Tin Khu Vực 
Bối cảnh mới mở ra yêu cầu quy hoạch lại mạng lưới trung tâm logistics
Tại Hội nghị triển khai Chiến lược phát triển dịch vụ logistics Việt Nam thời kỳ 2025 - 2035, tầm nhìn đến năm 2050 do Bộ Công Thương tổ chức chiều 21/11, ông Bùi Nguyễn Anh Tuấn - Phó Cục trưởng Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước, Bộ Công Thương, nhấn mạnh rằng logistics được xác định là ngành dịch vụ hạ tầng then chốt, đòi hỏi mạng lưới trung tâm logistics hiện đại, phân tầng, liên thông phải được quy hoạch bài bản, đi trước một bước.
Ông Bùi Nguyễn Anh Tuấn (thứ hai từ phải sang) phát biểu tại hội nghị
Chiến lược chỉ ra mục tiêu lớn: đến năm 2035, Việt Nam phấn đấu nằm trong nhóm quốc gia dẫn đầu khu vực về năng lực logistics và giảm mạnh chi phí logistics của nền kinh tế. Muốn vậy, hệ thống trung tâm logistics phải được xây dựng theo một tư duy hoàn toàn mới.
Một điểm thay đổi mang tính cấu trúc được ông Bùi Nguyễn Anh Tuấn đặc biệt nhấn mạnh là từ giữa năm 2025, cả nước chỉ còn 34 tỉnh, thành phố. Cấu trúc hành chính mới này “mở ra không gian phát triển theo quy mô vùng - cực tăng trưởng - hành lang kinh tế, thay cho manh mún, cục bộ”. Vì vậy, mô hình logistics vùng và liên vùng quy mô đủ lớn trở thành yêu cầu tất yếu.
Logistics hiện nay không chỉ phục vụ lưu thông hàng hóa đơn thuần, mà còn gắn liền với các cấu phần mới như khu thương mại tự do, trung tâm tài chính quốc tế và thị trường giao dịch hàng hóa phái sinh mà Bộ Công Thương đang triển khai. Trong bức tranh đó, trung tâm logistics đóng vai trò là “hạ tầng vật chất của cả thị trường hàng hoá và thị trường tài chính – phái sinh hàng hoá”.
Theo ông Bùi Nguyễn Anh Tuấn, việc xây dựng quy hoạch trung tâm logistics trong bối cảnh mới phải bám sát bốn trụ cột chiến lược là Nghị quyết 57 về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số; Nghị quyết 59 về hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng; Nghị quyết 66 về pháp luật kiến tạo phát triển, đơn giản, minh bạch; Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân trở thành động lực quan trọng của nền kinh tế.
Từ đó, quy hoạch trung tâm logistics phải tuân thủ mô hình theo tầng và theo vùng.
Ở tầng quốc gia/quốc tế, Việt Nam sẽ hình thành các cực trung tâm logistics quốc tế tại Bắc – Trung – Nam, gắn với cảng biển, cảng hàng không cửa ngõ, các hành lang kinh tế và khu thương mại tự do.
Ở tầng vùng và liên vùng, mỗi vùng kinh tế phải có từ 2–3 trung tâm logistics vùng, phục vụ đồng thời sản xuất, xuất nhập khẩu và thị trường nội địa.
Ở tầng đô thị, khu công nghiệp, cửa khẩu, vùng nguyên liệu, các trung tâm logistics chuyên ngành cần được phát triển theo đặc thù như: Nông sản, thủy sản, da giày, dệt may, thương mại điện tử, hàng lạnh…
Ngoài ra, tại các đô thị được định hướng hình thành trung tâm tài chính quốc tế hoặc khu thương mại tự do như TP.Hồ Chí Minh và Đà Nẵng, ông Tuấn nhấn mạnh cần quy hoạch trung tâm logistics làm nền tảng cho cả giao nhận hàng hóa và vận hành kho chuẩn phục vụ giao dịch phái sinh.
Đối với các trung tâm logistics nông sản, năng lượng hay kim loại, yêu cầu đặt ra là phải thiết kế theo tiêu chuẩn kho giao nhận/kho bảo đảm làm tài sản cơ sở cho hợp đồng kỳ hạn và hợp đồng tương lai, từ đó hỗ trợ doanh nghiệp ổn định thị trường và phòng ngừa rủi ro giá.
Theo ông Bùi Nguyễn Anh Tuấn, một trong các điểm mấu chốt của Chiến lược phát triển dịch vụ logistics Việt Nam thời kỳ 2025 - 2035, tầm nhìn đến năm 2050 là phải số hóa và xanh hóa toàn bộ hệ thống trung tâm logistics ngay từ đầu. Tất cả trung tâm logistics mới phải bảo đảm năng lực quản lý số, chia sẻ dữ liệu, truy xuất nguồn gốc, thực hiện chứng từ điện tử theo đúng tinh thần Nghị quyết 57.
Cùng với đó, ông nhấn mạnh cần khuyến khích mạnh mẽ mô hình logistics xanh, logistics đô thị thông minh, tiết kiệm năng lượng, giảm phát thải và gắn với hệ thống giao thông công cộng, đường sắt, đường thủy.
Rõ trách nhiệm của địa phương – hiệp hội – doanh nghiệp
Phát biểu tại hội nghị, ông Tuấn đưa ra những nhóm nhiệm vụ trọng tâm dành cho từng chủ thể.
Đối với các địa phương, UBND các tỉnh, thành phố phải tích hợp quy hoạch trung tâm logistics vào Quy hoạch tỉnh và quy hoạch vùng; xác định trung tâm ưu tiên, tránh dàn trải; bố trí quỹ đất chiến lược; bảo đảm kết nối đa phương thức tới cao tốc, đường sắt, cảng biển, hàng không; đổi mới cơ chế, thủ tục đầu tư theo tinh thần Nghị quyết 66 và 68; gắn quy hoạch trung tâm logistics với chợ đầu mối, trung tâm phân phối, bán lẻ hiện đại và thương mại điện tử phục vụ phát triển thị trường trong nước.
Đối với các hiệp hội ngành hàng và hiệp hội logistics cần tham gia ngay từ đầu vào quá trình quy hoạch, đề xuất vị trí, quy mô, loại hình trung tâm phù hợp đặc thù ngành; phối hợp xây dựng bộ tiêu chí phân hạng, tiêu chuẩn dịch vụ và tiêu chuẩn xanh - số - an toàn cho trung tâm logistics. Đồng thời, theo tinh thần Nghị quyết 59, các hiệp hội cần làm cầu nối để tăng cường hội nhập, kết nối doanh nghiệp logistics trong nước với các tập đoàn quốc tế.
Doanh nghiệp được khuyến nghị chuyển đổi mô hình cung ứng dịch vụ từ đơn lẻ sang logistics tích hợp (3PL, 4PL, 5PL); đầu tư chuyển đổi số và xanh hóa vận tải, kho bãi; tham gia xây dựng và vận hành kho chuẩn phái sinh, kho ngoại quan, trung tâm phân loại – kiểm định – truy xuất theo chuẩn kết nối với Sở Giao dịch Hàng hóa.
Về phía cơ quan quản lý, ông Bùi Nguyễn Anh Tuấn khẳng định Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước sẽ phối hợp các đơn vị trong Bộ và địa phương để triển khai kế hoạch tổng thể phát triển hệ thống trung tâm logistics gắn với mạng lưới phân phối, chợ và thương mại điện tử. Bên cạnh đó, đề xuất cơ chế thị trường nhằm giảm chi phí lưu thông và nâng cao chất lượng phục vụ người tiêu dùng. Xây dựng cơ sở dữ liệu thị trường - logistics nội địa, kết nối với dữ liệu logistics quốc gia. Cục cũng sẽ làm đầu mối tháo gỡ vướng mắc giữa địa phương - hiệp hội - doanh nghiệp, bảo đảm triển khai Chiến lược phát triển dịch vụ logistics Việt Nam thời kỳ 2025 - 2035, tầm nhìn đến năm 2050 gắn với thực thi các Nghị quyết 57, 59, 66, 68 một cách thực chất.
Quy hoạch trung tâm logistics không chỉ là bài toán hạ tầng, mà là quá trình tái cấu trúc không gian thị trường và dòng chảy hàng hóa của nền kinh tế trong giai đoạn mới.
