Phân cấp C/O tại địa phương: Cần đầu tư chuyển đổi số

Hạ tầng giữ vai trò quan trọng trong truy xuất nguồn gốc

Năm 2025, sản lượng sầu riêng của tỉnh Đắk Lắk ước đạt khoảng 400.000 tấn, tăng 30.000 tấn so với năm 2024, cho thấy sự phát triển ổn định và tiềm năng lớn của ngành trồng sầu riêng tại địa phương. Với doanh thu dự kiến đạt 1,1 tỷ USD, trong đó riêng thị trường Trung Quốc chiếm khoảng 900 triệu USD, sầu riêng Đắk Lắk đang khẳng định vị thế quan trọng trên thị trường xuất khẩu. Trong cơ cấu giống, DONA và Ri6 là hai giống chủ lực, chiếm tới 97% diện tích, trong khi các giống khác như sầu riêng địa phương hay musang king chỉ chiếm khoảng 3%.

Để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng và nâng cao chất lượng sản phẩm, nông dân và doanh nghiệp trong tỉnh đã tích cực đầu tư vào vùng nguyên liệu, đồng thời áp dụng các quy trình sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP và GlobalGAP. Những bước đi này không chỉ giúp nâng cao chất lượng sầu riêng mà còn tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế, đặc biệt là trong bối cảnh người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến nguồn gốc và an toàn thực phẩm.

Theo ông Lê Anh Trung, Chủ tịch Hiệp hội Sầu riêng Đắk Lắk, việc triển khai thí điểm truy xuất nguồn gốc quả sầu riêng và phân cấp cấp Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa (C/O) tại địa phương là một bước đi quan trọng để nâng cao giá trị xuất khẩu. Quyết định này của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, cùng với Thông tư 40/2025/TT-BCT của Bộ Công Thương đã mở ra hành lang pháp lý thuận lợi cho việc xuất khẩu nông sản.

Tuy nhiên, để các chính sách này đi vào thực tế, theo ông Trung cần có sự quyết liệt từ cơ quan quản lý trung ương và sự phối hợp tích cực từ nông dân, doanh nghiệp. Đó là, đầu tư vào công nghệ và hạ tầng số là điều kiện tiên quyết để đảm bảo việc truy xuất nguồn gốc thuận lợi.

Các doanh nghiệp cũng được khuyến khích đẩy nhanh quá trình chuyển đổi số, kết nối dữ liệu với các sở ngành và Bộ Khoa học Công nghệ theo Đề án 100 của Chính phủ. Đây sẽ là nền tảng để tạo ra hệ thống quản lý thông tin minh bạch, giảm thủ tục hành chính và nâng cao năng lực cạnh tranh của sầu riêng Đắk Lắk trên thị trường quốc tế.

Giải pháp thực tiễn cho doanh nghiệp

Ông Nguyễn Thiên Văn, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Lắk cho biết, việc phân cấp trong cấp Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa (C/O) sẽ mang lại nhiều lợi ích cho doanh nghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp địa phương. Khi C/O được triển khai trực tiếp tại tỉnh, các doanh nghiệp không còn phải làm việc trực tiếp với cơ quan trung ương để hoàn tất thủ tục. Từ đó sẽ tiết kiệm thời gian, chi phí và giảm bớt thủ tục hành chính rườm rà.

Để minh chứng, ông Văn dẫn chứng ngành thủy sản, cụ thể là hoạt động xuất khẩu cá. Các phương tiện khai thác được yêu cầu cập nhật lịch trình đánh bắt và được theo dõi qua hệ thống định vị. Nhờ đó, cơ quan quản lý có thể xác định chính xác loại cá, số lượng, đồng thời đảm bảo các phương tiện không tham gia khai thác trái phép. Dữ liệu này vừa giúp doanh nghiệp quản lý nguồn cung, vừa làm cơ sở để cơ quan thẩm quyền cấp C/O nhanh chóng, chính xác.

Ông Nguyễn Thiên Văn nhấn mạnh thêm, việc áp dụng mô hình tương tự cho nông sản, trong đó có sầu riêng, cà phê, hồ tiêu… sẽ tạo ra môi trường thuận lợi cho doanh nghiệp. Không chỉ giúp kiểm soát chất lượng, nguồn gốc sản phẩm, việc triển khai C/O tại địa phương còn nâng cao năng lực xuất khẩu, thúc đẩy thương hiệu nông sản Đắk Lắk phát triển bền vững trên thị trường quốc tế.

Theo Sở Công Thương Đắk Lắk trong năm 2026, sản lượng sầu riêng toàn tỉnh ước đạt từ  430.000 - 450.000 tấn, tăng khoảng 12-15% so với năm 2025.