Quản lý dòng tiền chặt chẽ, ngăn chặn tội phạm lừa đảo trực tuyến

Nâng cao “sức đề kháng” cho người dân

Tại buổi Họp báo thông báo tình hình, kết quả công tác công an năm 2025 của Bộ Công an diễn ra chiều 15/12, Đại tá Nguyễn Hồng Quân, Phó Cục trưởng Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm công nghệ cao (Bộ Công an) cho biết, trong đấu tranh phòng, chống tội phạm mạng nói chung, nhất là phòng, chống tội phạm lừa đảo trên không gian mạng, yếu tố quản lý dòng tiền là quan trọng.

Theo Đại tá Nguyễn Hồng Quân, hầu hết các vụ lừa đảo trực tuyến đều gắn với việc sử dụng tài khoản ngân hàng, ví điện tử “ảo”, tài khoản đứng tên thuê, mượn hoặc được mở bằng thông tin giả. Đây là “mắt xích” quan trọng giúp các đối tượng nhanh chóng luân chuyển, che giấu dòng tiền phạm pháp, gây khó khăn cho công tác điều tra, truy vết.

Nhận diện rõ vấn đề này, thời gian qua, Bộ Công an đã phối hợp chặt chẽ với Ngân hàng Nhà nước và các tổ chức tín dụng triển khai nhiều biện pháp quản lý, rà soát, siết chặt quy trình mở và sử dụng tài khoản thanh toán. Mục tiêu là hạn chế tối đa việc lợi dụng tài khoản ảo, tài khoản trung gian để phục vụ hoạt động phạm tội, đồng thời tăng khả năng phát hiện sớm, phong tỏa, thu hồi tài sản cho bị hại.

Song song với các giải pháp nghiệp vụ, Bộ Công an đặc biệt coi trọng công tác tuyên truyền, phòng ngừa xã hội. Đại tá Nguyễn Hồng Quân cho biết, tội phạm lừa đảo trên không gian mạng chủ yếu đánh vào tâm lý, sự thiếu hiểu biết hoặc lòng tham của nạn nhân. Do đó, nếu người dân được trang bị đầy đủ kiến thức, kỹ năng nhận diện thủ đoạn lừa đảo thì nguy cơ bị xâm hại sẽ giảm đáng kể.

Gần đây, chiến dịch truyền thông “không một mình” do Bộ Công an triển khai đã tạo hiệu ứng lan tỏa tích cực, giúp người dân nhận diện rõ hơn các chiêu trò lừa đảo như giả danh cơ quan chức năng, lừa đảo tình cảm, dụ dỗ đầu tư tài chính, tiền ảo. Thông qua các kênh báo chí, mạng xã hội và truyền thông cơ sở, thông điệp cảnh báo được truyền tải rộng rãi, góp phần nâng cao tinh thần cảnh giác trong cộng đồng.

Đẩy mạnh triển khai Công ước Hà Nội

Thông tin thêm về kết quả đấu tranh với tội phạm lừa đảo trong thời gian qua, Đại tá Lê Khắc Sơn, Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát hình sự, Bộ Công an cho biết, trong 11 tháng đầu năm 2025, tình hình tội phạm hình sự trên cả nước tiếp tục được kiềm chế, kéo giảm hơn 24%. Riêng tội phạm lừa đảo trực tuyến giảm trên 30% so với cùng kỳ.

Tuy nhiên, Đại tá Lê Khắc Sơn cũng thẳng thắn nhìn nhận, thiệt hại do lừa đảo trực tuyến vẫn ở mức rất lớn, với tổng số tiền ước tính trên 6.000 tỷ đồng. Điều này cho thấy tính chất nguy hiểm, tinh vi và xuyên biên giới của loại tội phạm này, đòi hỏi các giải pháp mạnh mẽ, lâu dài và mang tính hệ thống.

Trước diễn biến phức tạp đó, Bộ Công an đã triển khai đồng bộ nhiều biện pháp phòng ngừa và đấu tranh. Lãnh đạo Bộ Công an trực tiếp làm việc, trao đổi với các quốc gia láng giềng như Lào, Campuchia, cùng nhiều nước trong khu vực và trên thế giới nhằm xây dựng các cơ chế phối hợp chặt chẽ, hiệu quả hơn trong đấu tranh phòng, chống tội phạm mạng.

Trong nước, lực lượng Công an, nòng cốt là Cảnh sát hình sự, tăng cường điều tra cơ bản, quản lý chặt chẽ các nhóm đối tượng có dấu hiệu nghi vấn, kịp thời phát hiện, xử lý các hành vi vi phạm. Đặc biệt, các ổ nhóm tổ chức lừa đảo có yếu tố nước ngoài được đưa vào diện theo dõi trọng điểm.

Thực tế cho thấy, nhiều đối tượng đã lợi dụng địa bàn nước thứ ba để tổ chức hoạt động lừa đảo, xâm hại công dân Việt Nam. Trước tình hình này, Bộ Công an đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp phòng ngừa, đấu tranh. Lãnh đạo Bộ Công an trực tiếp làm việc, trao đổi với các quốc gia láng giềng như Lào, Campuchia, cùng nhiều nước trong khu vực và trên thế giới nhằm xây dựng các giải pháp căn cơ, lâu dài.

Bên cạnh hoạt động lừa đảo trong nước, nhiều đối tượng còn lợi dụng địa bàn nước thứ ba để tổ chức hoạt động lừa đảo xâm hại công dân Việt Nam. Trước thực trạng này, Bộ Công an đã đẩy mạnh hợp tác quốc tế trong phòng, chống tội phạm.

Điển hình, Việt Nam và Trung Quốc triển khai cao điểm phối hợp đấu tranh với tội phạm lừa đảo trực tuyến; phối hợp với Campuchia triệt phá 28 chuyên án, bắt giữ trên 500 đối tượng trong 11 tháng qua. Các đối tượng chủ yếu sử dụng thủ đoạn lừa đảo tình cảm qua mạng xã hội, dụ dỗ nạn nhân đầu tư vào các quỹ phúc lợi, giả mạo các tập đoàn lớn trong nước.

Theo Đại tá Nguyễn Hồng Quân, một dấu mốc đặc biệt quan trọng về chống tội phạm mạng là Lễ mở ký Công ước Hà Nội đã được Bộ Công an phối hợp với Bộ Ngoại giao và các cơ quan liên quan tổ chức thành công, với sự tham gia của 119 quốc gia và 2.500 đại biểu quốc tế, trong đó 72 quốc gia trực tiếp ký Công ước ngay tại lễ mở ký.

Sau sự kiện này, Bộ Công an xác định nhiệm vụ trọng tâm là triển khai hiệu quả Công ước Hà Nội trong thực tiễn. Trên cơ sở đó, Bộ Công an tham mưu Chính phủ ban hành Chiến lược tổng thể triển khai Công ước Hà Nội trên phạm vi toàn quốc, phân công rõ trách nhiệm cho từng bộ, ngành, địa phương. Đồng thời, rà soát, đối chiếu hệ thống pháp luật hiện hành để đề xuất sửa đổi, bổ sung, bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ và khả thi.

Theo Đại tá Nguyễn Hồng Quân, đối với hợp tác quốc tế trong tố tụng và tổ chức thực thi Công ước Hà Nội, Bộ Công an chủ động triển khai các cơ chế hợp tác mà Công ước Hà Nội đề ra, gắn với mạng lưới tương trợ tư pháp hình sự, dẫn độ và chuyển giao người bị kết án; nghiên cứu thiết lập hoặc kiện toàn đầu mối liên lạc 24/7 về tội phạm mạng; tăng cường phối hợp với INTERPOL, ASEANAPOL trong truy bắt đối tượng phạm tội...