Nông sản, thực phẩm: Mặt hàng xuất khẩu “đinh” của Việt Nam sang Ba Lan

Lợi thế từ EVFTA

Phát biểu tại “Hội nghị giao thương trực tuyến xúc tiến thương mại và hợp tác doanh nghiệp Việt Nam – Ba Lan 2021”, diễn ra chiều 26/5, ông Vũ Bá Phú- Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương) cho hay: Trong số các Hiệp định Thương mại tự do (FTA) Việt Nam tham gia, Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – EU (EVFTA) là FTA thế hệ mới mang lại nhiều tác động tích cực đến tăng trưởng xuất nhập khẩu của Việt Nam sang thị trường EU. Cũng đồng thời tác động tích cực tới trao đổi thương mại Việt Nam – Ba Lan. Ngay trong năm EVFTA có hiệu lực (năm 2020), kim ngạch xuất nhập khẩu giữa hai nước đã đạt 2,115 tỷ USD, tăng 17,6% so với năm 2019. Xuất khẩu của Việt Nam sang Ba Lan đạt gần 1,774 tỷ USD, tăng 18,4%; nhập khẩu của Việt Nam từ Ba Lan đạt 341 triệu USD, tăng 13,9% so với cùng kỳ năm trước.

EVFTA được doanh nghiệp Việt Nam mong đợi là bởi ngay sau khi có hiệu lực, EU sẽ xóa bỏ thuế nhập khẩu đối với 85,6% số dòng thuế, tương đương 70,3% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang EU. Tiếp đó sau 7 năm, xóa bỏ thuế nhập khẩu đối với 99,2% số dòng thuế, tương đương 99,7% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam. Đối với 0,3% kim ngạch xuất khẩu còn lại, EU dành cho Việt Nam hạn ngạch thuế quan với thuế nhập khẩu trong hạn ngạch là 0%. Như vậy cho đến nay, cam kết trong EVFTA là mức cam kết cao nhất mà một đối tác dành cho Việt Nam trong các FTA đã được ký kết.

“Do chênh lệch thuế nhập khẩu từ 10-15% so với hàng hóa cùng chủng loại từ các đối thủ cạnh tranh như Trung Quốc và một số nước châu Á khác như Campuchia, Myanmar, Bangladesh… nên hàng Việt Nam vào EU nói chung và Ba Lan nói riêng có sức cạnh tranh đáng kể”, ông Vũ Bá Phú nhấn mạnh.

Nông sản, thực phẩm - mặt hàng xuất khẩu tiềm năng của Việt Nam sang Ba Lan

Đáng lưu ý, Việt Nam hiện là nhà cung cấp hàng hóa lớn thứ 10 của EU nhưng cũng mới chỉ chiếm khoảng 1,8% thị phần, do vậy còn rất nhiều tiềm năng để doanh nghiệp Việt Nam khai thác, gia tăng kim ngạch xuất khẩu sang EU và Ba Lan. “Bộ Công Thương đã và đang thực hiện nhiều hoạt động hỗ trợ nâng cao năng lực, nhận thức và cung cấp thông tin cho các doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam về việc đáp ứng các tiêu chuẩn của hàng hoá xuất khẩu sang EU”, ông Vũ Bá Phú thông tin.

Nhiều dư địa cho mặt hàng nông sản, thực phẩm

Về cấu trúc hàng hoá xuất nhập khẩu giữa Việt Nam- Ba Lan, bà Magdalena Rowińska - Phó Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ Quốc gia về Nông nghiệp- Ba Lan chỉ ra: Ba Lan đang nhập khẩu chủ yếu cà phê, trà từ Việt Nam và xuất khẩu thịt và sản phẩm từ thịt, thức ăn gia súc, bơ sữa, mỡ gia súc. Hàng hoá xuất nhập khẩu của Việt Nam- Ba Lan có sự bù đắp lẫn nhau, do vậy còn rất nhiều tiềm năng gia tăng kim ngạch thương mại hai nước.

Với kinh nghiệm theo dõi thực tế thị trường Ba Lan, ông Nguyễn Thành Hải- Tham tán thương mại- Thương vụ Việt Nam tại Ba Lan khẳng định: “Doanh nghiệp Việt Nam- Ba Lan có cơ hội làm ăn, kinh doanh trên nhiều mặt hàng nhưng tiềm năng lớn nhất là nông sản, thực phẩm”.

Qua nghiên cứu của thương vụ, gạo là mặt hàng có tiềm năng xuất khẩu lớn nhất sang Ba Lan. Tuy chưa được hưởng mức thuế suất 0% nhưng Uỷ ban châu Âu đưa ra một quy định riêng và với hạn mức 80.000 tấn gạo/năm được hưởng ưu đãi thuế, bao gồm 20.000 tấn gạo chưa xay xát+ 30.000 tấn gạo xay xát + 30.000 tấn gạo thơm (gạo tấm không bị áp dụng hạn ngạch). Đặc biệt, gạo ST24 và ST25 của Việt Nam có thể cạnh tranh tốt với gạo Thái Lan. Hiện giá CIF các mặt hàng gạo này tới các nước châu Âu đang thấp hơn 2-3% so với gạo Thái Lan, kể cả tính thuế nhập khẩu. Đối tượng chính sử dụng gạo này vẫn là cư dân các nước châu Á, sinh sống làm việc tại Ba Lan họ vẫn ưa chuộng giống gạo từ Việt Nam. Xuất khẩu mặt hàng này, doanh nghiệp Việt Nam nên chú trọng bao bì, đóng gói 5kg và 18kg nhưng thị trường Ba Lan phổ biến đóng bao 5kg và không quá ưu chuộng gạo dẻo.

Tiếp đến là cà phê, hạt tiêu, hạt điều, các mặt hàng này đã được hưởng thuế suất 0%. Qua khảo sát, 60% nguyên liệu sản xuất cà phê, 40% hạt tiêu, 30% hạt điều tại thị trường Ba Lan đến từ Việt Nam nhưng chủ yếu qua các nhà phân phối lớn của Đức, Hà Lan và chưa có thương hiệu của Việt Nam xuất hiện trên thị trường. Thời gian gần đây, nhu cầu các mặt hàng này của Việt Nam đang mở rộng hơn với lợi thế giá cả cạnh tranh, đặc biệt doanh nghiệp Ba Lan chuyển hướng mua nguyên liệu trực tiếp từ nhà sản xuất.

Các mặt hàng nông sản khác như hoa quả nhiệt đới như xoài, chanh leo, nước ép trái cây cô đặc đang có nhu cầu rất cao nhưng chưa có sản phẩm này của Việt Nam tại thị trường Ba Lan. Ngoài ra, mặt hàng nước mía, nước dừa đóng chai cũng là một gợi ý tốt cho doanh nghiệp.

Về mặt hàng thuỷ sản, lợi thế rõ rệt cho Việt Nam với tôm sú, tôm chân trắng đông lạnh xuất khẩu (thuế tôm chân trắng đông lạnh sẽ giảm dần về 0% sau 5 năm). Trong khi Thái Lan chịu mức thuế cơ bản 12%, Ấn Độ 4,2%, Indonesia 4,2%, Ecuador 12%.

Ba Lan đã từng là 1 trong 3 thị trường lớn nhất của cá tra và basa Việt Nam tại châu Âu, bên cạnh Hà Lan và Tây Ban Nha. Tuy người dân Ba Lan đã chuyển sang dùng các loại cá thịt trắng khác thay thế như cá minh thái Alaska hay cá rô phinhưng với lợi thế về chất lượng sản phẩm, khả năng cung ứng, doanh nghiệp Việt Nam hoàn toàn có thể giành lại thị phần.

Có thể thấy, thị trường Ba Lan rất tiềm năng với nông sản, thực phẩm Việt Nam. Tuy nhiên, là thành viên của EU, Ba Lan cũng đòi hỏi các quy chuẩn khắt khe. Ông Nguyễn Thành Hải cũng khuyến cáo: Để tận dụng được quy tắc xuất xứ và hưởng ưu đãi, doanh nghiệp Việt Nam phải đáp ứng được quy tắc xuất xứ, nỗ lực tận dụng các điều khoản linh hoạt. Doanh nghiệp buộc phải đáp ứng các chứng chỉ cho hàng nông sản, thực phẩm như Global GAP, HACCP, IUU.

“Ba Lan đang dần chuyển sang tiêu thụ sản phẩm hữu cơ, thân thiện với môi trường. Trong năm 2021 và năm 2022, EU quy định tất cả bao bì đựng thực phẩm trong siêu thị phải chuyển sang sản phẩm thân thiện môi trường, không sử dụng bao bì nhựa. Do vậy, doanh nghiệp Việt Nam cần chuẩn bị để đón đầu xu hướng” ông Nguyễn Thành Hải thông tin thêm.