Quê hương mới của cà phê Vối là ở Tây Nguyên - Việt Nam

Các nhà khoa học đã khẳng định Tây Nguyên là nơi cây cà phê Vối sinh trưởng phát triển thuận lợi bởi không những do khí hậu, đất đai mà đặc biệt là con người.
Cà phê với Đặng Lê Nguyên Vũ Thành công trên cây cà phê với NPK Cà Mau

Nói quê hương mới của cà phê Vối ở Tây nguyên là nói đến trong số tổng diện tích của 20 tỉnh có trồng cà phê vào năm 2022 là 710.590 ha thì chỉ riêng 5 tỉnh ở Tây nguyên đã chiếm đến 639.000ha (89,93%) trong đó trên 85% là cà phê Vối. Năng suất cà phê nhân cao hơn bình quân 15 tỉnh còn lại từ 20 đến 25%. Kim ngạch xuất khẩu từ 1,77 triệu tấn đã mang lại cho đất nước là 4 tỷ USD (cao hơn kim ngạch xuất khẩu gạo của cả nước khoảng 15-20%).

Hơn nữa, nếu so với Ethiopia là nơi xuất xứ của cây cà phê thì vẫn thua cà phê của Việt Nam cả về diện tích, năng suất và sản lượng. Về năng suất, Cà phê Việt Nam được xếp thứ nhất trong số 50 nước có trồng cà phê trên thế giới, trong lúc Ethiopia lại chỉ xếp thứ 13. Vào năm 2012, năng suất cà phê của Việt Nam cao hơn cà phê của Ethiopia 4,3 lần.

Quê hương mới của cà phê Vối là ở Tây Nguyên - Việt Nam

Lịch sử cây cà phê có mặt ở Việt Nam

Theo các tài liệu có được thì vào năm 1857 (Trước khi thực dân Pháp nổ súng xâm lược nước ta 1 năm), một số linh mục người Pháp mang cà phê chè (Arabica) vào Việt Nam, thoạt đầu trồng thử ở Hà Nam, Thanh Hóa, Nghệ An, Quảng Bình, Quảng Trị, rồi sau đó cũng trồng thử ở Tây Nguyên và Miền Đông Nam Bộ. Nhìn chung cà phê chè vẫn mọc được trên các vùng đất đã thử nghiệm, nhưng cho năng suất thấp, một phần do quảng canh, mặt khác do sâu đục thân và bệnh rỉ sắt phá hại nặng nên không thể phát triển rộng rãi được.

Đến năm 1908, người Pháp tiếp tục nhập thêm 2 giống Cà phê Robusta và Excelsa (cà phê mít) vào trồng. Từ đó ở Việt Nam tồn tại cả 3 giống cà phê: Cà phê chè (Coffea Arabica), Cà phê vối (Coffea Canephora) và Cà phê mít (Coffea Excelsa). Mặc dầu Cà phê được cho là một loại thức uống cao cấp, cây hái ra tiền, nhưng người dân Việt Nam thời ấy cơm không đủ ăn, áo không đủ mặc, nên chẳng mấy ai nghĩ đến tách cà phê- một loại thức uống xa xỉ. Do vậy, dù người Pháp lập ra nhiều đồn điền, bắt phu đi làm cực khổ, nhưng sản phẩm cà phê thu được cũng chỉ dành cho người Pháp nên cây cà phê mãi đến năm 1930 cả nước cũng chỉ trồng được 5.900 ha, trong đó có 4.700 ha cà phê Arabica, 900 ha cà phê Excelsa và 300 ha cà phê Robusta. Thế rồi do chiến tranh liên miên, đến năm 1975 sản lượng cà phê của Việt Nam cũng chỉ có được 6.000 tấn.

Quê hương mới của cà phê Vối là ở Tây Nguyên - Việt Nam

Cơ hội để xác định vị thế của cây cà phê ở Việt Nam

Sau năm 1975, nhà nước có chính sách phục hồi và phát triển sản xuất, lại có các chương trình hợp tác giữa Việt Nam với Đức, Tiệp, Ba Lan, Bungari và Liên Xô cũ. Nhưng nước ta vẫn bị Mỹ cấm vận nên chưa có thị trường tiêu thụ loại thức uống cao cấp này ra các nước khác. Vả lại, do điều kiện cơ sở vật chất, kỹ thuật quá thiếu thốn, nên mãi đến năm 1986 cả nước cũng chỉ trồng được 50.000 ha cà phê các loại, chủ yếu tập trung vào 5 tỉnh ở Tây Nguyên, cho sản lượng 18.400 tấn, tức bình quân cho năng suất 380 kg cà phê nhân/ha. Số cà phê này cũng chỉ xuất bán cho các nước theo hợp đồng đã ký. Phần tiêu thụ nội địa rất ít. Dần dà, các hoạt động nghiên cứu khoa học về cà phê được đầu tư tốt hơn nên cũng xác định được các địa danh và kỹ thuật thích hợp cho từng loại cà phê phát triển.

Với cà phê Chè, dù chất lượng được xếp vào loại hảo hạng nhưng chỉ trồng được ở các độ cao từ 600 m trở lên, cần khí hậu mát mẻ và kỹ thuật nghiêm ngặt, khống chế bệnh rỉ sắt và sâu đục thân cũng tốn kém nên dù có thể thích hợp ở địa bàn các tỉnh vùng núi phía Bắc nhưng diện tích gieo trồng cũng bị hạn chế. Ở Tây Nguyên, cà phê chè đã tìm được quê hương là vùng Lâm Đồng. Nhờ vậy mà khi khách hàng cần đến hương vị của cà phê Chè thì cũng có điều kiện để làm vừa lòng một phần do khách hàng mong đợi.

Với giống cà phê Mít, dù có đặc tính chống chịu sâu bệnh khá tốt, sinh trưởng được ở nhiều vùng, nhưng do chất lượng kém hơn cà phê Chè và cả cà phê Vối, nên diện tích gieo trồng cũng không đáng kể.

Riêng cà phê Vối, sau bao nhiêu thăng trầm, và cũng trải qua nhiều nghiên cứu, thực nghiệm nên các nhà khoa học đã khẳng định vùng Tây Nguyên là nơi cây cà phê Vối sinh trưởng phát triển thuận lợi hơn các vùng còn lại bởi không những do khí hậu, đất đai rất thích hợp mà đặc biệt là con người Tây Nguyên không những cần cù, chịu khó mà cũng đã tích lũy được nhiều kinh nghiệm trồng, chăm sóc và kỹ thuật chế biến để cây cà phê phát huy được đầy đủ tiềm năng của nó.

Cơ hội để cây cà phê được phát triển bền vững ở Tây Nguyên

Từ năm 1995, khi lệnh Cấm vận của Mỹ được dỡ bỏ, Việt Nam có điều kiện bang giao với nhiều giới khách hàng khác nhau, kết hợp với tập đoàn Vina Caphe được thành lập nên đã tạo điều kiện để người trồng cà phê có chổ dựa vững chắc cho việc sản xuất và tiêu thụ sản phẩm của họ. Người ta thường nói: “người đẹp nhờ lụa, lúa tốt nhờ phân”, cây cà phê cũng không nằm ngoài quy luật ấy. Vì vậy, khi bang giao được với nhiều nước thì có điều kiện tiếp cận được nhiều nguồn phân bón và thuốc bảo vệ thực vật ngoại nhập và các cơ sở sản xuất phân bón trong nước cũng đua nhau phát triển. Người trồng cà phê được cung cấp giống tốt, kỹ thuật gieo trồng chăm sóc phù hợp, lại có đủ phân bón và kỹ thuật canh tác ngày càng cải tiến, sản phẩm làm ra đã có nơi tiêu thụ đáng tin cậy. Các yếu tố này hợp thành đã tạo ra nguồn cảm hứng mới cho người trồng cà phê làm cho diện tích, năng suất, sản lượng cà phê của Tây Nguyên, và cả nước ngày càng tăng trưởng rất nhanh chóng. Ví dụ, năm 1986 cả nước có 50.000 ha với năng suất chỉ đạt 380 kg/ha, thì đến năm 1994 diện tích cà phê đã lên đến 150.000 ha, đạt năng suất 1 tấn/ha (so với 1986 tăng 2,63 lần hay 263%). Với đà tiến vọt như vậy, diện tích và năng suất cà phê năm sau cao hơn năm trước. Sau 20 năm, năm 2014 diện tích cà phê Việt Nam tăng lên 574.240 ha, đạt năng suất 2.250 kg/ha (tăng 11,5 lần về diện tích và 6 lần về năng suất so với năm 1986). Với năng suất này, cà phê Việt Nam được xếp hạng nhất so với 50 nước có trồng cà phê trên thế giới, hơn cả Brazil, là nước có điều kiện kinh tế kỹ thuật tốt hơn, trồng cà phê lâu đời hơn và có diện tích cà phê cao gấp 3,7 lần so với Việt Nam. Theo số liệu thống kê của Bộ NN&PTNT thì vào năm 2022, diện tích cà phê của cả nước đã tăng lên đến 710.590 ha, riêng khu vực Tây Nguyên đã có 639.000 ha, chiếm 89,90% diện tích cà phê cả nước. Và cũng chính trong năm 2022, mặc cho đại dịch Covid-19 vẫn còn gây cản trở nghiêm trọng cho sản xuất, lưu thông và phân phối, giá cả vật tư lại leo thang đến chóng mặt, nhưng Việt Nam vẫn cung cấp ra thị trường được 1,77 triệu tấn cà phê (xếp hạng thứ 2 sau Brazil) và đạt năng suất bình quân 2.493 kg/ha (vẫn đạt thứ nhất trên thế giới), tổng kim ngạch mang về cho đất nước là 4 tỷ USD. So với 2021 tăng hơn 13,8% về số lượng và 32% về kim ngạch.

Quê hương mới của cà phê Vối là ở Tây Nguyên - Việt Nam

Tôn vinh người trồng cà phê ở Tây Nguyên là đạo lý “ăn quả nhớ kẻ trồng cây”

Đạo lý ấy đã được UBND tỉnh Đắk Lắk phân công cho Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn của tỉnh tìm phương cách để biến thành hiện thực. Thế là từ năm 2005, Công ty Cổ phần Phân bón Bình Điền được vinh dự trở thành nhà tài trợ chính để giúp tỉnh thực hiện ý tưởng đó. Như đến hẹn lại lên, kể từ năm 2005, cứ 2 năm Lễ hội Cà phê Buôn Ma Thuột (Festival Cafe Buon Ma Thuot) được tổ chức 1 lần, và Festival Cafe năm nay là lần thứ 8 sẽ diễn ra từ ngày 10-14/3/2023 tại thủ phủ Cà phê Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk. Tại Festival, Công ty Cổ phần Phân bón Bình Điền không chỉ tài trợ về kinh phí cho các hoạt động tại Festival Café như giúp các đối tác trong và ngoài nước có điều kiện thảo luận, ký kết các hợp đồng mua bán cà phê, mà còn tham gia tổ chức học thuật, tài trợ duy nhất và đồng tổ chức Hội thi Nông dân đua tài cho nông dân trồng cà phê 5 tỉnh Tây Nguyên và một số tỉnh có diện tích trồng cà phê lớn trong cả nước cùng tham gia. Bên cạnh đó, với những năm bình yên, Bình Điền còn tổ chức cho nông dân xuất ngoại tham quan học tập kinh nghiệm sản xuất, chế biến, phân phối sản phẩm của nông dân các nước. Như được tiếp thêm sức lực mới, sau mỗi lần Festival Cafe, nhận thấy người nông dân hăng hái sản xuất, cải tiến kỹ thuật cho cà phê ngày càng tốt hơn. Lòng tin tưởng vào ngành sản xuất cà phê ngày càng được gắn chặt hơn. Chính nhờ vậy mà vào những năm gặp nạn Covid-19 hoành hành, giá vật tư phân bón tăng vọt, lưu thông phân phối gặp nhiều khó khăn, trong lúc giá cà phê lại sụt giảm, nhưng người trồng cà phê vẫn không rời bỏ cây cà phê. Chính nhờ những nhân tố ấy mà diện tích và năng suất cà phê không ngừng được phát triển. Kim ngạch ngành cà phê ngày càng được tăng trưởng rất ngoạn mục. Những tư liệu đã nêu ở trên chính là các nhân tố xác định Tây Nguyên là quê hương mới của cây cà phê, đặc biệt là cây cà phê Vối.

GS. TS. Mai Văn Quyền GS.TS. Mai Văn Quyền
Bạn thấy bài viết này thế nào?
Kém Bình thường ★ ★ Hứa hẹn ★★★ Tốt ★★★★ Rất tốt ★★★★★
Bài viết cùng chủ đề: Phân bón Bình Điền

Có thể bạn quan tâm

Tin mới nhất

Thời tiết hôm nay 11/5: Tây Bắc Bộ có mưa đá

Thời tiết hôm nay 11/5: Tây Bắc Bộ có mưa đá

Thời tiết hôm nay 11/5, Tây Bắc Bộ nhiều mây, có mưa vừa, mưa to và dông. Trong mưa dông có khả năng xảy ra lốc, sét, mưa đá và gió giật mạnh.
Thời tiết biển hôm nay 11/5/2025: Cảnh báo gió giật mạnh

Thời tiết biển hôm nay 11/5/2025: Cảnh báo gió giật mạnh

Dự báo thời tiết biển hôm nay 11/5/2025, hầu khắp các vùng biển có mưa rào và dông, khu vực Biển Đông có khả năng xảy ra lốc xoáy và gió giật mạnh.
Biên phòng Trường Sa: Vững vàng nơi đảo tiền tiêu

Biên phòng Trường Sa: Vững vàng nơi đảo tiền tiêu

Giữa trùng khơi đầy sóng gió, Đồn Biên phòng Trường Sa vẫn ngày đêm giữ vững chủ quyền, đồng hành cùng ngư dân, bảo vệ bình yên nơi đầu sóng ngọn gió.
Duy Mạnh sẽ rút đơn kiện Mercedes, chuẩn bị ra ca khúc

Duy Mạnh sẽ rút đơn kiện Mercedes, chuẩn bị ra ca khúc 'Bố chuột'

Ca sĩ Duy Mạnh tiếp tục lên tiếng bày tỏ thái độ bức xúc về vụ kiện hãng xe Mercedes-Benz trước sự thiếu trách nhiệm trong việc xử lý sự cố cháy xe của mình.
SEA-PLM 2024: Học sinh Việt Nam đứng top đầu khu vực

SEA-PLM 2024: Học sinh Việt Nam đứng top đầu khu vực

Học sinh tiểu học Việt Nam tiếp tục nằm trong top đầu ở cả 3 lĩnh vực Toán, Đọc hiểu và Viết so với các nước khu vực Đông Nam Á.

Tin cùng chuyên mục

Dự án khởi nghiệp: Trợ lực từ vốn mồi

Dự án khởi nghiệp: Trợ lực từ vốn mồi

Việc hỗ trợ nguồn vốn sẽ giúp các nhóm sinh viên hoàn thiện và hiện thực hóa các dự án khởi nghiệp hướng đến khởi tạo doanh nghiệp tạo tác động xã hội.
Trường Đại học Gia Định đón nhận kiểm định bốn ngành học

Trường Đại học Gia Định đón nhận kiểm định bốn ngành học

Trường Đại học Gia Định đón nhận kiểm định chất lượng cho bốn ngành học, khẳng định cam kết về đào tạo chất lượng cao trong năm 2025.
Ga Hải Phòng chính thức trở thành điểm du lịch

Ga Hải Phòng chính thức trở thành điểm du lịch

Sáng 10/5, tại thành phố Hải Phòng đã tổ chức Lễ công bố Ga Hải Phòng trở thành “Điểm du lịch” và khai trương đoàn tàu mang tên “Hoa Phượng Đỏ”.
Bộ Nội vụ trình phương án sắp xếp cấp xã năm 2025

Bộ Nội vụ trình phương án sắp xếp cấp xã năm 2025

Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà ký tờ trình gửi Chính phủ bao gồm nội dung về phương án sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã năm 2025.
Thời tiết hôm nay 10/5: Bắc Bộ có mưa rào và dông

Thời tiết hôm nay 10/5: Bắc Bộ có mưa rào và dông

Thời tiết hôm nay 10/5, khu vực Bắc Bộ có mưa rào và dông rải rác, cục bộ có những nơi mưa to hoặc rất to. Riêng phía Đông Bắc Bộ ngày 11/5 có mưa vài nơi.
Thời tiết biển hôm nay 10/5/2025: Gió đông bắc mạnh dần

Thời tiết biển hôm nay 10/5/2025: Gió đông bắc mạnh dần

Dự báo thời tiết biển hôm nay 10/5/2025, Vịnh Bắc Bộ và vùng biển phía Bắc khu vực Bắc Biển Đông gió chuyển hướng đông bắc và hoạt động mạnh dần lên.
Doanh thu

Doanh thu 'Viết tiếp câu chuyện hòa bình' tháng 4 sẽ dành tặng cựu chiến binh

Nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung sẽ dùng doanh thu nhạc số của ca khúc "Viết tiếp câu chuyện hoà bình" trong tháng 4 để tặng cho cựu chiến binh.
Sáp nhập tỉnh, bỏ cấp huyện: Xã sẽ nhận thêm 120 việc

Sáp nhập tỉnh, bỏ cấp huyện: Xã sẽ nhận thêm 120 việc

Theo Bộ Nội vụ, sau khi sáp nhập tỉnh, bỏ cấp huyện, cấp xã/phường dự kiến sẽ nhận thêm 120 nhiệm vụ.
Bộ Xây dựng yêu cầu Hà Nam tính lại vốn đầu tư cao tốc

Bộ Xây dựng yêu cầu Hà Nam tính lại vốn đầu tư cao tốc

Bộ Xây dựng đề nghị Hà Nam tính toán lại chi phí đầu tư tuyến cao tốc theo quy mô, tiêu chuẩn kỹ thuật, trước khi trình Thủ tướng xem xét hỗ trợ vốn.
Ông Trần Sỹ Thanh: Báo chí là đối tác chiến lược của Thủ đô Hà Nội

Ông Trần Sỹ Thanh: Báo chí là đối tác chiến lược của Thủ đô Hà Nội

Chủ tịch UBND TP. Hà Nội cho biết, báo chí không chỉ là công cụ truyền thông mà là đối tác chiến lược, đồng hành, phản biện, kiến tạo và lan tỏa giá trị.
Thiếu tướng Nguyễn An Phong giữ chức Chính ủy Hải quân

Thiếu tướng Nguyễn An Phong giữ chức Chính ủy Hải quân

Chiều 9/5 tại Hải Phòng, Thiếu tướng Nguyễn An Phong nhận bàn giao chức vụ Bí thư Đảng ủy, Chính ủy Quân chủng Hải quân từ Trung tướng Nguyễn Văn Bổng.
Khi ‘lòng xe điếu’ được chứng nhận sản phẩm gia truyền nổi tiếng quốc gia’?

Khi ‘lòng xe điếu’ được chứng nhận sản phẩm gia truyền nổi tiếng quốc gia’?

Viện Nghiên cứu Văn hóa và Phát triển xác nhận có tổ chức chương trình tôn vinh thương hiệu, nhưng chưa thông tin việc cấp chứng nhận cho Lòng Chát quán.
Bàn giao chức Phó Chính ủy Quân khu 3 giữa hai Thiếu tướng

Bàn giao chức Phó Chính ủy Quân khu 3 giữa hai Thiếu tướng

Chiều 9/5, Bộ tư lệnh Quân khu 3 tổ chức Hội nghị bàn giao công việc Phó Chính ủy Quân khu giữa Thiếu tướng Bùi Công Chức và Thiếu tướng Nguyễn Nam Tiến.
Trung tướng Đào Tuấn Anh giữ chức Tư lệnh Quân đoàn 34

Trung tướng Đào Tuấn Anh giữ chức Tư lệnh Quân đoàn 34

Bộ tư lệnh Quân đoàn 34 tổ chức Hội nghị bàn giao chức vụ Tư lệnh Quân đoàn 34 giữa Thiếu tướng Nguyễn Bá Lực và Trung tướng Đào Tuấn Anh.
Đại biểu đề xuất đánh thuế vào một mặt hàng liên quan thói quen trăm triệu người

Đại biểu đề xuất đánh thuế vào một mặt hàng liên quan thói quen trăm triệu người

Nhiều Đại biểu Quốc hội đề xuất đánh thuế tiêu thụ đặc biệt với sản phẩm nhựa dùng một lần nhằm giảm phát thải, bảo vệ sức khỏe, bảo vệ môi trường.
Mận cherry Sơn La đổ bộ Hà Nội, giá siêu rẻ

Mận cherry Sơn La đổ bộ Hà Nội, giá siêu rẻ

Mận cherry Sơn La đỏ rực phố chợ Hà Nội, giá chỉ từ 10.000 đồng/kg, gây "sốt" nhờ hình đẹp, vị ngọt, đóng gói chuyên nghiệp và phân phối cực nhanh.
Đề xuất nhân rộng mô hình trồng lúa phát thải thấp

Đề xuất nhân rộng mô hình trồng lúa phát thải thấp

Thành công sản xuất lúa chất lượng cao, phát thải thấp theo quy trình Hợp Trí, Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện Tháp Mười đề xuất nhân rộng lên 1.200 ha.
Đảng bộ Tiểu đoàn DK1 bước vào nhiệm kỳ mới

Đảng bộ Tiểu đoàn DK1 bước vào nhiệm kỳ mới

Đại hội Đảng bộ Tiểu đoàn DK1 nhiệm kỳ 2025 - 2030 khẳng định quyết tâm bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo và xây dựng đơn vị chính quy, mẫu mực, tiêu biểu.
70 năm ngành điện Hải Phòng: Dòng điện của niềm tin và khát vọng...

70 năm ngành điện Hải Phòng: Dòng điện của niềm tin và khát vọng...

Sáng 9/5, PC Hải Phòng kỷ niệm 70 năm ngành Điện, tri ân quá khứ, lan tỏa khát vọng và giữ vững dòng điện niềm tin cho thành phố Cảng.
Trung tâm dạy thêm mọc như

Trung tâm dạy thêm mọc như 'nấm sau mưa': Cảnh báo khoảng trống quản lý

Sau khi Thông tư 29 đi vào thực thi, các trung tâm giáo dục mọc lên như “nấm sau mưa”, cảnh báo công tác quản lý và chất lượng dạy, học.
Mobile VerionPhiên bản di động