Pi Network lên sàn: Đừng thấy 'hoa nở' mà ngỡ 'xuân' về

"Mộng tỷ phú"

Sau nhiều 6 năm chờ đợi, dạo gần đây, nhiều nhà đầu tư không giấu khỏi sự phấn khích trước thông tin tiền ảo Pi chuẩn bị được niêm yết trên sàn OKX vào lúc 15h ngày 20/2 (giờ Việt Nam), nói cách khác, là bước ngoặt đánh dấu giai đoạn Open Network của Mainnet. Dự án gây tranh cãi bậc nhất thế giới này đã thu hút hơn 10,14 triệu lượt di chuyển Mainnet và 19 triệu người xác minh danh tính (KYC) - con số ấn tượng do chính Pi Network cung cấp.

Phía cộng đồng nhà đầu tư sở hữu Pi - những người đã "đào Pi" miệt mài trên điện thoại di động ngày đêm đang tràn đầy hy vọng về một tương lai tươi sáng, nơi họ có thể "đổi đời" nếu đồng tiền ảo này được niêm yết và giao dịch công khai với mức giá cao. Viễn cảnh trở thành triệu phú chỉ sau một đêm sẽ chẳng còn là điều quá xa vời, khó tưởng tượng đối với họ.

Giá trị của Pi trước thời điểm niêm yết là bí ẩn, khi nguồn cung lên đến 100 tỷ đơn vị và có thể dễ dàng "kiếm" được chỉ bằng vài cú "chạm" vào màn hình điện thoại (Ảnh: Bảo Lâm)

Dẫu vậy, cũng không ít người vẫn tiếp tục hoài nghi về tính bền vững của Pi Network. Nỗi lo sợ về một cú "xả hàng" hàng loạt, khiến dự án nhanh chóng "chìm xuồng" không phải là không có căn cứ. Câu hỏi "Bán cho ai? Ai là người mua?" vẫn còn bỏ ngỏ. Phải chăng, người chiến thắng cuối cùng chỉ là những nhà sáng lập Pi, những người đã tận dụng hàng chục triệu thành viên mẫn cán để tạo nên cơn sốt ảo, thu lợi nhuận khổng lồ từ các chiến dịch quảng cáo miễn phí?

Tại Việt Nam, có thể nói Pi Network là loại tiền ảo đã được nhắc đến nhiều nhất trong khoảng 5 năm trở lại đây, dù cho các cơ quan chức năng đều không công nhận về những giao dịch liên quan đến Pi. Chỉ trong vài tuần, nó bỗng chợt phổ biến, lan truyền một cách nhanh chóng trên cõi mạng, nhờ cách thức "đào" đơn giản trên điện thoại thông minh.

"Thợ đào" theo đó chỉ cần tải ứng dụng, "bấm tia sét" mỗi ngày để khai thác, hoặc có thể giới thiệu thêm người mới để tăng số lượng Pi kiếm được - một mô hình khá giống với đa cấp.

Cộng đồng Pi tại Việt Nam tới nay có quy mô hàng trăm nghìn thành viên, hội tụ đầy đủ các lứa tuổi tham gia, và tự tổ chức các giao dịch nội bộ, mua bán Pi bằng tiền mặt hoặc đổi lấy tài sản hữu hình với mức giá tự thỏa thuận, trung bình khoảng vài nghìn đồng/Pi.

Tuy nhiên, đó là câu chuyện của các năm về trước, sau thông báo mở mạng ngày 12/2 từ PI Network, giá Pi đã tăng mạnh trên các thị trường chợ đen. Ghi nhận ở một số hội nhóm, các tài khoản đang rao mua/bán Pi với mức 41.000 đồng/Pi, tạo nên nhiều tranh luận không ngớt.

Không rõ thực hư của tính thanh khoản thế nào, song, như đã đề cập, giá Pi vốn là do các đầu mối tự thỏa thuận với nhau. Giá trị của loại tiền số này trước thời điểm niêm yết là bí ẩn, khi nguồn cung lên đến 100 tỷ đơn vị và có thể dễ dàng "kiếm" được chỉ bằng vài cú "chạm" vào màn hình điện thoại.

Đừng thấy "hoa nở" mà ngỡ "xuân" về

Tại Việt Nam, các cơ quan chức năng đã vào cuộc điều tra hoạt động liên quan đến Pi từ năm 2023. Bộ Công an đã chỉ ra dấu hiệu của mô hình đa cấp, lôi kéo người tham gia. Pháp luật Việt Nam và nhiều quốc gia khác đều cấm sử dụng tiền ảo để giao dịch, trong khi Pi Network lại quảng cáo về khả năng trao đổi hàng hóa bằng đồng tiền này.

Trên thế giới, trước thông tin Pi Network chuẩn bị "bạch hóa", giao dịch công khai, một số sàn giao dịch lớn đã thẳng thừng từ chối niêm yết tiền điện tử này vì lý do đạo đức, lo ngại nguy cơ gây thiệt hại cho những người thiếu kiến thức về tài chính.

CEO sàn ByBit, Ben Zhou, đã hài hước chia sẻ trên mạng xã hội về việc nhà đầu tư nên "tránh xa" Pi Network để không gặp phải những rắc rối tương tự như giao dịch ngoại hối (forex) trước đây, lo sợ cảnh tượng các cô chú trung niên hò hét, căng băng rôn xuống đường đòi lại tiền mồ hôi nước mắt có thể lặp lại...

Chuyên gia CryptoInsight, Haotian, cũng lên tiếng phản đối việc niêm yết Pi, cho rằng yếu tố đạo đức đang bị bỏ qua. Ông ví von thị trường tiền ảo đang cạn dần thanh khoản, trở thành một trò chơi Ponzi, nơi người chơi chỉ chăm chăm "thoát hàng" trước khi "bẫy sập".

Hiện nay, nhiều nhà đầu tư có phần "ảo tưởng", ngây thơ khi tin rằng Pi có thể sánh ngang với Bitcoin. Một chuyên gia tiền ảo đã thẳng thắn chỉ ra những khác biệt "một trời một vực" giữa hai đồng tiền này.

Trước hết, về công nghệ và thuật toán, Bitcoin (BTC) dựa trên blockchain và sử dụng thuật toán Proof of Work (PoW), các thợ đào phải giải các bài toán phức tạp để xác minh giao dịch và tạo khối mới, sử dụng phần cứng mạnh và tiêu tốn nhiều điện năng. Ngược lại, Pi Network dùng mô hình “mining” trên điện thoại mà không cần tiêu tốn nhiều tài nguyên. Thực chất, đào Pi chỉ là một hình thức xác thực danh tính và duy trì sự tham gia của người dùng, chứ không thực sự xác minh giao dịch như Bitcoin.

Bitcoin hiện là đồng tiền có giá trị cao nhất, ra đời năm 2009, được giao dịch trên nhiều sàn lớn như Binance, Coinbase và có tính thanh khoản cao, có thể đổi thành tiền thật. Đồng thời, được nhiều doanh nghiệp và tổ chức tài chính công nhận như một tài sản lưu trữ giá trị và phương tiện thanh toán. Một số quốc gia như El Salvador thậm chí đã hợp pháp hóa Bitcoin như một đơn vị tiền tệ.

Bitcoin còn là đồng tiền điện tử phi tập trung đầu tiên trên thế giới, hoạt động trên blockchain công khai và không bị kiểm soát bởi bất kỳ tổ chức nào, khác biệt với Pi khi đang trong quá trình phát triển và có sự kiểm soát từ nhóm sáng lập là cựu sinh viên Stanford. Nói tóm lại, trong khi Bitcoin đã chứng minh được giá trị và độ tin cậy sau hơn một thập kỷ tồn tại, thì Pi Network còn ẩn chứa vô vàn dấu hỏi, rủi ro về khả năng phát triển thực tế, tính ứng dụng rộng rãi hay giá trị thực sự.