Quảng Ngãi: Hợp tác xã chung tay tạo đầu ra cho nông sản vùng dân tộc

Liên kết từ vùng trồng đến tiêu thụ tạo thu nhập ổn định người dân

Nhiều hợp tác xã tại các xã miền núi Quảng Ngãi do đồng bào dân tộc thiểu số làm chủ hoặc tham gia hội viên đã trở thành điểm tựa quan trọng trong phát triển kinh tế miền núi. Thông qua liên kết vùng trồng, bao tiêu sản phẩm và đầu tư chế biến, các hợp tác xã không chỉ giải quyết đầu ra ổn định cho nông sản địa phương mà còn góp phần nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống cho người dân.

Hợp tác xã sản xuất, kinh doanh, dịch vụ nông nghiệp tổng hợp Đăk Rve (xã Đăk Rve, tỉnh Quảng Ngãi) được thành lập năm 2021 với mục tiêu tạo sự gắn kết và bao tiêu nông sản cho bà con trong xã. Hiện nay hợp tác xã có 37 thành viên, trong đó hơn 50% là đồng bào dân tộc Tày.

Theo ông Nông Hùng Sơn (người dân tộc Tày), Phó Giám đốc Hợp tác xã, sản phẩm chủ lực hiện nay của hợp tác xã là tiêu do đồng bào Cor trồng với diện tích hơn 23 ha. Ngoài ra, đơn vị còn thu mua cà phê, cao su, măng khô… để đa dạng nguồn cung. Để nâng cao chất lượng, hợp tác xã mạnh dạn đầu tư máy móc sơ chế, bảo quản, từ đó sản phẩm có giá trị gia tăng cao hơn, dễ dàng tiếp cận thị trường.

“Chúng tôi vừa bao tiêu đầu ra, vừa tạo thêm việc làm bán thời gian cho bà con tại khu sơ chế, chế biến. 100% lao động ở đây là đồng bào dân tộc thiểu số. Nhờ có liên kết và bao tiêu, đời sống hội viên đã cải thiện rõ rệt”, ông Sơn chia sẻ.

Tương tự, Hợp tác xã Nông nghiệp dịch vụ Hoa Nam (xã Đăk Rve) hiện có 45 hội viên, 85% là người Mơ Nâm và Xơ Đăng. Các sản phẩm chính gồm cà phê, măng khô và dược liệu, đều do hội viên trực tiếp trồng, chăm sóc và đưa vào quy trình chế biến. Nhờ đó, nhiều hộ dân đã thoát nghèo, thu nhập bình quân 4,5 – 5,5 triệu đồng/người/tháng, đời sống được bảo đảm.

Hợp tác xã Nông nghiệp sinh thái Phượng Hoàng (xã Xốp, nơi hơn 95% dân số là đồng bào Giẻ Triêng) đã xây dựng thương hiệu với sản phẩm hạt mác ca sấy cùng nhiều sản phẩm đặc trưng khác như măng khô. Bà Huỳnh Thị Phượng, Giám đốc hợp tác xã thông tin: “Khi mang sản phẩm của các hội viên tham gia các hội chợ, nhiều khách hàng đánh giá cao, nhất là măng khô đặc trưng của đồng bào thiểu số. Điều này tạo động lực để hợp tác xã và bà con tiếp tục sản xuất, mở rộng vùng trồng”.

Đa dạng kênh tiêu thụ sản phẩm

Theo bà Phạm Thị Hoa, Giám đốc Hợp tác xã nông nghiệp dịch vụ Hoa Nam, để có đầu ra ổn định cho các nông sản sau sơ chế, ngoài kết nối với với thương lái bỏ sỉ, đơn vị còn liên tục đầu tư máy móc, nâng cao chất lượng sản phẩm để tăng tính cạnh tranh khi ra thị trường và tích cực tham gia các Hội chợ xúc tiến thương mại.

“Các chương trình xúc tiến thương mại như hội chợ, chợ phiên rất phù hợp với định hướng phát triển và nhu cầu của đơn vị. Các sản phẩm của các hội viên theo đó có cơ hội tiêu thụ tốt hơn, và thu nhập của bà con cũng từ đó được nâng cao hơn”, bà Hoa nói và cho biết thêm, không chỉ tiêu thụ sản phẩm, quá trình tham gia các hội chợ, chương trình quảng bá còn giúp hơp tác xã xây dựng thương hiệu, mở rộng quan hệ kết nối với các doanh nghiệp, đơn vị chế biến. Đây chính là bước đi quan trọng để nông sản miền núi của đồng bào thiểu số không chỉ dừng lại ở thị trường trong tỉnh, mà còn có thể hướng ra thị trường ngoài tỉnh.

Để tìm đầu ra cho sản phẩm, Hợp tác xã Đăk Rve đã tích cực tham gia các hội chợ từ cấp xã, cấp tỉnh trong tỉnh Quảng Ngãi đến các chương trình xúc tiến thương mại cấp tỉnh, cấp quốc gia tại nhiều tỉnh thành trong cả nước và được thị trường đón nhận rất tịch cực. Các sản phẩm nông sản miền núi, vốn gắn liền với đời sống đồng bào, nhờ đó đã có cơ hội tiếp cận thị trường rộng lớn hơn.

“Các hội chợ xúc tiến thương mại mang lại hiệu quả rất rõ rệt. Thậm chí tại hội chợ Công Thương và sản phẩm OCOP Quảng Ngãi năm 2025 mới đây chúng tôi đã bán hết sản phẩm từ rất sớm. Các sản phẩm như tiêu, măng khô đặc trưng của đồng bào dân tộc thiểu số rất được người tiêu dùng ưa chuộng và bán được giá cao”, ông Sơn cho hay.

Đáng chú ý, hiện hợp tác xã Đăk Rve đang tích cực đẩy mạnh bán hàng qua các nền tảng số như Facebook, Tiktok… để tăng nhận diện và tăng hiệu quả tiêu thụ cho sản phẩm.

Thay đổi nếp nghĩ, cách làm, hình thành thói quen sản xuất hàng hóa thương mại

Dù đạt nhiều kết quả tích cực, các hợp tác xã miền núi Quảng Ngãi vẫn còn đối mặt không ít thách thức. Một trong những khó khăn lớn nhất là việc bà con chưa hình thành thói quen tuân thủ chặt chẽ quy trình sản xuất.

“Năm đầu tiên hướng dẫn thì bà con làm đúng, nhưng năm sau lại thay đổi, không theo quy chuẩn. Ví dụ, quy định phải phơi tiêu trong nhà có mái che, bà con lại đem phơi ngoài đường. Do đó, chúng tôi phải nhắc nhở liên tục. Với đồng bào, phải mưa dầm thấm lâu, thay đổi từ từ mới thay đổi được nếp nghĩ, cách làm”, ông Nông Hùng Sơn chia sẻ.

Thời gian tới, hợp tác xã Đăk Rve sẽ tập trung xây dựng vùng trồng đạt tiêu chuẩn VietGAP. Đơn vị đang phối hợp với phòng kinh tế xã để mở các lớp tập huấn, hỗ trợ kỹ thuật, giúp bà con từng bước hình thành thói quen sản xuất theo chuẩn. Khi sản phẩm đạt chứng nhận, giá trị và sức cạnh tranh sẽ cao hơn, tạo nền tảng để mở rộng thị trường.

Hợp tác xã Phượng Hoàng cũng bày tỏ mong muốn kết nối sâu hơn với các doanh nghiệp chế biến, nhằm đưa nông sản của đồng bào Giẻ Triêng đến với người tiêu dùng nhiều nơi. “Chúng tôi mong muốn tiếp tục được hỗ trợ tham gia các hội chợ, lớp tập huấn, chương trình quảng bá để bà con có cơ hội giới thiệu sản phẩm ra thị trường. Khi được đón nhận, bà con sẽ có thêm động lực sản xuất và vươn lên thoát nghèo”, bà Phượng nói.

Nhiều hợp tác xã ở miền núi Quảng Ngãi do đồng bào dân tộc thiểu số làm chủ hoặc tham gia hội viên đã giúp nông sản địa phương có đầu ra ổn định, tăng giá trị nhờ đầu tư sơ chế, chế biến.

Để sản phẩm hợp tác xã có đầu ra ổn định, các đơn vị đã đa dạng kênh tiêu thụ như tham gia các hội chợ, bán hàng trực tuyến…