Nghệ An sẽ có cạnh tranh về nguồn cấp nước

Công nhân vận hành cấp nước nhà máy Cầu Bạch

Nhu cầu sử dụng nước sạch lớn

Theo thống kê, hiện trên địa bàn thành phố Vinh và vùng phụ cận có dân số hơn 965.000 người, 12 khu công nghiệp và có nhiều các tổ chức là đơn vị hành chính, sự nghiệp, trường học, doanh nghiệp…Do đó nhu cầu sử dụng nước cho sản xuất và sinh hoạt rất lớn. Dự báo đến năm 2030, nhu cầu sử dụng nước sạch của người dân Thành phố Vinh và vùng phụ cận đạt khoảng 335.529 m³/ngày đêm thay vì 289.164 m³/ngày đêm hiện nay.

Tuy nhiên, hiện công suất của các công ty cấp nước mới đáp ứng được khoảng 111.000 m³/ngày đêm và còn thiếu khoảng 178.164 m³/ngày đêm. Trong đó, Công ty Cổ phần Cấp nước Nghệ An với 2 nhà máy, 11 trạm sản xuất nước sạch với công suất 98.000 m³/ngày đêm, đảm nhận cung cấp nước sạch cho nhân dân thành phố Vinh, vùng phụ cận Vinh và 10 huyện miền Tây của tỉnh Nghệ An.

Tại địa bàn thành phố Vinh và vùng phụ cận được cấp nước bởi Trạm cấp nước Hưng Nguyên và 2 nhà máy nước Hưng Vĩnh, Cầu Bạch. Tổng công suất thiết kế là 85.000 m³/ngày đêm. Tuy nhiên, hệ thống mạng đường ống cấp nước trên địa bàn TP.Vinh (Nghệ An) chủ yếu được xây dựng từ những năm 1970 với trên 1.000 km đường ống từ DN50 - DN600, sử dụng vật liệu thép, gang xám … hiện nay xuống cấp trầm trọng, rất cần đầu tư thay thế.

Cụ thể, nhà máy nước Hưng Vĩnh cấp cho 23/25 xã, phường của thành phố Vinh. Dân số sử dụng nước sạch khoảng 350.000/500.000 người. Công suất nhà máy nước Hưng Vĩnh chỉ đáp ứng chưa tới 70% nhu cầu nước sạch của người dân và doanh nghiệp. Nhà máy được đưa vào khai thác sử dụng năm 1987 với công suất là 20.000 m³/ngày đêm. Đến 2004, xây dựng thêm một cụm xử lý mới với công suất 40.000 m³. Công nghệ áp dụng ở Nhà máy nước Hưng Vĩnh giản đơn, lắng ngang. Nguồn nước thô cung cấp vào Nhà máy nước Hưng Vĩnh đang sử dụng là nguồn nước thô bơm trực tiếp từ sông Lam (không qua hồ sơ lắng) nên không được kiểm soát để loại bỏ chất thải công nghiệp cũng như chưa được xử lý và các hóa chất độc hại.

Nhà máy nước Cầu Bạch cấp nước cho các xã phụ cận thành phố Vinh, gồm các xã của huyện Nam Đàn, Hưng Nguyên, Nghi Lộc, TP. Vinh. Với sự phát triển nhanh của nhiều khu công nghiệp, doanh nghiệp, hiện nay, công suất Nhà máy nước Cầu Bạch chỉ đáp ứng gần 60% nhu cầu nước sạch của người dân, doanh nghiệp. Nguồn nước cung cấp vào Nhà máy nước Cầu Bạch đang sử dụng là nguồn nước thô, bơm trực tiếp nước từ sông Lam vào nhà máy, không qua hồ sơ lắng...

Trong khi đó, Nhà máy nước Hưng Nguyên cấp cho người dùng trên địa bàn huyện Hưng Nguyên. Công suất Nhà máy nước Hưng Nguyên chỉ đáp ứng được gần 15% nhu cầu nước sạch (thiếu khoảng 30.000 m³/ngày đêm), dẫn đến nhà máy nước Hưng Vĩnh phải đấu nối hòa mạng để cấp nước vào địa bàn này. Công nghệ áp dụng ở trạm cấp nước này tương đối đơn gian, sử dụng thiết bị lắng đứng.

Nguồn nước cung cấp là nước thô từ sông Đào tự chảy vào hồ sơ lắng, sau đó được bơm vào hệ thống xử lý để lắng, lọc nhanh, khử trùng và bơm ra mạng cấp nước.

Vận hành tại nhà máy nước Hưng Vĩnh (Nghệ An)

Hình thành thị trường cấp nước cạnh tranh

Nhằm đáp ứng nhu cầu sử dụng nước sạch của người tiêu dùng, ngày 28/11, tại cuộc họp triển khai kế hoạch mua bán nước thô, Công ty Cổ phần Cấp nước Nghệ An đã công bố đề án sản xuất và cung cấp nước sạch trên địa bàn thành phố Vinh, vùng phụ cận giai đoạn 2019-2025. Theo đó, đơn vị đưa ra kế hoạch cải tạo, nâng cấp các nhà máy Hưng Nguyên, Hưng Vĩnh, Cầu Bạch.

Cụ thể, tại trạm cấp nước Hưng Nguyên, công ty Cấp nước Nghệ An dự kiến thực hiện sửa chữa và cải tạo để thay hệ thống cấp nước thô sông Đào cho Trạm cấp nước Hưng Nguyên bằng hệ thống cấp nước thô hoàn toàn từ Sông Lam, công suất 80.000 m³/ngày đêm (giai đoạn 1 công suất 20.000 m³/ngày đêm) để bơm nước thô sông Lam về hồ sơ lắng hiện có. Tại hồ sơ lắng, đơn vị sẽ lắp đặt hệ thống quan trắc tự động và bố trí công nhân trực 24/24h để kiểm soát chất lượng nước thô trước khi đưa vào sản xuất nước sạch. Thời gian thực hiện dự kiến 10 tháng. Trong giai đoạn 1 nâng công suất cụm xử lý nước sạch hiện có từ 5.000 m³/ngày đêm lên 20.000 m³/ngày đêm.

Tại nhà máy Hưng Vĩnh, tiếp tục hợp tác với đơn vị cấp nước thô ký lại hợp đồng mua bán nước thô mới. Trường hợp không ký lại được sẽ thực hiện sửa chữa và cải tạo để thay hệ thống cấp nước thô sông Đào cho Nhà máy nước Hưng Vĩnh và Cầu Bạch bằng hệ thống cấp nước thô hoàn toàn từ sông Lam công suất 275.000 m³/ngày đêm (giai đoạn 1 công suất 100.000 m³/ngày đêm) để bơm nước thô sông Lam về hồ sơ lắng Nhà máy Cầu Bạch. Tại hồ sơ lắng lắp đặt hệ thống quan trắc tự động và bố trí công nhân trực 24/24h kiểm soát chất lượng nước thô trước khi bơm về Nhà máy Hưng Vĩnh và Cầu Bạch sản xuất nước sạch. Theo kế hoạch, thời gian thực hiện dự án là 12 tháng, chia làm 2 giai đoạn: Giai đoạn cải tạo nâng công suất từ 40.000 m³/ngày đêm lên 60.000 m³/ngày đêm và loại bỏ cụm xử lý công suất 20.000 m³/ngày đêm do đã xuống cấp nghiêm trọng.

Cả hai dự án Trạm cấp nước Hưng Nguyên và nhà máy Hưng Vĩnh sẽ sử dụng công nghệ Mỹ với thiết bị lắng lamella để sản xuất nước sạch, đảm bảo nước sạch cung cấp cho khách hàng, người tiêu dùng đạt, vượt Quy chuẩn Bộ Y tế; lắp đặt hệ thống cảnh báo và tự động kiểm soát chất lượng nước sạch trước khi bơm ra mạng.

Riêng tại Nhà máy Cầu Bạch do công nghệ của Phần Lan và còn mới, thiết bị lắng lamella, tự động hóa cao, chất lượng nước sạch tốt nên vẫn tiếp tục sử dụng tuyến ống chính DN500 (vật liệu sợi thủy tinh), dài gần 20 km để cung cấp nước sạch cho một số xã thuộc huyện Nam Đàn, Nghi Lộc.

Nhiều ý kiến cho rằng, việc nâng cao công suất, sử dụng công nghệ hiện đại, đáp ứng nhu cầu sử dụng nước sạch ngày càng tăng cao của người dân và các cơ quan, doanh nghiệp là vấn đề tất yếu. Về lâu dài giúp tạo thị trường cạnh tranh trong việc sản xuất, cung ứng nước thô cũng như nước sạch. Điều mà không một địa phương nào muốn “độc quyền”.