Ngày 20/8/2025, Tổng Bí thư Tô Lâm thay mặt Bộ Chính trị ký ban hành Nghị quyết số 70-NQ/TW về bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn 2045. Tiếp đó, ngày 9/9/2025, Bộ Công Thương ra Thông báo số 221/TB-BCT về kết luận của Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Long tại Hội nghị triển khai Nghị quyết 70. Đây được xem là những bước tiến mạnh mẽ khi cụ thể hóa mục tiêu, cơ chế và giải pháp, bám sát thực tiễn, giải quyết trực diện những vấn đề cấp bách của ngành năng lượng.
Với vị thế là một trong những cơ sở đào tạo hàng đầu về lĩnh vực năng lượng, Trường Đại học Điện lực không chỉ cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao mà còn đẩy mạnh nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ, tư vấn chính sách và chuyển giao tri thức phục vụ đất nước.
Nhằm góp phần hiện thực hóa chủ trương của Nghị quyết 70, Trường Đại học Điện lực đã có một số đề xuất giải pháp trọng tâm về mục tiêu nâng cao chất lượng nguồn nhân lực ngành năng lượng đạt trình độ ngang với các nước công nghiệp phát triển hiện đại.
Thứ nhất, xây dựng Đề án đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho lĩnh vực năng lượng.
Theo đó, đề xuất Bộ Công Thương chủ trì xây dựng Đề án quốc gia về đào tạo nhân lực chất lượng cao ngành năng lượng, trong đó Trường Đại học Điện lực đảm nhận vai trò chủ trì về nội dung chuyên môn. Đề án sẽ xác định rõ mục tiêu, lộ trình và các giải pháp tổng thể nhằm phát triển đội ngũ nhân lực ngành năng lượng đáp ứng yêu cầu mới. Các nhiệm vụ trọng tâm bao gồm:
Xây dựng Chiến lược quốc gia phát triển nguồn nhân lực ngành năng lượng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, hoạch định lộ trình dài hạn cho đào tạo và sử dụng nhân lực trong toàn ngành.
Ban hành khung năng lực nghề nghiệp ngành năng lượng, thiết lập chuẩn năng lực cho các vị trí trọng yếu làm cơ sở thiết kế chương trình đào tạo.
Xây dựng chính sách thu hút và đãi ngộ nhân tài như hoàn thiện các cơ chế ưu đãi đặc thù để thu hút chuyên gia, kỹ sư, nhà khoa học giỏi trong ngành năng lượng (lương thưởng cạnh tranh, phụ cấp đối với vùng sâu vùng xa, hải đảo); có chính sách hỗ trợ học bổng cho sinh viên, thu hút học viên, nghiên cứu sinh trong lĩnh vực năng lượng; thành lập quỹ khuyến khích nghiên cứu - sáng tạo, triển khai chương trình giữ chân nhân tài.
Thứ hai, xác định ngành năng lượng là ngành đào tạo trọng điểm quốc gia.
Kiến nghị đưa ngành năng lượng vào danh mục các ngành đào tạo trọng điểm trong quy hoạch phát triển giáo dục đại học; cần được ưu tiên bố trí nguồn lực đầu tư và xây dựng chương trình đào tạo chất lượng cao, tương xứng với vị thế của một ngành mũi nhọn quốc gia.
Cụ thể, nhà trường đề xuất hình thành mạng lưới các cơ sở đào tạo trọng điểm về năng lượng, lựa chọn từ 5 - 7 trường đại học tiêu biểu trong lĩnh vực năng lượng để xây dựng mạng lưới cơ sở đào tạo trọng điểm. Trường Đại học Điện lực với vai trò là cơ sở đào tạo đại học phục vụ lĩnh vực quản lý cốt lõi của Bộ Công Thương, trường đóng vai trò nòng cốt trong mạng lưới, phối hợp cùng các trường như Đại học Bách khoa Hà Nội, Trường Đại học Bách khoa Thành phố Hồ Chí Minh,… chia sẻ chương trình, học liệu và nguồn lực đào tạo.
Đồng thời, xây dựng các chương trình đạt chuẩn quốc tế (chuẩn đầu ra kỹ sư năng lượng theo khung ASEAN, tiêu chuẩn châu Âu) tại các cơ sở đào tạo trọng điểm; đưa ngành năng lượng (đặc biệt là điện hạt nhân, năng lượng tái tạo, lưới điện thông minh,…) vào danh mục ngành được đầu tư trọng điểm với chỉ tiêu tuyển sinh và kinh phí đào tạo phù hợp với nhu cầu quốc gia. Ngoài ra, đầu tư đặc biệt cho các cơ sở đào tạo trọng điểm, tập trung nâng cấp cơ sở vật chất, phòng thí nghiệm và chương trình đào tạo ngành năng lượng.
Với vai trò trung tâm trong mạng lưới các cơ sở đào tạo trọng điểm về ngành năng lượng, Trường Đại học Điện lực có nhiệm vụ: Phối hợp với các cơ sở đào tạo trong mạng lưới phát triển chương trình đào tạo chung về năng lượng cho mạng lưới, đảm bảo không trùng lặp và đồng thời phát huy thế mạnh riêng của từng trường; đào tạo và bồi dưỡng giảng viên nguồn, chia sẻ đội ngũ chuyên gia, giảm sự phụ thuộc vào chuyên gia nước ngoài; liên kết nghiên cứu và thực hành bằng việc xây dựng các trung tâm nghiên cứu - đào tạo chung giữa các trường và doanh nghiệp trong lĩnh vực năng lượng, tạo điều kiện cho sinh viên thực hành tại dự án, nhà máy năng lượng.
Thứ ba, đẩy mạnh khoa học công nghệ và chuyển đổi số trong đào tạo năng lượng.
Chủ động tích hợp các tiến bộ khoa học công nghệ và chuyển đổi số vào hoạt động đào tạo nhằm nâng cao chất lượng nhân lực. Cụ thể:
Xây dựng trung tâm nghiên cứu năng lượng quốc gia, tập trung nghiên cứu về các lĩnh vực mũi nhọn như: hệ thống điện, hệ thống điện thông minh, năng lượng tái tạo, điện hạt nhân, công nghệ lưu trữ (pin, hydrogen), kinh tế năng lượng,… kết quả nghiên cứu sẽ được chuyển giao ứng dụng trực tiếp vào chương trình đào tạo, cập nhật kiến thức mới cho sinh viên.
Ứng dụng công nghệ mô phỏng và thực tế ảo và triển khai mô phỏng 3D, trong đào tạo vận hành nhà máy điện gió, điện mặt trời. Sinh viên có thể thực hành trên môi trường số sát với thực tế vận hành, nâng cao kỹ năng mà không phụ thuộc hoàn toàn vào thực địa.
Đổi mới chương trình đào tạo, giáo trình, bài giảng theo hướng chuyển đổi số, tích hợp công nghệ số, AI, IoT, Big Data trong quản lý và vận hành hệ thống năng lượng, tích hợp đào tạo liên ngành (hạt nhân-điện-AI- quản lý năng lượng…).
Xây dựng nền tảng học tập trực tuyến chuyên biệt về năng lượng kết hợp mô phỏng thực hành, giúp người học mọi nơi tiếp cận kiến thức và thực hành từ xa.
Thứ tư, tăng cường hợp tác quốc tế trong đào tạo nguồn nhân lực.
Hợp tác quốc tế được xác định là một trong những giải pháp quan trọng nhằm nhanh chóng nâng cao chất lượng đào tạo, tiệm cận chuẩn quốc tế và đáp ứng nhu cầu phát triển ngành năng lượng hiện đại. Trường Đại học Điện lực đề xuất và cam kết tích cực tham gia, triển khai các chương trình hợp tác quốc tế trọng điểm sau đây.
Định hướng kết nối với các tập đoàn năng lượng toàn cầu, thiết lập chương trình hợp tác với các tập đoàn năng lượng lớn về đào tạo nhân lực, trao đổi chuyên gia, tiếp nhận thực tập sinh quốc tế, chuyển giao công nghệ; tạo điều kiện cho sinh viên và giảng viên Việt Nam có cơ hội tiếp cận công nghệ tiến tiến và kỹ năng quản lý hiện đại.
Về chương trình học bổng và trao đổi quốc tế, cơ sở giáo dục mở rộng quy mô học bổng, trao đổi sinh viên, xây dựng chương trình thực tập sinh quốc tế, hàng năm gửi sinh viên sang các quốc gia có ngành hạt nhân và năng lượng tái tạo phát triển học tập và thực tập; thu hút chuyên gia quốc tế đến làm việc, giảng dạy dài hạn tại Việt Nam, tạo môi trường học tập quốc tế ngay trong nước.
Bên cạnh đó, cơ sở đào tạo chủ động tham gia vào các mạng lưới nghiên cứu toàn cầu về năng lượng xanh và phát triển bền vững nhằm đẩy mạnh sự hiện diện của Việt Nam trong các mạng lưới quốc tế. Qua đó, vừa cập nhật tri thức mới, trao đổi học thuật, tiếp cận công nghệ mới, vừa đóng góp kết quả nghiên cứu và tri thức khoa học của Việt Nam cho cộng đồng quốc tế.
Thứ năm, góp phần hoàn thiện cơ chế, chính sách phát triển nhân lực ngành năng lượng.
Với vai trò cơ sở đào tạo đại học trọng điểm, phục vụ lĩnh vực quản lý cốt lõi của Bộ Công Thương, Trường Đại học Điện lực sẽ tham gia tích cực vào quá trình xây dựng và hoàn thiện cơ chế, chính sách, kiến tạo môi trường thuận lợi cho đào tạo, nghiên cứu, nguồn nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực này nói riêng và phát triển lĩnh vực năng lượng nói chung.
Cụ thể, về việc tham mưu xây dựng chiến lược, chính sách, nhà trường tham gia soạn thảo Chiến lược quốc gia phát triển nhân lực năng lượng và các đề án, nghị định liên quan. Trường đóng góp dữ liệu dự báo, số liệu đào tạo cũng như kinh nghiệm thực tiễn về đào tạo đảm bảo chính sách được xây dựng sát với nhu cầu thực tế.
Mặt khác, về việc xây dựng tiêu chuẩn nghề nghiệp, trường sẽ phối hợp xây dựng và ban hành chuẩn đầu ra cho kỹ sư năng lượng theo thông lệ quốc tế, cũng như bộ khung năng lực nghề nghiệp cho các vị trí trong ngành năng lượng. Qua đó, giúp các chương trình đào tạo trong nước chuẩn hóa, nâng cao chất lượng và tiệm cận trình độ quốc tế.
Nhà trường cũng đề xuất mô hình gắn kết Nhà nước - doanh nghiệp - trường học. Theo đó, Nhà nước định hướng chiến lược và hỗ trợ nguồn lực ban đầu; doanh nghiệp tham gia tích cực và trực tiếp vào đào tạo thông qua chương trình học bổng, thực tập và tuyển dụng; nhà trường đảm bảo đào tạo gắn với nhu cầu thị trường, đúng tiêu chuẩn, đồng thời kịp thời điều chỉnh chương trình theo hướng thực tiễn phát triển của ngành năng lượng.
Thứ sáu, gắn kết đào tạo nhân lực cho ngành năng lượng với chương trình chuyển đổi năng lượng công bằng (JETP).
Trường Đại học Điện lực xác định việc đào tạo nhân lực cho ngành năng lượng phải gắn chặt với định hướng chiến lược quốc gia và các cam kết quốc tế, đặc biệt là chương trình chuyển đổi năng lượng công bằng (JETP). Đây là nền tảng quan trọng để bảo đảm nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững và chuyển dịch năng lượng theo hướng xanh - sạch - công bằng. Các nhiệm vụ trọng tâm gồm:
Xây dựng các chương trình đào tạo phục vụ chuyển dịch năng lượng. Bổ sung các học phần về năng lượng tái tạo, kinh tế carbon thấp, chính sách giảm phát thải, sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả của chương trình đào tạo quản lý nhà nước và quản trị doanh nghiệp năng lượng. Xây dựng chương trình và triển khai đào tạo chuyên biệt về sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả với mục tiêu trang bị cho đội ngũ quản lý kiến thức để dẫn dắt quá trình chuyển đổi xanh.
Đào tạo nâng cao năng lực cho lực lượng lao động chuyển đổi. Xây dựng và tổ chức các chương trình đào tạo lại và nâng cao kỹ năng cho người lao động trong các ngành năng lượng truyền thống (như nhiệt điện than, dầu khí) nhằm chuyển đổi sang các công việc năng lượng sạch, sử dụng lượng tiết kiệm và hiệu quả. Đây là yêu cầu cấp thiết để đảm bảo không ai bị bỏ lại phía sau trong quá trình chuyển dịch năng lượng.
Đưa các mục tiêu JETP vào chương trình nghiên cứu khoa học, hợp tác với các tổ chức quốc tế để tiếp nhận hỗ trợ kỹ thuật, học bổng và trao đổi chuyên gia. Từ đó, góp phần xây dựng hệ sinh thái đào tạo, nghiên cứu, hợp tác phù hợp với lộ trình chuyển đổi năng lượng công bằng tại Việt Nam.
Từ kinh nghiệm thực tế, Trường Đại học Điện lực khẳng định vai trò trung tâm trong đào tạo và cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao, góp phần giảm dần sự phụ thuộc vào chuyên gia nước ngoài, nâng cao năng lực cạnh tranh, thúc đẩy quá trình chuyển dịch năng lượng bền vững và đóng góp tích cực vào thực hiện cam kết Net Zero vào năm 2050 của Việt Nam.