Phát triển lâm sản ngoài gỗ: Cần chiến lược ổn định

Đến năm 2020, giá trị sản xuất lâm sản ngoài gỗ chiếm 20% giá trị sản xuất lâm nghiệp

Ông Trương Tất Đơ- Tổng cục Lâm nghiệp (Bộ NN&PTNT)- cho biết, thị trường lâm sản ngoài gỗ là thị trường nhiều tiềm năng phát triển với nhu cầu tiêu dùng ngày càng cao. Hiện nay, lâm sản ngoài gỗ của Việt Nam XK sang gần 90 nước và vùng lãnh thổ. Thị trường Nhật Bản và Đài Loan chiếm thị phần cao và ổn định, thị trường Mỹ mới có từ năm 2001 nhưng có mức tăng trưởng rất nhanh, có triển vọng là thị trường tiềm năng. Trong đó, quế Việt Nam XK sang Ấn Độ chiếm gần 1/2 khối lượng quế XK. Các sản phẩm hồi, sa nhân và thảo quả Việt Nam XK chủ yếu sang Trung Quốc, chiếm gần 2/3 lượng XK. Các sản phẩm thủ công mỹ nghệ chủ yếu được XK sang các nước châu Âu.

Việt Nam có gần 4.000 loài cây thuốc, 216 loài tre trúc và 30 loài song mây, tiềm năng phát triển lâm sản ngoài gỗ của Việt Nam rất lớn. Hiện có khoảng 50 loài cây thuốc đang được khai thác ở mức độ khác nhau, cung cấp cho thị trường trong nước và XK tiểu ngạch sang Trung Quốc. Nhu cầu dược liệu ở nước ta hiện khoảng 50.000 tấn/năm, chủ yếu dùng cho thị trường nội địa.

Mặc dù tiềm năng là rất lớn nhưng theo đánh giá của ông Trương Tất Đơ, thị trường các sản phẩm lâm sản ngoài gỗ của Việt Nam còn manh mún, trữ lượng không ổn định, sự liên kết hợp tác giữa các đơn vị khai thác còn lỏng lẻo, cạnh tranh lẫn nhau, nhất là những thời điểm khan hiếm hàng. Bên cạnh đó, giá bán các sản phẩm này chưa cao do chất lượng còn thấp, khâu chế biến còn nhiều hạn chế, không có nhãn mác chỉ rõ xuất xứ hay thương hiệu, mới chỉ đáp ứng chủ yếu cho những thị trường dễ tính.

Việc tiêu thụ các sản phẩm lâm sản ngoài gỗ của Việt Nam vẫn còn phụ thuộc quá nhiều vào Trung Quốc, chiếm đến trên 80% lượng lâm sản ngoài gỗ xuất khẩu. Do vậy, chỉ một ách tắc nhỏ của thị trường Trung Quốc cũng kéo theo biến động lớn trong thị trường nội địa của sản phẩm này.

Để thị trường lâm sản ngoài gỗ phát triển bền vững, nâng cao giá trị gia tăng của sản phẩm, nhiều ý kiến cho rằng, cần ưu tiên vốn hỗ trợ thực hiện chính sách đầu tư về khoa học công nghệ cho công tác bảo tồn một số loài lâm sản ngoài gỗ có giá trị kinh tế cao đang có nguy cơ tuyệt chủng. Nâng cao chất lượng, mẫu mã, bao bì cho các mặt hàng xuất khẩu. Đồng thời, đề xuất triển khai các mô hình về cây lâm sản ngoài gỗ theo hướng xây dựng thành các vùng sản xuất hàng hóa có giá trị kinh tế cao, gắn với sơ chế, tạo thương hiệu sản phẩm để tăng giá trị hàng hóa. Bên cạnh đó, theo các chuyên gia, đã đến lúc cần có chiến lược phát triển lâm sản ngoài gỗ.