Quyết liệt giải ngân vốn ODA

Giải ngân vốn ODA vẫn còn thấp

Ngày 29/10, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chủ trì Hội nghị trực tuyến với các bộ, cơ quan, địa phương về tình hình thực hiện, giải ngân các chương trình, dự án ODA, vốn vay ưu đãi nước ngoài.

Đây là hội nghị lần thứ 3 trong 3 tháng qua mà Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chủ trì nhằm kiểm tra tình hình giải ngân cũng như tháo gỡ các vướng mắc khi giải ngân, một trong những yếu tố quan trọng tác động tới tăng trưởng kinh tế.

Theo báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, ước giải ngân kế hoạch đầu tư công vốn nước ngoài đến ngày 31/10 đạt 18.089 tỷ đồng, bằng 30,15% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao, trong đó số vốn giải ngân của các bộ, cơ quan trung ương là 5.824 tỷ đồng, đạt tỷ lệ 27,07% so với dự toán được giao; số vốn giải ngân của các địa phương là 12.256 tỷ đồng đạt tỷ lệ 31,87% so với dự toán được giao.

Phần lớn các bộ, cơ quan Trung ương có mức giải ngân thấp, riêng Bộ Giao thông vận tải có mức giải ngân cao nhất với tỉ lệ 44,8%. Các địa phương có mức giải ngân khá gồm Tây Ninh (91,74%), Bình Định (73,26%), Cao Bằng (62,58%), Hà Nam (61,64%), Bắc Kạn (60,66%), Lai Châu (60,61%), Khánh Hòa (53,89%), Kiên Giang (52,82%), Hải Phòng (52,71%), Sóc Trăng (52,37%), Điện Biên (51,55%).

Sở dĩ giải ngân các chương trình, dự án ODA và vốn vay ưu đãi nước ngoài khá thấp, theo Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dung, do còn tồn tại một số vướng mắc trong quá trình chuẩn bị, thực hiện. Do hầu hết hoạt động của các dự án gắn với yếu tố nước ngoài nên tiến độ thực hiện chịu tác động nặng nề của đại dịch Covid-19 từ khâu nhập máy móc, thiết bị cho đến huy động chuyên gia, nhân công, nhà thầu nước ngoài, tư vấn giám sát, thống nhất với nhà tài trợ đối với từng hoạt động và kế hoạch của dự án, tổ chưc đấu thầu… Chính vì vậy, nhiều địa phương phải dừng thi công một số dự án ảnh hưởng đến việc triển khai thi công các gói thầu xây lắp. Đơn cử như Dự án “Đường sắt đô thị TP. Hồ Chí Minh, tuyến số 1 (Bến Thành- Suối Tiên) có trên 100 chuyên gia nước ngoài không đến được Việt Nam theo đúng kế hoạch, việc nhập khẩu thiết bị cho dự án cũng bị ảnh hưởng.

Ngoài ra, các dự án còn vướng mắc trong việc thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật mới ban hành, công tác chuẩn bị đầu tư, thiết kế dự án không đảm bảo yêu cầu, công tác lập, giao, phân bổ và điều chỉnh kế hoạch đầu tư công nguồn vốn ODA còn chậm, chưa sát với tiến độ thực hiện và nhu cầu của các dự án. Hay vốn đối ứng không được bố trí đầy đủ và kịp thời. Ngoài ra còn vướng mắc về quy trình, thủ tục…

Lãnh đạo địa phương cần "vào cuộc quyết liệt"

Ghi nhận quyết tâm của nhiều địa phương giải ngân ODA cao hơn nữa, Thủ tướng cho rằng, “chỉ khi nào chúng ta quyết tâm, đưa ra một mục tiêu cụ thể thì mới hành động được”, còn làm việc nửa vời thì không ổn.

Lấy ví dụ tỉnh Ninh Bình một tháng họp HĐND một lần để quyết định giá cả, quyết định chuyển vốn đầu tư, Thủ tướng lưu ý tình trạng có địa phương để 6-7 tháng không đề cập, Bí thư, Chủ tịch không đi kiểm tra đôn đốc, không đưa ra Ban Thường vụ để kiểm tra, phê bình, nhắc nhở. Phải rà lại các nguyên nhân xem chủ đầu tư, chủ dự án đã thể hiện vai trò, trách nhiệm của mình hay chưa.

Thủ tướng nhấn mạnh, ODA là một nguồn lực quan trọng phát triển đất nước. Các bộ, ngành có trách nhiệm trong việc tìm nguồn lực để phát triển đất nước khi hiện nay còn nhiều vấn đề bức xúc về vốn mà nguồn ngân sách Nhà nước chưa đủ như phát triển cơ sở hạ tầng, văn hóa xã hội, giao thông…

Các bộ, ngành, địa phương “phải để tâm vào” chỉ đạo, kiểm tra, đôn đốc, xử lý giải quyết tồn tại, bất cập. Người đứng đầu các cơ quan, đơn vị phải coi đây là nhiệm vụ chính trị trọng tâm năm 2020 để nâng cao tinh thần, thái độ, năng lực làm việc của đội ngũ cán bộ, đặc biệt là cán bộ thực thi chính sách.

Thủ tướng nhấn mạnh việc cương quyết thay, đổi cán bộ không biết làm việc, không hoàn thành, không có trách nhiệm tích cực hoặc những cán bộ tiêu cực, không vì nhiệm vụ mà vì lợi ích nhóm trong đầu tư ODA.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh tham dự Hội nghị

Ngoài ra, các ngành, các bộ, địa phương cũng chịu trách nhiệm trước Thủ tướng Chính phủ trong việc bố trí đủ nguồn vốn đối ứng cho các chương trình, dự án ODA trong năm nay, trong đó cả việc tìm các nguồn hợp pháp để cân đối. “Thực hiện nghiêm việc điều chuyển vốn theo ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng, trách tình trạng trả lại vốn quỹ dự toán. Không có công trình dự án, không cải thiện đời sống người dân thì làm sao phát triển đất nước, nếu không làm được thì điều chuyển việc khác”- Thủ tướng nhấn mạnh.

Từ nay đến cuối năm còn lượng vốn khoảng 41.000 tỷ đồng, tương đương 69% kế hoạch Thủ tướng giao chưa được giải ngân, Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương tập trung xử lý dứt điểm các tồn tại, vướng mắc để giải ngân tối đa khoản vốn này. Sau cuộc họp này, từng bộ, ngành, địa phương họp, rà lại để làm rõ trách nhiệm, tháo gỡ khó khăn từng dự án. Các bộ, ngành phải tiếp tục hoàn chỉnh khung pháp lý. Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính phối hợp để làm rõ lộ trình, cách làm ODA thuận lợi, bài bản hơn, thống nhất hơn, từ đó lập kế hoạch ODA trung hạn 5 năm.

Ngoài ra, cần hoàn thiện các văn bản pháp lý nhằm đơn giản thủ tục phê duyệt điều chỉnh dự án đầu tư. Sửa đổi Nghị định 56 nhằm đơn giản hóa quy trình, thủ tục điều chỉnh chủ trương đầu tư, điều chỉnh dự án, gia hạn thời gian thực hiện dự án và một số bất cập khác.

“Tôi đề nghị các đồng chí đứng đầu các cấp phải quan tâm hơn nữa trong chỉ đạo, không thể chấp nhận có tình trạng có vốn, có tiền mà không tiêu được, không phát triển được, cứ cam chịu nghèo, khó khăn, đó là nghịch lý của sự yếu kém về quản lý của chúng ta, phải kiên quyết đổi thay”, Thủ tướng tin rằng qua hội nghị này, sẽ có chuyển biến mạnh mẽ hơn. “Cuối năm sẽ kiểm điểm xem tỉnh nào, thành phố nào làm tốt, phê bình tỉnh, địa phương nào chây ì, không làm tốt”.