nhỏ và vừa Đà Nẵng - cho hay, các doanh nghiệp trên địa bàn TP. Đà Nẵng chủ yếu là doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ. Vì vậy, việc tiếp cận khoa học công nghệ và những ứng dụng của nghiên cứu khoa học là vô cùng khó khăn. Chưa nói đến việc sở hữu một công nghệ mới cần một khoản đầu tư lớn, trong khi tính mạo hiểm cao. “Bản thân tôi với tư cách là Chủ tịch Hiệp hội và là lãnh đạo một doanh nghiệp cũng chưa bao giờ nhận được lời mời nào để kết nối 3 nhà doanh nghiệp – nhà khoa học – nhà đào tạo”, ông Bình nói.

Ông Trần Anh Đông - Giám đốc Công ty Tự động hóa C.A.S - cho rằng, Đà Nẵng đang lãng phí nguồn nhân lực chất lượng cao của đề án 922

Tìm mô hình kết nối phù hợp thúc đẩy ứng dụng khoa học & công nghệ vào sản xuất

TP. Đà Nẵng hiện là một trong các trung tâm đào tạo và nghiên cứu lớn của cả nước. Theo nhiều doanh nghiệp, nhà khoa học, các đơn vị nghiên cứu trên địa bàn thành phố đủ sức và năng lực hỗ trợ các doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp nhỏ và vừa tháo gỡ khó khăn trong việc ứng dụng tiến bộ khoa học, kỹ thuật vào trong sản xuất kinh doanh.

Vấn đề đặt ra là làm sao để kết nối hiệu quả giữa các nhà khoa học của các cơ sở giáo dục đại học với doanh nghiệp và nhà quản lý. “Nếu làm được việc này, chúng ta sẽ đồng thời đạt được 4 mục đích: Doanh nghiệp được hỗ trợ đúng nhu cầu; năng lực nghiên cứu của nhà khoa học, của các trường được phát huy; hoạt động nghiên cứu của thành phố phát triển; ngân sách thành phố được sử dụng hiệu quả”, bà Vũ Thị Bích Hậu nói.

Ông Trần Anh Đông cho rằng, có một thực tế hiện nay là lao động chất lượng cao của Việt Nam đang ồ ạt sang làm cho các công ty nước ngoài hoặc đi xuất khẩu lao động. Mà tại đó, họ làm những công việc bình thường. Mặc dù rất lãng phí chất xám, nhưng các lao động này vẫn làm vì “tại các công ty đó phúc lợi cho người lao động tốt, lương bổng cao hơn. Các doanh nghiệp nhỏ và vừa có dám bỏ ra 1.000 - 2.000 USD để thu nạp họ về làm hay không? Chúng ta cũng không thể trách được, bởi đó là sự lựa chọn tự thân của người lao động”, ông Đông nói.

Cũng theo ông Đông, rất cần thiết phải xây dựng được một trung tâm đổi mới sáng tạo, để ở đó, doanh nghiệp làm bà đỡ, đặt hàng thông qua trung tâm kết nối đến các cơ sở nghiên cứu, đào tạo. Ông Đông cũng kiến nghị, TP. Đà Nẵng tạo điều kiện để nguồn nhân lực từ Đề án 922 được phép làm việc cho doanh nghiệp. “Đà Nẵng đang lãng phí nguồn nhân lực 922. Họ là những người tài, được đào tạo chuyên sâu, bài bản, nếu không làm việc ở môi trường phù hợp với chuyên môn, tài năng sẽ bị thui chột”, ông Đông nói.

Đại diện các trường đại học, cơ sở đào tạo ký kết hợp tác với các doanh nghiệp, hiệp hội doanh nghiệp trong việc đặt hàng nghiên cứu KHCN và thúc đẩy ứng dụng KHCN vào sản xuất

Nhìn nhận về vấn đề này, Phó Chủ tịch UBND TP. Đà Nẵng – ông Đặng Việt Dũng - cho rằng, đã đến lúc cần nhìn nhận vì sao khoa học chưa đi vào thực tiễn? Theo ông Đặng Việt Dũng, vấn đề này xuất phát từ cả 3 khía cạnh: Các đề tài nghiên cứu khoa học chưa sát với nhu cầu của doanh nghiệp, vấn đề chuyển giao công nghệ cho doanh nghiệp còn rất hạn chế; bản thân các doanh nghiệp nhỏ và vừa nguồn nhân lực chưa đủ khả năng tiếp nhận và sử dụng được các thiết bị, ứng dụng khoa học công nghệ; các trường đại học còn “mạnh ai nấy đào tạo” . Và một lý do nữa, đến từ các nhà quản lý, các chính sách.

“Không có sự tham gia của các nhà khoa học, doanh nghiệp nên nhiều chính sách khoa học công nghệ hiện nay còn viển vông, không thực tế. Quỹ Khoa học & Công nghệ lên đến hơn 20 tỷ nhưng mỗi năm chỉ giải ngân được 300 triệu, trong khi doanh nghiệp thì thiếu công nghệ là điều hết sức vô lý”, ông Dũng nói. Theo ông Dũng, gỡ được những “nút thắt” trên thì chắc chắn khoa học - công nghệ sẽ trở thành đòn bẩy, động lực cho sự phát triển của doanh nghiệp, được cụ thể hóa bằng những kết quả kinh doanh cụ thể.