Phát huy vai trò của phụ nữ trong tiêu dùng xanh và kinh tế tuần hoàn

Phát biểu tại Hội thảo “Tăng cường vai trò phụ nữ trong kinh tế tuần hoàn: Từ chính sách đến thực tiễn” ngày 16/10, PGS.TS. Nguyễn Đình Thọ – Phó Viện trưởng Viện Chiến lược, chính sách Nông nghiệp và Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) khẳng định: Kinh tế tuần hoàn là hướng đi tất yếu, giúp cân bằng giữa tăng trưởng kinh tế và bảo vệ môi trường, mở đường cho nền kinh tế xanh.

Tuy nhiên, ông Thọ cho rằng việc phân loại chất thải rắn sinh hoạt tại nguồn vẫn còn nhiều hạn chế, trong khi phụ nữ -lực lượng nòng cốt trong chuỗi thu gom và tái chế chưa được công nhận và hỗ trợ đúng mức. “Lộ trình phân loại chất thải rắn theo Luật Bảo vệ môi trường 2020 vẫn chưa đạt kỳ vọng”, ông nhấn mạnh.

Theo ông Lê Anh Vũ, đại diện Tổ chức Hanns Seidel Foundation (HSF) Việt Nam, phụ nữ không chỉ là người định hướng tiêu dùng xanh cho gia đình, mà còn là lực lượng âm thầm nhưng không thể thiếu trong hoạt động thu gom, phân loại rác. Tuy nhiên, phần lớn lao động nữ trong khu vực phi chính thức thiếu trang thiết bị bảo hộ, kỹ năng nghề và cơ hội tham gia vào chuỗi giá trị chính thức. “Nếu muốn thúc đẩy kinh tế tuần hoàn, phải trao quyền và hỗ trợ phụ nữ nhiều hơn”, ông Vũ đề xuất.

Bà Nguyễn Phương Hoa – đại diện Trung ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam cho biết, phụ nữ là nhóm chịu tác động lớn từ ô nhiễm môi trường nhưng cũng là lực lượng tiên phong trong thay đổi hành vi tiêu dùng. Hiện cả nước có gần 10.000 mô hình phụ nữ tham gia bảo vệ môi trường, nhiều mô hình tạo sinh kế xanh, gây quỹ hỗ trợ phụ nữ và trẻ em khó khăn. Tuy nhiên, hầu hết vẫn hoạt động nhỏ lẻ, thiếu cơ chế tài chính và kỹ thuật để mở rộng.

Đại diện Cục Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), bà Trần Thị Thu Hiền nêu, Bộ đang nghiên cứu thay thế phương tiện thu gom rác lạc hậu bằng xe điện ba bánh nhằm cải thiện điều kiện làm việc và an toàn lao động cho phụ nữ thu gom rác.

Ở góc độ xã hội, bà Đoàn Vũ Thảo Ly – Trung tâm Nghiên cứu Môi trường và Cộng đồng đề xuất hợp thức hóa lực lượng lao động nữ phi chính thức bằng cách tổ chức họ thành hợp tác xã hoặc liên kết với doanh nghiệp tái chế. Dù còn 71% lao động phi chính thức chưa sẵn sàng gia nhập khu vực chính thức, song 88% mong muốn được đào tạo nghề, cho thấy nhu cầu nâng cao năng lực là rất lớn.

Ngoài ra, việc khuyến khích các sáng kiến và chương trình thí điểm từ khu vực tư nhân, tổ chức phi chính phủ, hướng đến tích hợp lực lượng thu gom rác phi chính thức trong chuỗi kinh tế tuần hoàn, cũng được xem là giải pháp khả thi, mang tính dài hạn.