Phục hồi, phát triển thị trường lao động hiệu quả

Chia sẻ kịp thời

Trong hai năm qua, hàng triệu người lao động trên cả nước rơi vào tình cảnh điêu đứng vì ảnh hưởng của dịch bệnh, số lượng người thất nghiệp, mất việc làm không ngừng tăng nhanh. Riêng trong Quý III/2021 tình hình nghiêm trọng nhất với 4,7 triệu lao động bị mất việc; 14,7 triệu lao động phải tạm nghỉ/tạm ngừng sản xuất kinh doanh; 12 triệu lao động bị cắt giảm giờ làm hoặc buộc phải nghỉ giãn việc, nghỉ luân phiên và 18,9 triệu lao động bị giảm thu nhập.Hầu hết những lao động bị ảnh hưởng nằm trong độ tuổi lao động, từ 25 đến 54 tuổi chiếm 73,3%.

Theo đánh giá của Tổng Cục thống kê, thất nghiệp đã dẫn đến tiền lương, thu nhập giảm, đời sống người lao động gặp nhiều khó khăn. Thu nhập bình quân tháng của người lao động chỉ còn là 5,2 triệu đồng (quý III/2021), giảm 877 nghìn đồng so với quý trước và giảm 603 nghìn đồng so với cùng kỳ năm 2020. Đặc biệt, cùng với tình trạng thất nghiệp, dịch bệnh Covid-19 cũng khiến thị trường lao động có sự dịch chuyển lớn từ thành thị về nông thôn, từ các trung tâm kinh tế lớn về các tỉnh kéo theo nguy cơ thiếu hụt lao động tạm thời và áp lực giải quyết việc làm tại chỗ, nhất là thời điểm giáp Tết.

Nhiều chương trình sẽ được triển khai nhằm hỗ trợ người lao động có việc làm

Ngay trong giai đoạn “nóng” nhất của dịch bệnh, Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều chính sách hỗ trợ trực tiếp người lao động và doanh nghiệp. Đặc biệt, ngày 24/9 Chính phủ ban hành Nghị quyết số 116/NQ-CP về chính sách hỗ trợ người lao động và người sử dụng lao động bị ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19 từ Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp.

Nghị quyết số 116/NQ-CP thể hiện sự quan tâm, chia sẻ của Đảng, Nhà nước đối với người lao động và người sử dụng lao động bị ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19, góp phần hỗ trợ người lao động khắc phục khó khăn, ổn định cuộc sống, chống đứt gãy chuỗi cung ứng lao động và thiếu hụt lao động; hỗ trợ người sử dụng lao động giảm chi phí, nỗ lực thích ứng với trạng thái bình thường mới, duy trì sản xuất, kinh doanh, tạo việc làm cho người lao động; đồng thời phát huy vai trò của chính sách bảo hiểm thất nghiệp là chỗ dựa cho người lao động và người sử dụng lao động.

Việc hỗ trợ gười lao động và người sử dụng lao động từ Quỹ bảo hiểm thất nghiệp được quán triệt là phải đảm bảo nguyên tắc đóng – hưởng, chia sẻ và công bằng đối với gười lao động và người sử dụng lao động. tham gia bảo hiểm thất nghiệp. Đồng thời, quá trình triển khai chính sách đặt trong cân đối tổng thể chung các nguồn lực của Nhà nước, các quỹ, các nguồn hỗ trợ khác, có tính tới sự khác biệt và ưu tiên một số đối tượng bị ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19. Công tác hỗ trợ cần phải đơn giản, kịp thời, đúng đối tượng, công khai, minh bạch và hiệu quả. Không áp dụng đối với đối tượng tự nguyện không nhận hỗ trợ.

Trên tinh thần chủ trương của Nghị quyết 116/NQ-CP, các Bộ ngành, chính quyền địa phương đã vào cuộc để kịp thời đưa chính sách đến với người lao động, doanh nghiệp. Thông qua chính sách, người sử dụng lao động đã được thụ hưởng các hỗ trợ như: Giảm mức đóng bảo hiểm tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp; tạm dừng đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất; đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ kỹ năng nghề để duy trì việc làm cho người lao động; vay vốn để trả lương ngừng việc, trả lương phục hồi sản xuất; giảm mức đóng vào Quỹ bảo hiểm thất nghiệp cho người sử dụng lao động bị ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19; hỗ trợ tiền mặt cho hộ kinh doanh.

Đối với người lao động cũng được hưởng các chính sách hỗ trợ như hỗ trợ người lao động ngừng việc; tạm hoãn thực hiện hợp đồng lao động, nghỉ việc không hưởng lương; chấm dứt hợp đồng lao động nhưng không đủ điều kiện hưởng trợ cấp thất nghiệp; hỗ trợ viên chức hoạt động nghệ thuật và người lao động là hướng dẫn viên du lịch; hỗ trợ bằng tiền cho người lao động bị ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19 từ kết dư Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp. Có thể nói, việc tham mưu xây dựng chính sách kịp thời, cơ bản hỗ trợ được người dân, nhất là các nhóm dễ bị tổn thương và chịu tác động mạnh mẽ của đại dịch.

Tại kỳ họp bất thương của Quốc hội, trong phiên thảo luận tại tổ về dự thảo Nghị quyết về chính sách tài khóa, tiền tệ để hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, ngày 4/1/2022, thông tin thêm hiệu quả của hai gói chính sách an sinh xã hội lớn thời gian qua – đó là Nghị quyết 68 và Nghị quyết 116, Bộ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung cho biết đã đã hỗ trợ 71.000 tỷ đồng. Số lượng người lao động được thụ hưởng là trên 42,8 triệu lượt người lao động và các đối tượng khác. “Tiến độ giải ngân đều đảm bảo đạt và vượt. Đây là thành công của chúng ta trong việc hỗ trợ người lao động, đảm bảo an sinh xã hội” - Bộ trưởng Đào Ngọc Dung nhấn mạnh.

Ứng phó với khó khăn mới

Năm 2022, khó khăn, thách thức trong việc đảm bảo an sinh cho người lao động được nhiều chuyên gia dự báo là còn hết sức khó khăn do dịch bệnh Covid-19 vẫn còn những yếu tố khó lường.

Đối với vấn đề lao động, việc làm, ông Vũ Trọng Bình, Cục trưởng Cục Việc làm cho biết, năm 2022 là năm có ý nghĩa quan trọng, tạo nền tảng thực hiện các mục tiêu của Kế hoạch 5 năm 2021 - 2025, kinh tế phục hồi sẽ thúc đẩy thị trường lao động Việt Nam phục hồi tiến tới đạt được các mục tiêu về lao động, việc làm, an sinh xã hội. Tuy nhiên, dịch Covid-19 có thể diễn biến phức tạp, khó kiểm soát ở một số địa bàn làm cho khả năng phục hồi và phát triển thị trường lao động vẫn còn nhiều khó khăn, thách thức ở một số khu vực.

Theo đại diện Cục Việc làm, dự báo trong năm 2022 với kịch bản khả quan nhất thì đại dịch Covid-19 vẫn tiếp tục tác động tiêu cực đến hơn 5 triệu lao động, vẫn còn tình trạng mất cân đối cung - cầu lao động cục bộ, thiếu hụt lao động tại các vùng kinh tế trọng điểm phía Nam trong khi tại các tỉnh, thành phố dư cung lao động lại thiếu việc làm.

Trước tình hình đó, kế hoạch mục tiêu năm tới của ngành lao động, thương binh và xã hội là từng bước phục hồi và phát triển thị trường lao động hiệu quả, đáp ứng yêu cầu phục hồi và phát triển kinh tế, bảo đảm an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, hạn chế thấp nhất những tiêu cực từ dịch bệnh tới thị trường lao động; phát triển thị trường lao động đồng bộ, hiện đại, linh hoạt, thống nhất, hội nhập nhằm thúc đẩy nhanh chuyển dịch cơ cấu lao động, phát triển nguồn nhân lực để phát triển và chuyển dịch cơ cấu kinh tế chung trong thời gian tới.

Cụ thể, ngành lao động đang hướng mục tiêu: Tỷ lệ thất nghiệp khu vực thành thị dưới 4%; tỷ lệ thiếu việc làm khu vực nông thôn dưới 2%; hỗ trợ người lao động làm việc tại các doanh nghiệp thuộc vùng kinh tế trọng điểm, các địa phương có các khu kinh tế, khu công nghiệp, khu công nghệ cao yên tâm làm việc, tham gia phục hồi sản xuất kinh doanh; đặc biệt hỗ trợ để thu hút người lao động ngoại tỉnh quay trở lại làm việc...

Để thực hiện hiệu quả các mục tiêu, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội đã đưa ra một số giải pháp trọng tâm, như: Tăng cường nghiên cứu xây dựng và tổ chức triển khai các chính sách hỗ trợ người lao động, đảm bảo an sinh xã hội; hướng dẫn doanh nghiệp xây dựng các mô hình sản xuất an toàn, phục hồi sản xuất kinh doanh; tập trung đào tạo, nâng cao chất lượng lao động đáp ứng yêu cầu phục hồi và phát triển thị trường lao động với 4 hướng giải pháp chính là: Tập trung đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng nghề cơ bản cho người lao động để kịp thời cung ứng cho doanh nghiệp, hoặc vùng kinh tế trọng điểm; nâng cao chất lượng nguồn cung lao động; chuyển đổi số và dạy học trực tiếp trong giáo dục nghề nghiệp; đầu tư vào các trường chất lượng cao; kết nối cung – cầu lao động, trên cơ sở nắm chắc diễn biến của cung – cầu lao động, cả về số lượng, ngành nghề, trình độ.