Tin Khu Vực 
Thủ đoạn ngày càng tinh vi
Trong bối cảnh, tội phạm lừa đảo qua mạng ngày càng tinh vi, nâng cao nhận thức và kỹ năng phòng vệ trên không gian số là yêu cầu cấp thiết, đòi hỏi sự vào cuộc mạnh mẽ từ các cơ quan chức năng, truyền thông và toàn xã hội.
Văn bản giả mạo cơ quan thuế do các đối tượng lừa đảo gửi qua tin nhắn trên mạng xã hội, đánh lừa người dân bằng thông tin giả mạo để chiếm đoạt tài sản.
Liên quan đến vấn đề trên, phóng viên Báo Công Thương đã có cuộc trao đổi với Luật sư Nguyễn Quang Ngọc, Giám đốc Công ty Luật Quốc tế Thiên Việt.
- Thưa luật sư, ông có thể chia sẻ tổng quan về tình hình các vụ lừa đảo qua mạng hiện nay tại Việt Nam?
Luật sư Nguyễn Quang Ngọc: Thời gian gần đây, tình trạng lừa đảo qua mạng tại Việt Nam có dấu hiệu ngày càng gia tăng, không chỉ về số lượng vụ việc mà cả mức độ thiệt hại tài sản. Mặc dù các cơ quan chức năng đã đẩy mạnh triệt phá nhiều đường dây lừa đảo, song tội phạm công nghệ cao vẫn liên tục biến hóa chiêu trò, khai thác triệt để sự phát triển của công nghệ và sự thiếu hiểu biết, tâm lý chủ quan của người dân.
Đáng lo ngại, các đối tượng lừa đảo ngày càng sử dụng nhiều thủ đoạn mới như: Giả danh nhân viên ngân hàng, nhân viên điện lực, thậm chí giả cả số tổng đài để gọi điện, tạo lòng tin, sau đó dẫn dụ nạn nhân cung cấp thông tin cá nhân, tài khoản ngân hàng hoặc cài đặt ứng dụng độc hại.
Ngoài ra, tội phạm mạng còn khai thác thông tin cá nhân bị rò rỉ thông qua các lỗ hổng kỹ thuật. Từ nguồn dữ liệu này, chúng xây dựng các kịch bản lừa đảo tinh vi, đánh đúng tâm lý người dân như: Giả mạo cơ quan điều tra thông báo “có lệnh bắt”, “vi phạm pháp luật”, hoặc dọa “khoá tài khoản ngân hàng” để thao túng tâm lý bị hại, buộc họ làm theo yêu cầu.
- Theo luật sư, vì sao hình thức lừa đảo qua mạng ngày càng gia tăng và thủ đoạn ngày càng tinh vi?
Luật sư Nguyễn Quang Ngọc: Có nhiều nguyên nhân như sự phát triển vượt bậc của các công nghệ mới như ứng dụng AI, mức độ sử dụng và trình độ sử dụng ứng dụng của những người lừa đảo. Số lượng người dùng các nền tảng xã hội nhiều, sử dụng thiết bị thông minh nhiều và đặc biệt là tâm lý vừa chủ quan thiếu hiểu biết lại hám lợi.
Các thủ đoạn lừa đảo ngày càng tinh vi hơn nhờ sự trợ giúp của công nghệ cao và khả năng thao túng tâm lý bị hại. Đáng chú ý, nhiều nạn nhân là người lớn tuổi, công nhân, lao động phổ thông, sinh viên những nhóm dễ bị dụ dỗ vì thiếu kiến thức công nghệ.
Truyền thông và giáo dục pháp luật là tấm khiên cần thiết
- Theo luật sư, vai trò của truyền thông và giáo dục pháp luật trong việc nâng cao nhận thức cộng đồng về phòng, chống lừa đảo qua mạng là gì?
Luật sư Nguyễn Quang Ngọc: Bên cạnh các biện pháp nghiệp vụ, công tác truyền thông và giáo dục pháp luật đóng vai trò rất quan trọng trong việc nâng cao nhận thức cộng đồng về phòng, chống tội phạm lừa đảo qua mạng.
Việc cập nhật thường xuyên các hình thức lừa đảo mới trên báo chí, truyền hình, mạng xã hội… sẽ giúp người dân chủ động cảnh giác hơn. Đơn cử, việc tuyên truyền rõ ràng rằng cơ quan công an không bao giờ làm việc qua điện thoại, không có chuyện “chuyển tiền xác minh”, sẽ giúp hạn chế rất nhiều rủi ro cho người dân.
- Luật sư có lời khuyên nào gửi đến người dân để tự bảo vệ mình trước các hình thức lừa đảo công nghệ cao hiện nay?
Luật sư Nguyễn Quang Ngọc: Người dân cần cảnh giác cao độ khi nhận các cuộc gọi từ số lạ tự xưng là công an, ngân hàng, điện lực... Không cung cấp thông tin cá nhân, không cài đặt các ứng dụng không rõ nguồn gốc và tuyệt đối không chuyển tiền cho bất kỳ ai theo chỉ dẫn từ điện thoại.
Cùng với đó, các cơ quan quản lý nhà nước cũng cần tăng cường kiểm tra, giám sát hệ thống bảo mật tại các đơn vị có lưu trữ dữ liệu cá nhân. Trường hợp để rò rỉ thông tin người dùng, cần áp dụng chế tài nghiêm khắc, thậm chí thu hồi giấy phép hoặc công bố danh tính vi phạm để tăng tính răn đe…
Lừa đảo qua mạng không chỉ là vấn đề công nghệ, mà còn là câu chuyện của nhận thức và trách nhiệm xã hội. Mỗi người dân cần trở thành “lá chắn” đầu tiên bảo vệ mình và người thân khỏi những chiêu trò ngày càng tinh vi.
Xin cảm ơn luật sư!
Việc nâng cao nhận thức cộng đồng không chỉ là giải pháp trước mắt mà còn là nền tảng vững chắc để xây dựng môi trường số an toàn và bền vững. Khi mỗi người đều cảnh giác, được trang bị kiến thức và kỹ năng số, chúng ta sẽ trở thành “lá chắn” hiệu quả nhất, bảo vệ chính mình và góp phần đẩy lùi lừa đảo trực tuyến. Đầu tư vào nhận thức hôm nay chính là cách bảo vệ tương lai của cả cộng đồng.
