Nông nghiệp hàng hoá: Trái ngọt từ chính sách tiếp sức miền núi

Từ sản xuất manh mún đến chuỗi giá trị bền vững

Nậm Mạ là một xã miền núi của tỉnh Lai Châu, nơi có 14 bản với 1.300 hộ gồm nhiều thành phần dân tộc, thiểu số cùng sinh sống. Bao năm qua, địa phương này từng chỉ quen với tập quán sản xuất nhỏ lẻ, tự cung tự cấp. Nhưng hôm nay, diện mạo vùng đất ấy đang thay đổi từng ngày, như dòng chảy mới được khai mở từ chính tư duy làm kinh tế. Con đường bê tông đã nối liền bản với xã, trường học sáng đèn, nhà văn hóa khang trang và trên hết là những nếp nghĩ cũ về sản xuất dần nhường chỗ cho tư duy hàng hóa, tạo ra sự bứt phá ngoạn mục.

Điểm khởi đầu cho sự thay đổi ấy chính là sự tiếp sức từ các chính sách. Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030 cùng Nghị quyết số 07/2021/NQ-HĐND tỉnh Lai Châu đã tạo động lực mới, giúp Nậm Mạ lồng ghép nguồn lực đầu tư, hoàn thiện hạ tầng và hỗ trợ bà con phát triển sinh kế. Khi đường giao thông mở lối, điện sáng về bản, kênh mương dẫn nước đến từng thửa ruộng, cũng là lúc người dân dám nghĩ lớn hơn, mạnh dạn thay đổi cách làm.

Nếu trước đây, sản xuất nhỏ lẻ manh mún khiến năng suất thấp, hiệu quả kém, thì nay, nhiều hộ đã đầu tư bài bản vào chăn nuôi gia súc hàng hóa, phát triển cá lồng trên lòng hồ thủy điện, thâm canh cây ngắn ngày trên đất bán ngập hay mở rộng diện tích trồng cây dược liệu, cây ăn quả ôn đới. Sự chuyển mình ấy vừa nâng cao thu nhập, vừa tạo nền tảng để xã xây dựng mô hình sản xuất tập trung gắn với thế mạnh từng vùng.

Ông Nguyễn Văn Đồng, Phó Chủ tịch UBND xã Nậm Mạ, nhìn nhận, khó khăn về địa hình rộng, dân cư phân tán, tỷ lệ hộ nghèo cao vẫn còn đó, nhưng nhờ sự quyết tâm của hệ thống chính trị, cùng với chính sách hỗ trợ kịp thời, Nậm Mạ đã tạo nên “cú hích” rõ rệt. Hiện, xã duy trì trên 100 lồng cá trên lòng hồ, nuôi hơn 1.200 con đại gia súc, mở rộng diện tích cây ăn quả, dược liệu thêm hơn 30% so với trước. Đây là những con số biết nói, phản ánh bước tiến thực chất trong hành trình đổi thay.

Quan trọng hơn cả, đó là sự đổi mới trong tư duy sản xuất. Người dân đã không còn bó hẹp trong thửa ruộng lúa nương mà mạnh dạn áp dụng kỹ thuật chăn nuôi bán chăn thả, trồng thêm cỏ làm thức ăn cho trâu bò, đưa vào mô hình nuôi lợn đen bản địa, nhím, dúi… để nâng cao giá trị. Từ sản xuất tự cấp, bà con chuyển sang sản xuất theo nhu cầu thị trường, một sự thay đổi căn bản, mang tính chiến lược trong nông nghiệp miền núi.

Nông nghiệp hàng hoá, nền tảng cho sự bứt phá

Những thành quả hôm nay còn được minh chứng rõ nét qua câu chuyện của người dân. Anh Lý A Páo ở bản Căn Co từng chỉ trông vào vài sào lúa, cái ăn còn khó, con cái chưa chắc được học hành đầy đủ. Nhưng nhờ được hỗ trợ con giống, kỹ thuật, cùng vốn vay ưu đãi, gia đình anh đã mạnh dạn nuôi trâu sinh sản, kết hợp trồng sắn và dứa. Giờ đây, đàn trâu của anh đã có 14 con, thêm 1,5 ha dứa và sắn cho thu nhập ổn định. Anh kể, đời sống đỡ vất vả hơn, con cái được đến trường, bản làng khởi sắc thấy rõ, niềm tin vào tương lai cũng đầy ắp trong mỗi mùa vụ mới.

Câu chuyện ấy không chỉ của riêng A Páo, mà là bức tranh chung của nhiều hộ dân nơi đây. Từ nền tảng hỗ trợ của Nhà nước, cộng với tinh thần dám làm, bà con từng bước hình thành vùng sản xuất tập trung, nâng thu nhập bình quân đầu người lên hơn 31 triệu đồng/năm, tỷ lệ hộ nghèo giảm còn khoảng 43%. Con số này, dẫu chưa phải lý tưởng, nhưng đã là bước tiến dài đối với một xã từng nằm trong nhóm khó khăn nhất tỉnh.

Sự bứt phá từ nông nghiệp hàng hóa còn mở ra triển vọng mới cho hành trình giảm nghèo bền vững. Khi người dân đã làm chủ được kỹ thuật, biết khai thác thế mạnh địa phương và gắn kết vào chuỗi giá trị, nông nghiệp không chỉ dừng lại ở sản xuất, mà trở thành đòn bẩy phát triển kinh tế, xã hội. Đây chính là yếu tố quan trọng giúp Nậm Mạ xây dựng nông thôn mới và từng bước khẳng định vị thế là điểm sáng miền núi.

Từ câu chuyện của Nậm Mạ, có thể thấy một quy luật: khi chính sách đi vào thực chất, khi hạ tầng được đầu tư đồng bộ, khi người dân dám đổi mới tư duy, nông nghiệp hàng hóa trở thành chiếc chìa khóa mở cánh cửa phát triển. Nó không chỉ nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống, mà còn khơi dậy niềm tin, tạo động lực để đồng bào miền núi bứt phá trên con đường xây dựng tương lai no ấm.

Chặng đường phía trước còn dài, tỷ lệ hộ nghèo vẫn cần tiếp tục giảm, những mô hình mới vẫn cần nhân rộng. Nhưng với nền tảng vững chắc đã tạo dựng, cùng sự đồng hành của Nhà nước trong giai đoạn tới, Nậm Mạ có đầy đủ cơ sở để tiếp tục chuyển mình mạnh mẽ, viết tiếp câu chuyện đổi thay. Đó không chỉ là hành trình của một xã miền núi, mà còn là minh chứng sống động cho khát vọng vươn lên của đồng bào dân tộc nơi đại ngàn.