Quý II/2020: Lực lượng lao động giảm sâu kỷ lục

Ngày 10/7, công bố tình hình lao động việc làm quý II và 6 tháng năm 2020, Tổng cục Thống kê cho biết, tính đến tháng 6/2020, cả nước có 30,8 triệu người từ 15 tuổi trở lên bị ảnh hưởng tiêu cực do dịch Covid-19, gồm những người bị mất việc làm, phải nghỉ/giãn/luân phiên việc làm, giảm giờ làm, giảm thu nhập. Ngoài ra, khu vực dịch vụ chịu tác động nặng nề nhất bởi dịch Covid-10 với 72,0%, khu vực công nghiệp, xây dựng với 67,8%, khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản là 25,1% lao động bị ảnh hưởng.

Riêng quý II, dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, làm mức tăng trưởng của hầu hết các ngành, dịch vụ chậm lại; tổng mức bán lẻ hàng hóa, dịch vụ tiêu dùng giảm 4,6%; doanh thu dịch vụ lưu trú, ăn uống giảm 26,1%, vận chuyển hành khách giảm 44,4%… dẫn tới lượng lao động giảm sâu, tỷ lệ thất nghiệp tăng cao. Cụ thể, lực lượng lao động từ 15 tuổi trở lên đạt 53,1 triệu người, giảm 2,2 triệu người so với quý I, giảm 2,4 triệu người so với cùng kỳ năm 2019. Tổng cục Thống kê ghi nhận đây là mức giảm sâu kỷ lục của lực lượng lao động từ trước đến nay.

Lao động có việc làm cũng đang chứng kiến mức giảm mạnh nhất trong vòng 10 năm qua. Theo đó, lao động từ 15 tuổi trở lên có việc làm đạt 51,8 triệu người, giảm 2,4 triệu người so với quý I và giảm gần 2,6 triệu người so với cùng kỳ 2019. Ngoài ra, lao động có việc làm ở ba khu vực kinh tế đều giảm so với quý trước và cùng kỳ năm trước. Cụ thể, khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản có 17,0 triệu người, giảm 1,1 triệu người so với quý trước và 1,7 triệu người so với cùng kỳ 2019; khu vực công nghiệp và xây dựng là 16,0 triệu người, giảm 497,4 nghìn người so với quý trước và giảm 287,7 nghìn người so với cùng kỳ 2019; khu vực dịch vụ là 18,7 triệu người, giảm 778,1 nghìn người so với quý trước và giảm 642,6 nghìn người so với cùng kỳ 2019.

Theo bà Vũ Thị Thu Thủy – Vụ trưởng Vụ Thống kê Dân số và Lao động, Tổng cục Thống kê, mức giảm việc làm tương ứng so với mức giảm của lực lượng lao động. Điều này cho thấy, dịch Covid-19 đã làm cho đa số người lao động mất việc làm phải tạm rời khỏi thị trường lao động trong thời gian dịch lây lan, đặc biệt là trong tháng 4. Theo đó, số ngành có lao động giảm mạnh là công nghiệp chế biến, chế tạo (giảm 324,6 nghìn người); dịch vụ lưu trú, ăn uống (giảm 122,7 nghìn người); bán buôn và bán lẻ, sửa chữa ô tô, xe máy (giảm 120 nghìn người). Số nghề có mức giảm lao động mạnh là: lao động giản đơn, thợ thủ công, nghề chuyên môn kỹ thuật bậc trung…

Về tình hình việc làm, quý II, có 1,4 triệu người thiếu việc làm, tăng 292 nghìn người so với quý trước và tăng 648,4 nghìn người so với cùng kỳ 2019; tỷ lệ thiếu việc làm của lao động trong độ tuổi là 2,97%, tăng 0,76 điểm phần trăm so với quý trước và tăng 1,5 điểm phần trăm so với cùng kỳ 2019. Đại diện Tổng cục Thống kê cho hay, tỷ lệ thiếu việc làm của lao động trong độ tuổi thuộc nhóm nghề bậc thấp là cao nhất với 4,73%, cao gấp 1,7 lần so với cùng kỳ 2019; tiếp theo là nhóm nghề bậc trung, có tỷ lệ 2,59%, cao gấp 2,8 lần so vời cùng kỳ năm 2019.

Ông Phạm Quang Vinh - Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê

Thông tin về tình hình thu nhập của người lao động, đại diện Tổng cục Thống kê cho biết, quý II, thu nhập bình quân tháng của lao động đạt 5,2 triệu đồng, giảm 525 nghìn đồng so với quý I và giảm 279 nghìn đồng so với cùng kỳ 2019. Trong số 21 ngành kinh tế, ngành có thu nhập bình quân tháng giảm mạnh nhất là ngành nghệ thuật, vui chơi, giải trí; ngành dịch vụ lưu trú, ăn uống; ngành vận tải, kho bãi và ngành bán buôn, bán lẻ. Đáng chú ý, thu nhập của lao động phi chính thức giảm mạnh hơn so với lao động chính thức, với mức thu nhập 5,1 triệu đồng, thấp hơn 1,6 lần mức thu nhập bình quân tháng của lao động chính thức.

Ngoài ra, gần 13 triệu người thất nghiệp, tăng 192 nghìn người so với quý trước và tăng 221 nghìn người so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, tỷ lệ thất nghiệp khu vực thành thị là 4,46%, cao nhất trong 10 năm qua tại khu vực này. Nhóm lao động trình độ chuyên môn thấp hoặc không có trình độ tỷ lệ thất nghiệp đều tăng so với quý I và cùng kỳ 2019. “Khi kinh tế gặp cú sốc, lao động có trình độ thấp hoặc không có trình độ gặp nhiều khó khăn hơn về cơ hội việc làm so với lao động có trình độ chuyên môn kỹ thuật bậc trung và bậc cao” - bà Vũ Thị Thu Thủy phân tích.

Đến nay, Việt Nam đã đạt những thành công trong khống chế dịch Covid-19, các hoạt động kinh tế cũng đang được khởi động lại; tốc độ tăng GDP thấp kỷ lục trong quý II, nhưng là mức tăng trưởng dương mà nhiều nước không đạt được. Tuy nhiên, ông Phạm Quang Vinh - Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê - cho hay, để đưa ra một dự báo về tình hình lao động, việc làm của quý III và hết năm 2020 trong thời điểm này là không thể chắc chắn, chính xác. Bởi, hiện nay Việt Nam đang có độ mở về kinh tế rất lớn, trong khi dịch đang diễn biến phức tạp trên thế giới; nguồn cung nguyên liệu, phụ tùng sản xuất bị gián đoạn, nhiều doanh nghiệp buộc phải giảm quy mô, thậm chí dừng hoạt động..

“Trước mắt, nhiều hợp đồng, đơn hàng bị đứt gãy, các ngành, lĩnh vực như thương mại, dịch vụ, vận tải, xuất nhập khẩu đứng trước thách thức rất lớn. Đây cũng là cảnh báo trước mắt đối với thị trường lao động, việc làm. Theo đó, để ứng phó với tình hình, chúng ta cần quyết liệt hơn trong thực hiện các giải pháp phục hồi nền kinh tế, thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công; giải tỏa các nút thắt triển khai các dự án; khuyến khích người dân tiêu dùng hàng nội địa, kích thích sản xuất trong nước” - ông Phạm Quang Vinh nhấn mạnh.